Cebula
Cebula (Allium cepa), a w zasadzie czosnek cebula lub cebula zwyczajna, to wieloletnia roślina uprawna z rodziny liliowatych o leczniczych właściwościach. To jedna z najbardziej pospolitych roślin przyprawowych w Polsce.
Wybrane odmiany:
- Cebula biała - to jedna z najwcześniejszych odmian cebuli. Łuski mają białą barwę, a smak jest łagodny.
- Cebula czerwona - to odmiana o fioletowo-czerwonej barwie łusek, intensywnym smaku.
- Dymka - odmiana o małych cebulach.
- 'Exhibition' - cebula gigant, odmiana uprawiana w Europie i USA. Cebula jest bardzo duża, mogąca osiągnąć ciężar nawet 1 kg. Łuska cienka, żółtawa. Odmiana o łagodnym i słodkim smaku.
- 'Long Red Florence' - inaczej cebula florencka, to odmiana włoska o wydłużonej cebuli, średniej wielkości, o purpurowofioletowych łuskach i różowym miąższu. Smak delikatny i słodki.
- var. aggregatum - kartoflanka - odmiana, która wytwarza wiele cebulek w skupieniach. Jest twarda i ma intensywny smak.
Występowanie i środowisko PL
Warzywo to pochodzi z Azji Środkowej. Dzisiaj występuje tylko w uprawach i to na całym świecie. To roślina wytrzymała na mróz, ale nie znosi suszy i gleby zbyt wilgotnej. Gleba powinna być bogata w fosfor, azot i potas.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od czerwca do sierpnia.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość 60-190 cm.
Łodyga jest typu głąbik.
Kwiaty są różowe i liliowe.
Cebula jest przyziemna. składa się z mięsistych liści spichrzowych. Kształt cebuli, barwa zależy od odmiany. Także smak i ostrość zależy od odmiany.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
Cebulę uprawiano już 5 000 lat p.n.e.
W Ameryce cebula pojawiła się za sprawą Krzysztofa Kolumba.
Zbiory i zastosowanie
Cebula zawiera wiele witamin i soli mineralnych ma działanie antybakteryjne. Jest stosowana przy przeziębieniach. Ma działanie antymiażdżycowe, obniża ciśnienie krwi i zawartość cukru oraz cholesterolu we krwi. Ma także właściwości ściągające. Okład z cebuli na noc potrafi wyjąć nawet drzazgę ze skóry!
Cebula może być zjadana na surowo, gotowana i smazona. Jest częstym składnikiem surówek, sałatek, zup, sosów, zapiekanek. Doskonale poprawia smak wielu potraw.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: bylina.
- Stanowisko: nasłonecznione.
- Środowsko: synantropijne.
- Użytek: zioła, rośliny uprawne, roślina lecznicza, warzywa.
- Strefy mrozoodporności: 4-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
- Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: geofit.
- Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=16.
- Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | Kwitnie cebula. | |||||||||
| ● | Wysiew cebuli do gruntu na suszenie i przechowywanie. | |||||||||||
| ● | ● | ▸ | Wysiew cebuli czosnkowej do gruntu. | |||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie cebuli warzywnej do gruntu, wcześniej wysianej (w marcu) pod szkłem. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie nasion dla pozyskania dymki | ||||||||||
| ◂ | ● | Wysadzanie dymki do gruntu. |
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Odczyn gleby | Odczyn obojętny lub lekko zasadowy. pH 6.5-7.5 |
| Właściwości gleby | Podłoże gliniaste, próchnicze |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
| Zmianowanie | Zalecana przerwa w uprawie po sobie - 5 lat. |
| Czas uprawy | Jeden lub dwa sezony, rzadziej więcej lat. |
| Nawożenie | Nie nawozimy nawozem organicznym. |
| Podlewanie | Przy suszy wymaga podlewania. |
| Stanowisko | Nasłonecznione, ciepłe. |
| Rozstawa | Dla cebuli z wysiewu stosujemy odległość do 30 cm między rzędami. Rozstawa cebuli warzywnej 30 na 30 cm. Nasiona dymki w rzędach |
| Wysiew do gruntu | Tak. |
| Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji | Zobacz w kalendarzu. |
| Uprawa doniczkowa | Tak. |
| Choroby i szkodniki | Biała zgnilizna cebuli, śmietka cebulanka, wciornastek tytoniowiec, niszczyk zjadliwy. |
| Czas kiełkowania | Trzy tygodnie. |
Zbiory i zastosowanie w zielarstwie
| Zastosowanie | Opis |
|---|---|
| Zastosowanie ogólne | Roślina przyprawowa i lecznicza. |
| Zastosowanie terapeutyczne |
|
| Sposób działania, właściwości lecznicze | Obniża tendencję do tworzenia się zakrzepów, obniża poziom cholesterolu, obniża ciśnienie i poziom cukru we krwi. |
| Przyjmowana postać |
|
| Przyprawa | To jedna z najważniejszych przypraw na świecie. |
Pokrewne gatunki roślin
- por (Allium porrum)
- czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum)
- szalotka (Allium ascalonicym)
- szczypiorek (Allium schoenoprasum)
- czosnek dęty, cebula siedmiolatka (Allium fistulosum)
- czosnek pospolity (Allium sativum)
- czosnek główkowaty (Allium sphaerocephalon)
- czosnek siatkowaty (Allium victorialis)
- czosnek winnicowy (Allium vineale)
- czosnek zielonawy (Allium oleraceum)
- czosnek kulisty (Allium rotundum)
Przepisy kucharskie
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
- Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
- Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
- Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
- Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
© medianauka.pl, 2018-11-10, GAT-13911
Data aktualizacji artykułu: 2024-09-04