Cietrzew (zwyczajny)
Cietrzew (Lyrurus tetrix) to ptak z rodziny kurowatych, do niedawna głuszcowatych. Samiec cietrzewia jest granatowoczarny z metalicznym połyskiem, ma białe pokrywy podogonowe, na skrzydle dwie białe pręgi, sterówki zewnętrzne wydłużone i wygięte lirowato na zewnątrz. Nad oczami naga skóra tworzy czerwone, jaskrawe "róże". Samica jest mniejsza i brunatna z wierzchu z czerwonawymi pręgami, spód jasny, pokrywy podogonowe białe. Młode są podobne do samicy. Ogon cietrzewia jest u samca i samicy wcięty, a u samca sterówki przyjmują lirowaty kształt. Młode są podobne do samic. Cietrzew to leśny ptak.
Występowanie i środowisko PL
Północna i środkowa Eurazja. W Polsce nieliczny. Skraje lasów, poręby, chętnie w pobliżu pól z gryką. Preferuje lasy iglaste. W górach występuje powyżej górnej granicy lasu.
Tryb życia i zachowanie
Prowadzi osiadły tryb życia. Jest dość skryty. Lot z fazą ślizgu, trzepot skrzydłami mocny i głośny. Odgłos jaki wydaje cietrzew to bulgoczący świst wydawany przez samca podczas toków i gdakanie kury.
Pożywienie
Zjada pokarm roślinny, latem zjada dużo bezkręgowców. Zimą lubi zjadać pąki brzozy.
Rozmnażanie
Jest poligamiczny. Znany jest z wiosennych toków. Toki odbywają się rano, zawsze gromadnie w tym samym miejscu. Gniazduje na ziemi. Gniazdo jest starannie ukryte, w dużej odległości od tokowiska. Wyprowadza jeden lęg w roku. Samica składa 6-14 jaj, które samica wysiaduje przez 26 dni. Sama też wodzi pisklęta. Toki odbywają się cały rok za wyjątkiem środka lata i zimy. Szczyt tkowania ma miejsce w kwietniu-maju, a także w październiku-listopadzie.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Od dawna obserwuje się spadek liczebności cietrzewia. Jest to związane z malejącą liczbą torfowisk i bagien, które są ich naturalnym środowiskiem, ale także przyczynia się do tego rozwój turystyki, narciarstwa, stosowanie chemii w ochronie roślin. Niegdyś był to gatunek łowny.
Ciekawostki
Kogut cietrzewia nie zawsze rozpoznaje samicę swego gatunku, z czego biorą się mieszańce z głuszcem lub bażantem.
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Tetrao tetrix Linnaeus, 1758
Pytania
Kiedy przypada okres godowy cietrzewi?
Okres godowy przypada na wiosnę, na przełomie kwietnia i maja. Wówczas samice składają jaja. Co istotne toki odbywają się praktycznie cały rok z dwoma okresami zwiększonej intensywności (spójrz na kalendarz przyrody).
Czy cietrzew to głuszec?
Cietrzew należy do rodziny głuszcowatych. Należy jednak pamiętać, że głuszec jest nazwą odrębnego gatunku, również opisanego w naszym serwisie.
Jak się nazywa samica cietrzewia?
Samica cietrzewia to cieciorka. Samiec nazywany jest zwyczajnie kogutem.
Ile jest cietrzewi w Polsce?
Szacuje się, że w początkowych latach naszego wieku w Polsce na wolności żyło około 2000 osobników.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ◂ | ▸ | ◂ | ▸ | Trwają najbardziej intensywne toki cietrzewi. |
Pokrewne gatunki ptaków
- bażant (zwyczajny) (Phasianus colchicus)
- indyk (zwyczajny) (Meleagris gallopavo)
- kura domowa (Gallus gallus domesticus)
- przepiórka (zwyczajna) (Coturnix coturnix)
- głuszec (zwyczajny) (Tetrao urogallus)
- bażant diamentowy (Chrysolophus amherstiae)
- przepiórka chińska (Excalfactoria chinensis)
- paw indyjski (Pavo cristatus)
- bażant złocisty (Chrysolophus pictus)
- przepiórka japońska (Coturnix japonica)
- kiściec srebrzysty (Lophura nycthemera)
Powiązane quizy
© medianauka.pl, 2013-06-23, GAT-624