Borówka czarna, czernica, czarna jagoda

Borówka czarna, czernica, czarna jagoda (Vaccinium myrtillus L.) to wieloletnia krzewinka z rodziny wrzosowatych, występująca pospolicie w lasach, rodząca powszechnie zbierane jagody.

Występowanie i środowisko PL

Krzewinka ta jest obecna w Europie, Azji, Ameryce Północnej, u nas bardzo pospolita. Tworzy łany w lasach iglastych, mieszanych.

Preferuje miejsca półcieniste. Gleba musi być kwaśna.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie od maja do czerwca. Na zimę traci liście. Owoce zbieramy z początkiem lipca i aż do sierpnia.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 15-60 cm.

Łodyga jest kanciasta. Pędy nadziemne są mocno rozgałęzione.

Liście są skrętoległe, odwrotnie eliptyczne lub jajowate, ząbkowane, ogonkowe, zielone, od spodu nieco jaśniejsze, czerwone jesienią.

Kwiaty są obupłciowe, pojedyncze, zwisające, zielonkawo-różowe. Jeden słupek, pręcików 8-10.

Owoc to kulista jagoda w kolorze czarnym i z niebieskim nalotem, jadalna.

Nasiona bardzo drobne, brązowe, w kształcie półksiężyca.

Korzeń stanowią kłącza.

Rozmnażanie

Jest to roślina owadopylna. Nasiona rozsiewają zwierzęta.

Ochrona i zagrożenia

To bardzo pospolita roślina. Nie wymaga ochrony.

Ciekawostki

Zbieranie jagód za pomocą maszynek jest w Polsce zabronione prawnie.

Jedzenie surowych, nie umytych jagód może spowodować zakażenie bąblowicą - bardzo groźną chorobą pasożytniczą.

Nie udały się nigdy uprawy borówki czarnej.

Jagody borówki czarnej są bardzo smaczne i są konsumowane same lub wykorzystywane w różnych przepisach kulinarnych (ciasta, kompoty, pierogi, powidła, dżemy i inne).

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: krzewinka.
Stanowisko: półcień, cień.
Środowsko: leśne.
Użytek: zioła, roślina lecznicza, owoce.
Strefy mrozoodporności: 3-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: chamefit zdrewniały.
Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=24.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Liście: skrętoległe, odwrotnie eliptyczne, jajowate, ząbkowane, ogonkowe
Symbioza z grzybami (mikoryza):
- Gołąbek płowiejący (Russula decolorans)
- Muchomor jadowity (Amanita virosa)

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●							Kwitnie borówka czarna.
					◂	●	▸					Pora zbioru jagód czarnych.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Dodatkowe informacje	Borówka czarna nie jest uprawiana lub uprawiana jest bardzo rzadko. Zbiory jagód odbywają się w naturze.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	stany zapalne biegunka choroby oczu stres oksydacyjny (działanie antyoksydacyjne) nowotwory choroby układu krążenia
Sposób działania, właściwości lecznicze	To bardzo dobry środek na biegunkę z uwagi na zawartość tanin. Jagody zawierają duże ilości antocyjanów, stąd ich działanie dobroczynne na choroby serca, prawidłowe widzenie, stres oksydacyjny, stany zapalne. Są prowadzone badania na dobroczynny wpływ borówki w przypadku raka jelita grubego.
Przyjmowana postać	ekstrakt, esencja odwar postać surowa, produkt spożywczy
Przepisy zielarskie	Odwar - 1 łyżeczkę suszonych owoców zalewamy 500 ml wody i gotujemy przez 20 minut, a następnie odcedzamy.
Dawkowanie	W przypadku biegunki pijemy około 100 ml co 3-4 godziny odwaru.
Przeciwwskazania	Brak wyraźnych przeciwwskazań.
Surowiec	Owoce (jagody).

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Przepisy kucharskie

Przepis na koktajl z owocami

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Leokadia Witkowska-Żuk – Rośliny leśne, ISBN 978-83-7073-359-9, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005