Chrząszcze
Chrząszcze, tęgopokrywe (Coleoptera) to rząd owadów, która liczy dziś około 350 000 gatunków, z czego w Polsce żyje około 6200 gatunków z tej rodziny owadów. To najliczniejszy rząd w świecie owadów. Najstarsze kopalne szczątki pochodzą z permu. Najczęstszy podział chrząszczy to podział na chrząszcze drapieżne i wielożerne.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
| Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
|---|---|---|---|---|
| Świat | Polska | |||
| Scraptiidae | Scraptiidae | 22 | Tak | |
| Zopheridae | Zopheridae | 16 | Tak | |
| biedronkowate | Coccinellidae | 4000 | 74 | Tak |
| biegaczowate | Carabidae | 25000 | 520 | Tak |
| bogatkowate | Buprestidae | 15000 | 86 | Tak |
| chrabąszczowate | Melolonthidae | 21 | Tak | |
| czarnuchowate | Tenebrionidae | 20000 | 86 | Tak |
| gnilikowate | Histeridae | 4000 | 80 | Tak |
| herkulesowate, rohatyńcowate | Dynastidae | 1 | Tak | |
| jelonkowate | Lucanidae | 1000 | 7 | Tak |
| kałużnicowate | Hydrophilidae | 2300 | 106 | Tak |
| karmazynkowate | Lycidae | 8 | Tak | |
| kózkowate | Cerambycidae | 25000 | 180 | Tak |
| krętakowate | Gyrynidae | 600 | 13 | Tak |
| kruszczycowate | Cetonidae | 16 | Tak | |
| kusakowate | Staphylinidae | 30000 | 1400 | Tak |
| łyszczynkowate | Nitidulidae | 117 | Tak | |
| majkowate, oleicowate | Meloidae | 2500 | 18 | Tak |
| nakwiatkowate | Anthicidae | 14 | Tak | |
| ogniczkowate | Pyrochroidae | 140 | 3 | Tak |
| omarlicowate | Silphidae | 300 | 23 | Tak |
| omomiłkowate | Cantharidae | 83 | Tak | |
| otrupkowate | Byrrhidae | 400 | 24 | Tak |
| pędrusiowate | Apionidae | 121 | Tak | |
| plugowate | Aphodidae | 71 | Tak | |
| pływakowate | Dytiscidae | 3000 | 112 | Tak |
| podryjkowate | Attelabidae | 3 | Tak | |
| poświętnikowate | Scarabaeidae | 23 | Tak | |
| przekraskowate | Cleridae | 22 | Tak | |
| ryjkowcowate | Curculionidae | 50000 | 880 | Tak |
| skórnikowate | Dermestidae | 1000 | 40 | Tak |
| sprężykowate | Elateridae | 8000 | 130 | Tak |
| stonkowate | Chrysomelidae | 35000 | 480 | Tak |
| świetlikowate | Lampyridae | 2000 | 3 | Tak |
| tutkarzowate | Rhynchitidae | Tak | ||
| zadrzewkowate | Erotylidae | 14 | Tak | |
| zalęszczycowate | Oedemeridae | 26 | Tak | |
| zgniotkowate | Cucujidae | 4 | Tak | |
| żukowate | Geotrupidae | 9 | Tak | |
Inne rodziny
- Dzierożnicowate (Dryopidae)
- Osuszkowate (Elmidae)
- Flisakowate (Haliplidae)
- Wymiecinkowate (Latridiidae)
Występowanie i środowisko
Obecne na wszystkich kontynentach i w bardzo różnorodnych środowiskach, także w środowisku wodnym.
Tryb życia i zachowanie
W Polsce zimuje zwykle owad dorosły. W Postaci imagines nasze owady żyją od kilku dni do kilku lat.
Morfologia i anatomia
Cechami charakterystycznymi chrząszczy są schitynizowane pokrywy skrzydłowe, które mają za zadanie chronić tylne skrzydła oraz spełniają funkcję sterowania podczas lotu. Silnie rozwinięte jest tak zwane przedplecze. Tułów jest połączony z odwłokiem. Widoczna część tułowia to jedynie masywna tarczka (wspomniane przedplecze). Narządy gębowe są typu gryzącego. Ciało może być jednolicie ubarwione, poszczególne tagmy mogą tez mieć odmienne barwy. Przedplecze lub pokrywy mogą być ozdobione plamami, które ułatwiają identyfikację gatunku. Odnóża mają bieżny charakter.
Rozmnażanie
Larwy są smukłe. Nierzadko występują 3 i więcej stadia larwalne. Owady te przechodzą rozwój z przeobrażeniem zupełnym. Rozwój ten trwa od kilku tygodni do nawet kilku lat. Większość gatunków pozostawia jaja bez opieki, ale znane są także gatunki znane z opieki rodzicielskiej.
Pożywienie
Pokarm stanowią zarówno rośliny jak i zwierzęta, to także materia organiczna nieożywiona, odchody zwierząt, martwe organizmy.
Ochrona i zagrożenia
Wiele z chrząszczy to szkodniki upraw. Wiele z nich to pożyteczne owady.
W Polsce 76 gatunków objętych jest ochroną prawną krajową, 16 gatunków objętych jest ochroną przepisami unijnymi. Aż 934 gatunków zostało wpisanych na krajową Czerwoną Listę Gatunków Zagrożonych.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Brak danych.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | Biedronka dwukropka: Okres, w którym można często spotykać biedronkę dwukropkę. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Biedronka dwukropka: Okres, w którym biedronka dwukropka występuje w skupiskach w ukryciu w celu przezimowania. | ||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Biegacz dołkowany: To chrząszcz całoroczny |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Biegacz zielonozłoty: To chrząszcz całoroczny |
| ● | ● | ● | Biegowiec osowaty: Spotkać można postać dorosłą biegowca osowatego. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Bogatek ośmioplamkowy: Okres obserwacji chrząszcza o nazwie bogatek ośmioplamkowy. | ||||||||
| ● | ● | ● | Borodziej próchnik: Okres występowania borodzieja cieśli. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Bycznik, tyfeusz: Występuje postać dorosła bycznika. | ||
| ● | ● | Chrabąszcz majowy: Okres występowania imago chrabąszcza majowego i lotów godowych rojów tych owadów. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Ciołek matowy: Można w Polsce spotkać postać dorosłą ciołka matowego. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Dłużynka dwukropkowa: Okres występowania imago dłużynki dwukropkowej. | ||||||||
| ● | ● | Guniak czerwczyk: Okres występowania imago guniaka czerwczyka i lotów godowych rojów tych owadów. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Jelonek rogacz: Trwa rójka u jelonka rogacza. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Jelonek rogacz: Można w Polsce spotkać postać dorosłą jelonka rogacza. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Kornik drukarz: Okres występowania owadów dorosłych kornika drukarza. | ||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Kornik drukarz: Odbywa się rójka kornika drukarza w naszym kraju. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Kosmatek pospolity: Okres występowania imago kosmatka pospolitego. | |||||||
| ● | ● | ● | Kostrzeń: Okres występowania imago kostrzenia. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Kozioróg dębosz: Okres występowania imago kozioroga dębosza w Polsce. | ||||||||
| ● | ● | ● | Krawiec głowacz: W trym okresie można spotkać krawca głowacza. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kruszczyca złotawka: Okres, w którym można często spotykać postać imago kruszczycy złotawki. | ||||||
| ● | ● | ● | Kurtek mniejszy: Okres występowania imago chrząszcza o nazwie kurtek mniejszy. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Kusak cezarek: Okres występowania imago kusaka cezarka. | ||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | Kwiatomir czteroplamy: Możliwość obserwacji postaci dorosłej kwiatomira czteroplamego. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Kwietniczek czterokropek: Okres występowania imago kwietniczka czterokrokpa. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | Lęszczyca wielka: Okres występowania imago lęszczycy wielkiej. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Łanocha pobrzęcz: Okres, w którym można spotykać postać imago łanochy pobrzęcz. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Mącznik młynarek: Okres występowania postaci dorosłej mącznika młynarka. |
| ● | ● | ● | ● | Miedziak sosnowiec: Okres występowania imago miedziaka sosnowca. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Moszenica wierzbówka: Okres obserwacji postaci dorosłej moszczenicy wierzbówki. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Nadobnica alpejska: Okres występowania imago nadobnicy alpejskiej. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Nierówienka listnik: Okres występowania imago nierówienki listnika. | ||||||||
| ● | ● | Ogniczek większy: Okres występowania postaci dorosłej ogniczka większego. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Ogniokryw czarnoczerwony: Okres występowania postaci dorosłej owada o nazwie ogniokryw czarnoczerwony. | |||||||||
| ● | ● | Ogrodnica niszczylistka: Okres występowania imago ogrodnicy niszczylistki. | ||||||||||
| ◂ | ● | ● | Oleica fioletowa: Można spotkać postać dorosłą oleicy fioletowej. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | Oleica krówka: Okres występowania imago oleicy krówki | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Omięk: Okres występowania imago omięka. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Omomiłek czarny: Okres występowania imago omomiłka czarnego. | ||||||||
| ● | ● | ● | Orszoł prążkowany: Można spotkać orszoła prążkowanego na kwiatach na śródleśnych polanach. | |||||||||
| ● | ● | Pachnica dębowa: Okres aktywności postaci dorosłej pachnicy dębowej. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Paśnik pałączasty, biegowiec łucznik: Występuje postać imago paśnika pałączastego. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Plug pospolity: W tym okresie można spotkać postać dorosłą pluga pospolitego. | ||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Podrzut szary, podrzut myszaty: Okres występowania chrząszcza o nazwie podrzut szary. | |||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Próchniaczek czarniawy: Okres występowania próchniaczka czarniawego. |
| ● | ▸ | Pryszczel lekarski: Okres pojawu imago pryszczela lekarskiego (hiszpańskiej muchy). | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | Rębacz szary, rębacz pniowiec: Okres występowania imago rębacza pniowca. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Rohatyniec nosorożec: Okres występowania postaci dorosłej rohatyńca nosorożca. | ||||||||
| ● | ● | ● | Rozpucz lepiężnikowiec: Okres występowania imago chrząszcza o nazwie rozpucz lepiężnikowiec. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Rynnica topolowa: Okres obserwacji postaci dorosłych rynnicy topolowej. | ||||||
| ● | ● | Rytownik pospolity: Okres występowania imago rytownika pospolitego. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Skórnik słoniniec: Okres występowania postaci dorosłej skórnika słonińca. |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Skrzypionka zbożowa: Okres występowania imago skrzypionki zbozowej. | ||||||
| ● | ● | ● | Słonik orzechowiec: Okres występowania owadów dorosłych słonika orzechowca. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | ● | Słonik żołędziowiec: Czas obserwacji dorosłych osobników słonika żołędziowca. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Sprężyk sosnowy, sprężyk czerwony: Okres występowania imago sprężyka sosnowego. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | Strangalia plamista: Okres występowania strangalii plamistej. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Szarynka grzybieniówka: Okres obserwacji szarynki grzybieniówki. | ||||||||
| ● | ● | ● | Ściga dębowa: Trwa rójka ścigi dębowej. | |||||||||
| ● | Świetlik świętojański: Okres świecenia w nocy świetlika świętojańskiego. | |||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Tycz cieśla: Okres występowania postaci dorosłej chrząszcza tycz cieśla. | |||||||
| ● | ● | ▸ | Wonnica piżmówka: Okres lotu wonnicy piżmówki. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Zalęszczyca: Okres występowania postaci dorosłej zalęszczycy. | ||||||||
| ● | ● | Zgrzypik twardokrywka: Okres występowania imago zgrzypika twardokrywki. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Zgrzytnica zielonkawowłosa: Okres występowania imago zgrzytnicy zielonkawowłosej. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | Zieleńczyk zielonawy: Okres występowania zieleńczyka zielonawego. | ||||||||
| ● | ● | ● | Zmięk żółty: Okres lotu zmięka żółtego. | |||||||||
| ● | ● | ● | ▸ | Żerdzianka sosnówka: Okres występowania żerdzianki sosnówki. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Żuchwień głowacz: Okres występowania imago żuchwienia głowacza. | |||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Żuk gnojowy: Okres występowania imago żuka gnojowego. | |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Żuk leśny: Występuje postać dorosła żuka leśnego. | |
| ◂ | ● | ● | ● | Żuk wiosenny: Okres obserwacji żuka wiosennego. |
© medianauka.pl, 2014-10-11, RZAD-62