Ciekawostki o owadach

Największe, najmniejsze

Najmniejszym owadem na świecie jest tanzańska osa, która mierzy około jednej dziesiątej milimetra. To mniej niż wielkość oka muchy. Owad ten to Dicopomorpha echmepterygis, który mierzy zaledwie 139 µm!

Największe budowle w świecie owadów budują termity. Ich domy mogą mieć wysokość 12 metrów.

Największe ciśnienie krwi ze wszystkich zwierząt ma pchła. Tuż przed skokiem sięga ono 10 atmosfer!

Największy krajowy chrząszcz i jednocześnie najbardziej rozpoznawalny w naszym kraju, mimo tego, że występuje bardzo rzadko w naszym kraju, to jelonek rogacz.

Nasza największa ważka to husarz władca z rodziny żagnicowatych.

Gąsienica pawicy gruszówki (Saturnia pyri) to jedna z największych larw owadów. Jest to jednocześnie największy motyl w Polsce, który jednak obecnie jest uznawany za wymarły w naszym kraju.

Najbardziej pospolitym chrabąszczem w Polsce jest chrabąszcz majowy.

Zmierzchnica trupia główka to najcięższy motyl Europy.

Gąsienice niektórych krajowych motyli to giganty. Na przykład gąsienica trociniarki czerwicy dorasta do 10 cm długości!

Najdłuższą ssawkę ze wszystkich krajowych motyli ma zawisak powojowiec. Ma ona do 9 cm długości.

Ciekawe fakty

Niektóre gatunki mrówek porywają larwy innych gatunków mrówek w celu uczynienia z nich niewolnic, które budują schronienie i przynoszą pokarm tym pierwszym.

Znamy ponad 12 000 gatunków mrówek. Ukąszenie niektórych z nich może być śmiertelne lub wywołują niewyobrażalny ból.

Znamy około 15 000 gatunków os na świecie.

Istnieje 120 000 gatunków much.

Niektóre osy piją sfermentowaną ciecz z owoców. Owady upijają się w ten sposób do nieprzytomności.

Po śmierci osy istnieje możliwość jeszcze przez krótki czas użądlenia przez takiego owada.

Gdy zechcesz zabić szerszenia w pobliżu jego gniazda możesz się narazić na atak całego roju.

Mrówki śpią kilka minut dziennie.

Niektóre gatunki termitów uprawiają czynne rolnictwo. Hodują grzyby, karmiąc je świeżo dostarczaną roślinnością.

Narząd słuchu świerszcza umiejscowiony jest w goleniach.

Gzy składają jajka wprost na oku owcy.

Dorosła postać muchy domowej żyje zaledwie 4 tygodnie w okresie ciepła. Późną jesienią i zimą okres ten się wydłuża.

Co do zasady tylko muchy mają jedną parę skrzydeł w świecie owadów. Pozostałe mają dwie pary, nie mają ich w ogóle (owady pasożytujące) lub wyjątkowo druga para (biegaczowate, ryjkowcowate) lub pierwsza para skrzydeł (wachlarzoskrzydłe) jest uwsteczniona.

Mucha domowa uderza skrzydłami 20 000 razy na minutę.

Muchy nie rosną. Rodzą się od razu w docelowym rozmiarze.

Pszczoły mają po 5 oczu.

Każdego roku łupem owadów pada jedna trzecia plonów ogólnoświatowych upraw.

Karaluch może nie jeść w ogóle przez miesiąc i tydzień wytrzyma bez wody. Gdy straci głowę, żyje nadal. Umiera, bo nie może pić.

Plaga szarańczy z 2004 roku w Maroku miała 240 km długości i 150 m szerokości. Rój składał się z około 70 000 000 000 owadów.

Zmysł smaku jest umieszczony u motyli na tylnych odnóżach.

Uważa się, że za śmierć blisko połowy ludzi na świecie odpowiadają pośrednio lub bezpośrednio komary.

Jednym z najstarszych rzędów owadów, a jednocześnie najprymitywniejszym jest rząd jętek. Tylko u tych owadów występuje subimago (trzecie stadium rozwoju) i tylko tu narządy kopulacyjne są parzyste.

Modliszki słyną ze zwyczaju pożerania swojego partnera samca podczas kopulacji. Samica odgryza mu głowę i zjada ją. Akt ten nie przerywa kopulacji.

Modliszka jest w swym ataku tak szybka, że potrafi złapać swoimi przednimi odnóżami muchę w locie!

Szarańcza może tworzyć chmary złożone z kilku miliardów osobników! Przelot takiego stada trwa kilka dni. Po drodze owady zjadają całą roślinność jaką spotkają.

Mrówki saharyjskie potrafią znieść temperaturę piasku 55°C.

Gniazdo osy może mieć nawet metr średnicy! W takim gnieździe może mieszkać nawet 7000 osobników!

Mrówki rudnice mogą budować gniazda o wysokości nawet jednego metra. Część podziemna jest równie mocno rozbudowana co nadziemna. Co ciekawe królowe rudnicy nie zakładają same gniazda, tylko przejmują gniazda obcego gatunku.

Pchła może skoczyć na odległość 200 razy dłuższą niż wynosi jej długość! Może skoczyć na wysokość 20 cm i odległość 2m. To jakby człowiek skoczył na odległość 350 metrów!

Układ pokarmowy larw sieciarek kończy się ślepo. Larwy nie wydalają więc pokarmu na zewnątrz.

Biedronka siedmiokropka w bronie własnej wydziela kropelki krwi, które wydzielają odstraszający zapach. Nie są więc atakowane przez inne owady i ptactwo.

Niektóre gatunki z tej rodziny owadów z rodzaju strzeli (Brachynus) potrafią z gruczołów okołoodbytowych wytryskiwać na dużą odległość substancję, która z zetknięciem z powietrzem atmosferycznym eksploduje! To wyjątkowe zjawisko w świecie owadów.

Większość gatunków pszczół może użądlić w obronie tylko raz. Owad po wbiciu w ciało ofiary żądła już nie może go wyjąć, rozrywa odwłok, po czym umiera.

Ze względu na to, że mucha jako jeden z pierwszych organizmów żywych zaczyna rozwijać się na zwłokach, ma duże znaczenie w medycynie sądowej.

Pszczołowate odpowiadają za zapylanie połowy gatunków roślin kwiatowych na świecie.

Niektóre gatunki pszczołowatych zakładają gniazda w muszlach ślimaków!

Czułki kózkowatych mogą być 5 razy dłuższe niż całe ciało!

Włoski gąsienic pawicowatych są parzące. Jad jest niekiedy u gatunków egzotycznych na tyle toksyczny, że może powodować krwotoki.

Niektóre pawicowate są wykorzystywane do produkcji jedwabiu. Jedwab ten ma lepsze własności od tego, który uzyskujemy z przędzy jedwabnika morwowego.

Od 2000 roku znamy cały genom muszki owocowej.

Rozwój od jaja do postaci dorosłej może trwać zaledwie kilka dni!

Zwyczaje rozrodcze bywają zdumiewające. Otóż samce pluskiew przekłuwają swoim aparatem rozrodczym odwłok samicy. Nasienie dociera do jajowodów samicy wraz z limfą. Tam następuje zapłodnienie.

Spuszczel pospolity, zwany tez domowym to jeden z największych szkodników drewna. Może doprowadzić do zawalenia się konstrukcji dachu. Larwy tego chrząszcza żerują nawet przez 10 lat, podczas gdy postać dorosła zaledwie dwa tygodnie.

Niektóre owady mają zdolność do bioluminescencji. W naszym kraju są to świetliki. Najmocniejszym światłem świecą i to podczas lotu iskrzyki.

Ćma zmierzchnica trupia główka wydziela substancje chemiczne, dzięki którym motyl może wejść do ula, a pszczoły nie są w stanie rozpoznać intruza. Motyl ten może wydawać bardzo wysokie dźwięki!

Pluskwiak knieżyca szara przejawia zachowania macierzyńskie. Matka opiekuje się nie tylko jajami, ale także larwami, które często podążają za nią gęsiego na żerowiska.

Zaniepokojone puklice mogą rozpylić w powietrzu drażniącą substancję.

Wszystkie gatunki motyli z rodziny kraśnikowatych są trujące i to we wszystkich stadiach rozwoju. Ich ciała zawierają substancje o nazwie glikozydy cyjanogenne, do pochodnych których należy cyjanek potasu. To najbardziej trujące motyle w Polsce.

Gatunek muchy z rodziny plujkowatych - padlinówka cesarska - bywa odpowiedzialny za muszycę u człowieka i owiec oraz jeży. Larwy tego gatunku bywają wykorzystywane w procesie gojenia się ran. Larwy oczyszczają ranę z martwej tkanki. Taka metoda leczenia nie daje skutków ubocznych i stosuje się ją czasem przy leczeniu ropni oraz ran odleżynowych.

Chrząszcz ten lata bez rozchylania pokryw skrzydłowych, a jego larwa porusza się na plecach.

Kruszczyca złotawka i inne chrząszcze z rodziny kruszczycowatych lata bez rozchylania pokryw skrzydłowych, a jego larwa porusza się na plecach.

Pienikowate to fantastyczni skoczkowie. Potrafią skoczyć na odległość 70 cm, co prawie 100 razy przekracza ich długość ciała. To tak, jakby człowiek osiągnął długość skoku 180 m! Przeciążenie podczas takiego skoku wynosi 400 g. Większość zwierząt na świecie nie przeżyłaby takiego przeciążenia.

Stołówka

Pewien gatunek motyla z rodziny molowatych żywi się starymi pancerzami żółwi. Inny gatunek tej samej rodziny zjada odchody nietoperzy, jeszcze inny żeruje na kocich odchodach, a mól włosienniczek potrafi zjeść nasze ubrania w szafie.

Modliszki pożerają swoje ofiary żywcem, zaczynając od głowy. To okrutni drapieżcy.

Szarańczaki są bardzo żarłoczne. Larwa szarańczy może zjeść 10 razy więcej pokarmu niż sama waży.

Niektóre mrówki uprawiają rolnictwo! Dostarczają grzybowi pokarm w postaci świeżej roślinności, dzięki czemu grzyb rośnie i karmi owady. Inne gatunki hodują pluskwiaki i mszyce oraz czerwce. Mrówki doją je ze słodkiej substancji.

Nie każdy wie, że osa jest pożyteczna. Osa karmi swoje larwy muchami, zatem tępi je w otoczeniu człowieka.

Samice komarowatych odżywiają się zwykle krwią kręgowców, głównie ssaków. Ssanie krwi trwa nawet kilka minut. Komar po napiciu się krwi może trzykrotnie zwiększyć swój ciężar!

Larwy niektórych mrówkolwów, żyjących także w naszym kraju, budują pułapki w formie lejków w piasku. Przechodzące owady, głównie mrówki, wpadają w lejek i wówczas zagrzebana larwa obsypuje lejek piaskiem tak, że ofiara nie może się wydostać, łapie ofiarę i wysysa z niej wnętrzności.

Biedronka siedmiokropka ma niepohamowany apetyt. Potrafi zjeść 240 mszyc każdego dnia!

Pszczoła miodna obok jedwabnika jest zwierzęciem hodowlanym, choć nie do końca można go uznać za udomowionego. Pszczoła do dziś zachowała swoje zwyczaje z czasów, gdy żyła w stanie dzikim. Wiemy, że już w 30 w p.n.e. w Egipcie hodowano pszczoły w glinianych ulach. Robiono też sztuczne dziuple 2-3 m nad ziemią.

Aby wyprodukować 1 kg miodu jedna pszczoła potrzebuje 3 kg nektaru. Aby zebrać taką ilość musi odbyć 60 000 lotów.

Pszczoły porozumiewają się ze sobą za pomocą tańca. Sposób w jaki tańczą wskazuje im gdzie znajduje się obfitość pokarmu.

Rynnica topolowa z rodziny stonkowatych z gruczołów obronnych wydziela substancję ochronną, którą "wsysa" z powrotem, gdy mija zagrożenie.

Zaledwie kilka gąsienic trociniarkowatych, żerujących w jednym drzewie może doprowadzić do jego śmierci.

W jednym kilogramie nawozu świni domowej może się rozwijać nawet 15 000 larw.

Larwy niektórych gatunków są wykorzystywane w gojeniu się ciężkich ran i ropni, czy odleżyn. Larwy celowo umieszcza się w ranie. Wyjadają one martwą tkankę. Ich wydzieliny działają też bakteriobójczo.

Oprzęd wytworzony przez gąsienice namiotnika czeremszaczka zakrywają nierzadko całe drzewo! Oprzęd to ich gniazdo i przypomina namiot. Od kształtu gniazda pochodzi nazwa tej rodziny motyli.

Samice omomiłków, podobnie jak modliszka, może pożreć samca podczas kopulacji. Samce wykształciły ciekawe zachowanie. Podczas kopulacji odchylają ciało maksymalnie ku tyłowi, aby uniknąć kontaktu ze szczękami samicy.

Zawisak powojowiec osiąga prędkość lotu nawet 100 km/h.

Mity

Panuje powszechne przekonanie, że skorek pospolity, zwany popularnie szczypawicą, może wejść do ucha ludzkiego i je uszkodzić. W rzeczywistości skorek nie jest w stanie wyrządzić żadnej krzywdy człowiekowi.

W kulturze wschodu modliszka jest symbolem opanowania i odwagi. W kung-fu powszechnie znany jest styl walki zwany stylem modliszki. W mitologii Buszmenów modliszka jest opiekunką ludzi.

Larwy chrząszczy z rodziny omomiłkowatych czasem można spotkać na śniegu. Niegdyś ludzie upatrywali w tym zjawisku zwiastun wojny.