Spis treści:
Alki
Alki (Alcidae) to rodzina ptaków z rzędu siewkowatych. Rodzina ta liczy dziś 25 gatunków. W Polsce występuje 6 gatunków z tej rodziny ptaków. Alki uważa się za północne odpowiedniki pingwinów.
Ptaki te mają dużą głowę i mocny, krótki, cienki lub szeroki dziób. Dziób bywa pokryty skomplikowanym rysunkiem. Ubarwienie na ogół czarno-białe, ciemne z wierzchu i jasne od strony brzusznej. Czerwone lub żółte bywają dzioby i nogi. Trzy palce nóg są spięte błonami pławnymi. W okresie godów na głowie pojawiają się różne struktury takie jak pęczki piór, czuby, wyrostki rogowe. Skrzydła są bardzo krótkie i wąskie. Tułów jest wydłużony, postawa wyprostowana, dzięki krótkim i przesuniętym do tyłu nogom. Niektóre gatunki leżą na lądzie na brzuchu. Samiec i samica wyglądają podobnie. Samce mają na ogół większe dzioby.
Występowanie i środowisko
Zamieszkują północną część Pacyfiku i Atlantyk, Arktykę i wybrzeża wspomnianych oceanów. Podczas lęgów można je spotkać na wybrzeżach i wyspach oceanicznych, poza lęgami zasiedlają wody przybrzeżne i szelfowe. To najliczniejsze morskie ptaki. Populacje niektórych gatunków liczą miliony osobników.
Tryb życia i zachowanie
Ptaki te nurkują za pożywieniem. To doskonali nurkowie. Mogą nurkować na głębokość nawet 200 m! Pod wodą używają do pływania skrzydeł i nóg do sterowania. Na lądzie są niezdarne. Sa jednak dobrymi lotnikami, choć są mało zwrotne. Alki pierzą się co pewien czas, tracąc wszystkie lotki. Nie mogą przez około miesiąc w ogóle latać.
Rozmnażanie
Gnieżdżą się kolonijnie zwykle na półkach skalnych lub rozpadlinach i norach. Morzyk marmurkowy gniazduje na drzewach. Samica składa zazwyczaj 1-2 jaja. Wysiadywaniem i opieką nad pisklętami zajmuje się samica i samiec. Okres wysiadywania wynosi od 29 do 46 dni. Młode są gniazdownikami, zagniazdownikami albo półgniazdownikami i przebywają w gnieździe w zależności od gatunku od 2 do 50 dni.
Pożywienie
Zjadają ryby i bezkręgowce morskie. Zdobycz połykają pod wodą.
Ochrona i zagrożenia
Zagrożony wymarciem jest nurzyk marmurkowy. Trzy inne nurzyki są narażone na wymarcie. Alka olbrzymia, jedyny gatunek nielotny w tej rodzinie, jest gatunkiem wymarłym. Ludzie od stuleci polowali na alki i wybierali jaja tych ptaków w celach konsumpcyjnych. Alki są też szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenie ropą, gdyż zabrudzone ropą upierzenie traci swe izolacyjne właściwości, a ptaki, czyszcząc pióra, zatruwają się.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
W powietrzu alki sterują nogami.
Alki mogą nurkować na głębokość nawet 210 m!
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- alczyk (Alle alle) PL
- alka (Alca torda) PL
- maskonur zwyczajny, maskonur (Fratercula arctica) PL
- nurnik zwyczajny (Cepphus grylle) PL
- nurzyk podbielały, nurzyk zwyczajny (Uria aalge) PL
- nurzyk polarny (Uria lomvia) PL
- alka olbrzymia (Pinguinus impennis)
- maskonur pacyficzny (Fratercula corniculata)
- maskonur złotoczuby (Fratercula cirrhata)
- morzyk krótkodzioby (Brachyramphus brevirostris)
- nurek (Cerorhinca monocerata)
- nurniczek czubaty (Aethia cristatella)
- nurnik aleucki (Cepphus columba)
Inne gatunki
- nurniczek krasnodzioby (Aethia psittacula)
- nurniczek malutki (Aethia pusilla)
- nurniczek wąsaty (Aethia pygmaea)
- morzyk marmurkowy (Brachyramphus marmoratus)
- morzyk kamczacki (Brachyramphus perdix)
- nurnik ochocki (Cepphus carbo)
- nurniczek ciemny (Ptychoramphus aleuticus)
- morzyk sędziwy (Synthliboramphus antiquus)
- morzyk kalifornijski (Synthliboramphus craveri)
- morzyk piskliwy (Synthliboramphus hypoleucus)
- morzyk żałobny (Synthliboramphus scrippsi)
- morzyk japoński (Synthliboramphus wumizusume)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | W tym czasie miały miejsce obserwacje alczyka w Polsce. | ||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania w Polsce alki. Najczęściej można ją spotkać w marcu. |
| ◂ | ▸ | Okres najczęstszego występowania w Polsce alki. | ||||||||||
| ● | ▸ | Okres składania jaj przez samicę alki. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ▸ | ◂ | ● | ● | ● | Okres występowania nurnika w Polsce. | ||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania na Bałtyku nurzyka podbielałego. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Jaki ptak najgłębiej nurkuje?
Jaki ptak najszybciej pływa?
Które ptaki gniazdują najdalej?
Czy ptaki się kąpią?
Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?
Największe gniazda ptaków
Jak dokarmiać ptaki?
Najmniejsze ptaki na świecie
Największe ptaki na świecie
Ptaki Polski — quizBibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
© medianauka.pl, 2015-03-17, RODZ-282
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-06