Bóbr europejski
Bóbr europejski (Castor fiber) to największy z europejskich (w tym polskich) gryzoni, przedstawiciel rodziny bobrów. Pokryty jest brązowym, gęstym futrem. Ma małe uszy ukryte w sierści. Cechą charakterystyczną bobra jest mocno spłaszczony, pokryty łuskami ogon. Palce tylnej stopy są połączone błoną. Bóbr ma duże siekacze, z przodu brunatnoczerwone. W pobliżu narządów płciowych występują gruczoły skórne, które wytwarzają zapach piżma (tzw. strój bobrowy).
Występowanie i środowisko PL
Niegdyś obszarem występowania była cała Europa i północna część Azji. Dzisiaj w izolowanych miejscach w Polsce, we wschodniej Europie, na Syberii, w Mongolii, Chinach, nad Łabą i Rodanem. Odtwarzany w wielu miejscach Europy. Lasy liściaste nad wolno płynącymi rzekami.
Tryb życia i zachowanie
Jest to zwierzę ziemnowodne. Świetnie pływa i nurkuje. Bobry kopią system nor nad brzegiem rzeki, część wyjść jest pod wodą. Budują też budowle na wodzie (żeremia) z gałązek i mułu. Mają one postać kopców z komorą mieszkalną, która znajduje się nad powierzchnią wody. Żeremie może mieć nawet 3 metry wysokości i 20 metrów średnicy. Wejście do schronienia znajduje się pod wodą. Bobry potrafią zbudować tamę na rzece, podnosząc jej poziom, a nierzadko nawet cały system tam. Bobry żyją parami. Nie zapadają w sen zimowy. Tworzą zapasy z gałęzi, do których dostają się często pod lodem.
Bóbr dobrze nurkuje. Może spędzić pod wodą nawet 15-20 minut.
Prowadzi nocne życie. W dzień spotyka się bobry w miejscach mocno odludnych.
Bobry sporo czasu poświęcają na pielęgnację futra, Jeden z pazurów jest rozdwojony i służy właśnie do tego celu. W pielęgnacji pomagają też inni członkowie rodziny.
Morfologia i anatomia
Długość ciała bobra wynosi od 100 do 135 cm, w tym długość ogona wynosi do 25-37 cm. Dorosłe osobniki ważą od 18 do 30 kg.
Otwory nosowe i uszne podczas zanurzania w wodzie zamykają się. Oczy chroni trzecia powieka.
Bóbr ma pokaźne siekacze, mierzące aż 10-15 cm długości. Są one w części pokryte czerwonym szkliwem. Co ciekawe są pozbawione korzeni. Ciągle rosną. Bóbr ciągle je ściera, między innymi o korę i łyko drzew.
Pożywienie
Czym odżywiają się bobry? Bobry żywią się gałęziami i liśćmi drzew, krzewów (osika, wierzba, brzoza, dąb i inne), zjadają rośliny zielne, trzcinę, grążel. W największe mrozy zjadają budulec swojego schronienia. Na zimę bobry robią zapasy, zatapiając gałęzie. Nie gardzą też warzywami.
Rozmnażanie
Ciąża trwa 90-100 dni. Samica rodzi zwykle 1-5 młodych w kwietniu lub maju. Młode karmione są mlekiem przez 8 tygodni. Od 5 tygodnia zaczynają jeść delikatne rośliny.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Jest pod całkowitą ochroną w Polsce.
Jeszcze w XIX wieku w Europie bóbr nie występował w większości krajów. Na całym kontynencie żyło wówczas nieco ponad 1000 osobników, a w Polsce zaledwie trzy małe populacje na północy. Ochrona gatunkowa czynna przyczyniła się do odrodzenia populacji, a zwierzę wspaniale przystosowywało się do nowych warunków środowiskowych, jakie dzięki działalności człowieka powstawały. Dziś w Polsce bobry można spotkać prawie w całej Polsce. Bobry pojawiają się nawet w miastach! Na terenie na przykład Wrocławia stanowiska bobrów występują na całym odcinku Odry. Na Wyspie Bielarskiej w samym centrum Wrocławia lub przy Wybrzeżu Słowackiego w pobliżu Urzędu Wojewódzkiego nietrudno zauważyć wiele drzew, które są okorowane i obgryzione przez bobry. Gryzonie wchodzą do miejskich siedlisk i szybko się adaptują. Nie muszą tworzyć tam czy nor.
Ciekawostki
Bóbr jest największym europejskim gryzoniem.
Bobry potrafią zupełnie jak ludzie przystosowywać środowisko naturalne do swoich potrzeb. To jedyne takie zwierzę na świecie.
Bobry były niegdyś obiektem polowań dla futra, tłustego mięsa, tłuszczu, który służył za oświetlenie. Tłuszcz stanowił także lekarstwo na wszelkie choroby.
Ogon bobra służył kiedyś jako pochodnia, która paliła się przez wiele godzin, dzięki dużej zawartości tłuszczu.
Podgatunki
Wyróżniamy następujące podgatunki:
- Castor f. fiber, Linnaeus, 1758
- Castor f. galliae, Étienne Geoffroy Saint-Hilaire, 1803
- Castor f. albicus, Matschie, 1907
- Castor f. vistulanus, Matschie, 1907
- Castor f. pohlei, Serebrennikov, 1929
- Castor f. birulai, Serebrennikov, 1929
- Castor f. tuvinicus, Lavrov, 1969
- Castor f. belorussicus, Lavrov, 1981
- Castor f. orientoeuropaeus, Lavrov, 1981
Pytania
Czy bobry widzą w wodzie?
Tak, jeżeli woda jest czysta. Bóbr ma trzecią , przezroczystą powiekę, która chroni oko pod wodą. Zwykle jednak woda jest mętna. Wówczas zwierzę radzi sobie inaczej. Ma wibrysy, czyli wąsy czuciowe, dzięki którym zwierzę orientuje się pod wodą i w ciemności.
Czy bóbr wymaga czystej wody?
Nie.
Jak długo bobry powalają duże drzewa?
Na powalenie dużego drzewa bobry potrzebują kilku dni.
Jakie zwierzę jest podobne do bobra?
Bobra może nieco przypominać piżmak, którego ogon jest jednak cienki i długi, a nie spłaszczony.
Jakich wrogów naturalnych ma bóbr?
Na bobry polują wilki, rysie, rosomaki, niedźwiedzie oraz lisy.
Czy bobry wspinają się i chodzą po drzewach?
Nie.
Czy bobry są pożyteczne?
Tak, są to pożyteczne zwierzęta. Bobry mogą spiętrzać wodę i doprowadzać do zalewania całych hektarów, przyczyniając się do utrzymania cennych terenów podmokłych, regulować poziom wód gruntowych i zachowywać bioróżnorodność środowiska. Zwierzęta te jednak, wchodząc w paradę człowiekowi, są czasem uznawane za szkodniki. Należy pamiętać, że są to zwierzęta pod ochroną.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ◂ | ▸ | Na świat przychodzą młode bobry. |
Pokrewne gatunki ssaków
Powiązane quizy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
- pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
- Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
- Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
- Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0
© medianauka.pl, 2012-12-28, GAT-203
Data aktualizacji artykułu: 2022-04-15