Żmija zygzakowata
Żmija zygzakowata (Vipera berus) to jadowity gad z rodziny żmijowatych o charakterystycznym, zygzakowatym wzorze na grzbiecie. Ubarwienie jest zmienne. Znamy trzy barwne odmiany: srebrzyste, brązowe (często spotykane) i czarne (bardzo rzadkie). Zygzak widać u dwóch pierwszych odmian, szczególnie u samców. Na głowie znajduje się czarna plama w kształcie litery "X". Strona brzuszna jest ciemna, zwykle brązowa, w okolicy ogona - żółta.
Źrenice są szparowate, pionowe. Ciało jest grube i krępe.
Występowanie i środowisko PL
Występuje w Europie i północnej Azji. Preferuje środowiska porośnięte trawami. W górach występuje na wysokości do 2000 m n.p.m.
Tryb życia i zachowanie
Bardzo dobrze pływa. Lubi wygrzewać się na słońcu. Zasadniczo jest zwierzęciem nocnym, ale poluje także w ciągu dnia. To wąż dość powolny.
Pożywienie
Zjada gryzonie polne, ryjówki, krety, pisklęta, czasem żaby i jaszczurki. Ofiarę zabija przez ukąszenie i pożera martwą.
Rozmnażanie
Gody rozpoczynają się w kwietniu lub maju. Samce walczą o samicę, oplatając się przednimi odcinkami ciała i poprzez ruchy wahadłowe powalić przeciwnika na ziemię. Żmija zygzakowata jest jajożyworodna. Poród ma miejsce w siepaniu lub we wrześniu. Samica rodzi od 5 do 18 młodych o długości do 23 cm.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce żmija jest objęta całkowitą ochroną prawną. Ze względu na niebezpieczeństwo śmiertelnego ukąszenia żmija jest powszechnie tępiona przez ludzi. Ta jednak kąsa tylko w ostateczności, stara się uciekać przed człowiekiem.
Warto zauważyć, że żmija jest zwierzęciem bardzo pożytecznym poprzez tępienie ogromnej liczby szkodników. Największym wrogiem tego gatunku jest człowiek oraz jeż.
Ciekawostki
Ukąszenie żmii zygzakowatej jest jadowite i zagraża zdrowiu oraz życiu człowieka. W przypadku ukąszenia konieczne jest podanie surowicy przeciwjadowej. Szczególnie niebezpieczne są ukąszenia przez żmiję dla dzieci i osób starszych. Jad wywołuje martwicę tkanek, kłopoty z układem krążenia, opuchliznę i ból, porażenie. Nigdy jednak żmija nie atakuje człowieka pierwsza. Wbrew powszechnej opinii zwierze to nie skacze, aby ukąsić. Objawy ukąszenia są następujące: już w kilka minut po ukąszeniu pojawiają się wymioty, zahamowanie akcji serca, duszność, a także utrata przytomności. W miejscu ukąszenia pojawia się bolesny obrzęk
Jest to jedyny jadowity wąż, żyjący w naszym kraju.
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Coluber berus (Linnaeus, 1758)
- Vipera nikolskii (Vedmederya, Grubandt & Rudayeva, 1986)
Pytania
Kiedy i w jaki sposób żmija zygzakowata może zagrozić człowiekowi?
Żmija zygzakowata sama nie atakuje człowieka. Zrobi to jednak, gdy czuje się zaniepokojona. Może także ukąsić, gdy przypadkiem wkroczymy na jej terytorium lub nadepniemy podczas spaceru po lesie lub łące. Ukąszenia nigdy nie należy lekceważyć, gdyż może być groźne dla zdrowia i życia człowieka. W sekcji Ciekawostki (patrz wyżej) przeczytasz więcej na ten temat.
Jak odróżnić żmiję od zaskrońca?
- Zaskroniec przede wszystkim posiada charakterystyczne żółte lub pomarańczowe plamy po obu stronach głowy w okolicy skroni. Plam tych nie posiada żmija.
- Głowa żmii jest mocniej wyodrębniona z całego ciała niż głowa zaskrońca.
- Ciało żmii ma bardziej masywną budowę i zwykle żmija jest nieco mniejsza. Zaskroniec jest bardziej smukły.
- Wreszcie żmija posiada charakterystyczny zygzak na wierzchniej stronie ciała. To jednak może być mylące, bo u odmian melanistycznycyh zygzak jest ledwo widoczny.
Czy żmija miedzianka jest jadowita?
Nazwa "żmija miedzianka" nie jest prawidłowa, gdyż pod nazwą "miedzianka" kryje się zupełnie inny gatunek - gniewosz plamisty, który należy do węży właściwych, a nie rodziny żmijowatych. Miedzianka nie jest jadowita.
Czy żmija to gad czy płaz?
Żmija jest gadem.
Czy żmija zapada w sen zimowy?
Tak. Sen zimowy trwa od października do marca.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ▸ | ◂ | ● | ● | Trwa sen zimowy żmii zygzakowatej | ||||||
| ◂ | ● | ▸ | Trwa okres godowy żmii zygzakowatej | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ▸ | Rodzą się młode żmije zygzakowate. Są szybkie i jadowite. | ||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | Trwa okres aktywności życiowej żmii zygzakowatej |
Pokrewne gatunki gadów
- żmija nosoroga (Vipera ammodytes)
- żmija żebrowana (Vipera aspis)
- Vipera orlovi
- żmija hiszpańska (Vipera seoanei)
- żmija iberyjska (Vipera latastei)
- żmija łąkowa (Vipera ursinii)
Powiązane quizy
© medianauka.pl, 2013-04-12, GAT-415
Data aktualizacji artykułu: 2018-01-26