Droga Mleczna

Droga Mleczna jest to galaktyka, w której znajduje się Układ Słoneczny, w tym nasza Ziemia. To galaktyka spiralna z poprzeczką. Można ją obserwować na nocnym niebie w postaci jasnego pasma, przebiegającego przez cały nieboskłon. Ciemniejsze rojony to pasma międzygwiezdnej materii, pochłaniającej światło gwiazd. Jedno z tych pasm to tak zwana Wielka Szczelina. Zakrywa ona przed nami samo jądro Galaktyki.

Średnica Galaktyki wynosi około 100 000 lat świetlnych. Światło z jądra Galaktyki biegnie do nas 28 000 lat. Prędkość Układu Słonecznego wokół jądra Drogi Mlecznej wynosi 220 km/s, a pełny obieg wokół jądra trwa aż 230 miliona lat.

Droga Mleczna wraz z Galaktyką Andromedy to dominujące galaktyki w Grupie Lokalnej. Obie zbliżają się do siebie. To jedne z najpiękniejszych galaktyk, bo do takich należy zaliczyć wielkie galaktyki spiralne.

Nasza Galaktyka, czyli Droga Mleczna © MemoryMan - stock.adobe.com

Młode gwiazdy powstają w ramionach Galaktyki. Gwiazdy w gromadach, centrum są dużo starsze. Dysk Galaktyki otacza halo zawierające gromady kuliste, gwiazdy i ciemną materię. Gwiazdy halo krążą w rożnych kierunkach wokół jądra galaktycznego, gwiazdy ramion krążą zaś w tę samą stronę wokół jądra.

W jądrze Galaktyki znajduje się wiele milionów gwiazd, gęsto rozmieszczonych prawdopodobnie wokół masywnej czarnej dziury. Szacuje się, że czarna dziura w centrum naszej Galaktyki ma masę od 1 do 4 miliona mas Słońca.

Dysk jest bardzo cienki. Ma zaledwie 3 000 lat świetlnych. Wokół Drogi Mlecznej roztacza się dysk wodoru. Ma on grubość około 165 000 lat świetlnych.

Można wyróżnić 4 ramiona spirali Drogi Mlecznej.

Jak obserwować Drogę Mleczną

Drogę mleczną widać gołym okiem. Wystarczy bezchmurne niebo i dobra pogoda, a także ustronne miejsce bez miejskiego światła.

Na nocnym niebie jądro Galaktyki możemy obserwować w okolicy gwiazdozbioru Strzelca, co najlepiej widać na półkuli południowej. U nas można je obserwować od lipca do września.

Droga Mleczna na niebie została zilustrowana na poniższej mapie.

Mapa Drogi Mlecznej © shooarts - stock.adobe.com

Powstanie Drogi Mlecznej

Prawdopodobnie powstanie Drogi Mlecznej, tak jak innych galaktyk, jest skutkiem zapaści grawitacyjnej materii gazowej Wszechświata w miejscach o nieco większej gęstości niż średnia gęstość materii w przestrzeni kosmosu. W tworzeniu galaktyk zasadniczą rolę pełni też ciemna materia, której jest około 5 razy więcej niże tej widocznej i bez której nie da się wyjaśnić zjawisk fizycznych związanych z galaktykami.

Parametry fizyczne

Galaktyka	Jasność wizualna	Jasność absolutna	Typ	Odległość od Słońca w milionach lat świetlnych do centrum Galaktyki	Rozmiary kątowe [']	Prędkość ucieczki [km/s]	Masa [mld M_s]
Galaktyka, Droga Mleczna	-	-	Sb	0,028	-	-	750

Gwiaździste niebo z widoczną Drogą Mleczną nad górą Ngauruhoe w Parku Narodowym Tongariro na Wyspie Północnej Nowej Zelandii. © Marc - stock.adobe.com

Ciekawostki

Jeszcze w XX wieku Droga Mleczna i Galaktyka oznaczały to samo. Nie znano jeszcze wówczas innych galaktyk. Gslsktyka, pisana wielkąliterą oznacza Drogę Mleczną.

Rozmiar Drogi Mlecznej oraz położenie Słońca w Galaktyce prawidłowo określił Harlow Shapley w 1920 roku.

kształt Drogi Mlecznej - obok Galaktyka Andromedy © muratart - stock.adobe.com

Pytania

Ile jest gwiazd w Drodze Mlecznej?

Według różnych szacunków w naszej Galaktyce znajduje się od 200 do 400 miliardów gwiazd. wiele z nich ma własne układy planetarne.

Skąd się wzięła taka nazwa dla naszej Galaktyki?

Już starożytni Grecy skojarzyli smugę na niebie z rozlanym mlekiem. Co więcej greckie słowo galactos oznacza właśnie mleko.

Gdzie jest w Polsce najlepsze miejsce do obserewacji Drogi Mlecznej?

Wszędzie, gdzie jest daleko od szumu świetlnego cywilizacji i na terenach południowych naszego kraju, a jeszcze lepiej - na wzniesieniu. Takim wyjątkowym miejscem są Bieszczady. Z uwagi na naszą szerokość geograficzną, najbardziej spektakularna część Galaktyki widoczna jest tuż nad horyzontem.

Czy Ziemia znajduje się blisko jądra Galaktyki?

Nie, Układ Słoneczny znajduje się raczej na galaktycznych peryferiach.

Czy Galaktyka Andromedy zderzy się z Drogą Mleczną?

Tak. Stanie się to za około 3 miliardy lat. Z pewnością zmieni się wówczas tor orbity naszego Słońca i całego Układu Słonecznego, choć do zderzenia z inną gwiazdą zapewne w ogóle nie dojdzie. Gwiazdy w galaktykach są na prawdę odległe od siebie. Galaktyki po prostu przenikną przez siebie, zmieniając tory ruchu większości obektów.

Galaktyka Andromedy

Galaktyka Andromedy, M31, Messier 31 lub NGC 224 to spiralna galaktyka w gwiazdozbiorze Andromedy, odległa od Słońca o około 2,52 miliona lat świetlnych.