Cytron, cedrat

Cytron, cedrat (Citrus medica) to gatunek rośliny z rodziny rutowatych. To drzewo lub krzew, rodzące charakterystyczne owoce. To najstarszy z uprawianych cytrusów na świecie.

Występowanie i środowisko

W naturze roślina ta rośnie w Azji wzdłuż Himalajów aż do Birmy. Sadzony także w rejonie śródziemnomorskim, Ameryce i na Karaibach.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 3-10 m.

Pędy mają kolce.

Liście są lancetowate, piłkowane.

Kwiaty są białe z wierzchu, czerwone, purpurowe od spodu.

Owoc jajowaty, żółty, o długości do 20 cm, w niektórych odmianach kształtem może przypominać ośmiornicę (odmiana „ręka Buddy”). Skórka gruba, pomarszczona, żółtawa. Miąższ kwaśny i żółty. Owoców nie spożywa się na surowo, wyrabia się z niego marmoladę, dżemy i napoje. Masa owocu może sięgać 500 g, na co składa się głównie skórka.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Ze skórek wyrabia się słodycze poprzez kandyzowanie (to tak zwana cykata). Z soku uzyskuje się kwas cytrynowy. Cykata to jeden z najbardziej wykwintnych przysmaków Wschodu.

Nie ma dużego znaczenia gospodarczego. Uprawy na niewielką skalę.

Żydzi dawniej stosowali cytron jako owoc rytualny w obchodach święta Kuczek.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Citrus alata (Yu.Tanaka) Yu.Tanaka
Citrus balotina Poit. & Turpin
Citrus bicolor Poit. & Turpin
Citrus bigena Poit. & Turpin
Citrus cedra Link
Citrus cedrata Raf.
Citrus crassa Hassk.
Citrus fragrans Salisb.
Citrus gongra Raf.
Citrus grandis (L.) Osbeck var. pyriformis
Citrus hassaku Yu.Tanaka
Citrus hirioshimana Yu.Tanaka
Citrus kizu Yu.Tanaka
Citrus kwangsiensis Hu
Citrus limonimedica Lush.
Citrus lumia Risso
Citrus nana (Wester) Yu.Tanaka
Citrus pyriformis Hassk.
Citrus sarcodactylis Hoola van Nooten
Citrus tuberosa Mill.
Limon racemosum Mill.
Limon spinosum Mill.
Limon vulgare Mill.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo, krzew.
Stanowisko: nasłonecznione.
Środowsko: leśne.
Użytek: rośliny uprawne, owoce.
Strefy mrozoodporności: 9-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz z pewnością się nie powiedzie.
Status popularności rośliny: gatunek powszechnie znany, roślina bardzo popularna, znajduje się pośród 100 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich – Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005