Spis treści:
Czaplowate, czaple
Czaple, czaplowate (Ardeidae) to rodzina ptaków z rzędu pelikanowych. Rodzina ta liczy dziś 67 gatunków. W Polsce można spotkać 8 gatunków, 5 z nich gnieździ się w naszym kraju.
Wyróżniamy 4 podrodziny:
- czaple (Ardeinae) - zaliczamy do niej 42 gatunki w 9 rodzajach (są tu czaple i ślepowrony),
- bąki (Botaurinae) - zaliczamy do niej 13 gatunków w 3 rodzajach,
- tygryski (Ardeinae) - zaliczamy do niej 5 gatunków w 3 rodzajach,
- Agamiinae - zaliczamy do niej 1 gatunek: czaplę zielonoskrzdłą
- Cochleariinae - zaliczamy do niej 1 gatunek: rakojad; niedawno podrodzina ta stanowiła odrębną rodzinę ptaków.
To duże ptaki o smukłym ciele, długiej szyi, zgiętej w locie, długich nogach i dziobie. Skrzydła są długie i szerokie. Ogon jest dość krótki. Są przystosowane do brodzenia w płytkiej wodzie. Upierzenie białe, szare, czarne lub brązowe, pręgowane u tygrysek.
Występowanie i środowisko
Czaple są obecne na całym świecie poza obszarami wysuniętymi daleko na północ i Antarktydą. Preferują środowiska wodno-błotne - mokradła i płytkie wody. Nierzadko czaple podążają za dużymi ssakami.
Tryb życia i zachowanie
Czaple poza ślepowronami, które są aktywne w nocy, prowadzą dzienny tryb życia. Dużo czasu poświęcają na pielęgnację piór. Bąki są samotnikami.
Morfologia i anatomia
Czaple posiadają pióra wytwarzające puder (pióra pudrowe).
Rozmnażanie
Zwykle gnieżdżą się w koloniach na drzewach. Jaja wysiaduje samiec i samica. Pisklęta są gniazdownikami i są karmione przez rodziców wymiotowanym pokarmem. Czaple właściwe składają 2-7 jasnoniebieskich jaj, które są wysiadywane przez 18-30 dni. Bąki składają zwykle 3-5, czasem nawet 10 jasnych, brązowawych jaj. Tygryski składają 1-2 jaja w gnieździe na drzewie.
Pożywienie
Ich przysmakiem są ryby, ale także i inne drobne zwierzęta, w tym skorupiaki, płazy, owady, gady, ssaki, ptaki.
Ochrona i zagrożenia
Zagrożone są 3 gatunki, w tym czapla białobrzucha. Pięć innych gatunków jest narażonych.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rodziny)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rodziny)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- bączek (zwyczajny) (Ixobrychus minutus) PL
- bąk (zwyczajny) (Botaurus stellaris) PL
- czapla biała (Ardea alba) PL
- czapla modronosa (Ardeola ralloides) PL
- czapla nadobna (Egretta garzetta) PL
- czapla purpurowa (Ardea purpurea) PL
- czapla siwa (Ardea cinerea) PL
- ślepowron (zwyczajny) (Nycticorax nycticorax) PL
- bączek amerykański (Ixobrychus exilis)
- bączek ciemny (Ixobrychus sturmii)
- bączek czarny (Ixobrychus flavicollis)
- bączek żółtawy (Ixobrychus sinensis)
- bąk amerykański (Botaurus lentiginosus)
- czapla białoskrzydła (Ardeola bacchus)
- czapla białoszyja (Ardea pacifica)
- czapla czarna (Egretta ardesiaca)
- czapla czarnobrzucha (Ardea cocoi)
- czapla czarnogłowa (Ardea melanocephala)
- czapla czarnonoga (Ardea intermedia)
- czapla czczona (Egretta sacra)
- czapla gwiżdżąca (Syrigma sibilatrix)
- czapla łupkowata (Egretta vinaceigula)
- czapla modra (Ardea herodias)
- czapla modrolica (Pilherodius pileatus)
- czapla olbrzymia (Ardea goliath)
- czapla rafowa (Egretta gularis)
- czapla rdzawoszyja (Egretta rufescens)
- czapla siodłata (Ardeola grayii)
- czapla śnieżna (Egretta thula)
- czapla zielona (Butorides virescens)
- czapla zielonawa (Butorides striata)
- czapla zielonoskrzydła (Agamia agami)
- czapla złotawa (Bubulcus ibis)
- czapla żółtodzioba (Egretta eulophotes)
- rakojad (Cochlearius cochlearius)
- ślepowron japoński (Gorsachius goisagi)
- ślepowron orientalny (Gorsachius melanolophus)
- ślepowron rdzawy (Nycticorax caledonicus)
- ślepowron żółtoczelny (Nyctanassa violacea)
- tygryska nagobroda (Tigrisoma mexicanum)
- tygryska papuaska (Zonerodius heliosylus)
- tygryska rdzawoszyja (Tigrisoma lineatum)
Inne gatunki
- czapla maskowa (Ardea humbloti)
- czapla białobrzucha (Ardea insignis)
- czapla szarobrzucha (Ardea sumatrana)
- czapla malgaska (Ardeola idae)
- czapla rudobrzucha (Ardeola rufiventris)
- czapla okazała (Ardeola speciosa)
- bąk pstry (Botaurus pinnatus)
- bąk australijski (Botaurus poiciloptilus)
- czapla śniada (Egretta caerulea)
- czapla białolica (Egretta novaehollandiae)
- czapla srokata (Egretta picata)
- czapla trójbarwna (Egretta tricolor)
- ślepowron białogrzbiety (Gorsachius leuconotus)
- ślepowron wspaniały (Gorsachius magnificus)
- bączek cynamonowy (Ixobrychus cinnamomeus)
- bączek amurski (Ixobrychus eurhythmus)
- bączek smugowany (Ixobrychus involucris)
- bączek nowozelandzki (Ixobrychus novaezelandiae)
- ślepowron wielkodzioby (Nyctanassa carcinocatactes)
- ślepowron duży (Nycticorax duboisi)
- ślepowron maurytyjski (Nycticorax mauritianus)
- ślepowron wielkogłowy (Nycticorax megacephalus)
- tygryska białoczuba (Tigriornis leucolopha)
- tygryska ciemna (Tigrisoma fasciatum)
- bącznik (Zebrilus undulatus)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Możliwość obserwacji w Polsce bączka. | |||||
| ● | ▸ | Bąki przylatują do Polski na lęgi. | ||||||||||
| ● | ▸ | Trwają gody bąków, można na bagnach i torfowiskach usłyszeć ich charakterystyczny, buczący głos. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Samica bąka składa jaja. | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Bąki odlatują na zimowiska. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Możliwość obserwacji w Polsce czapli purpurowej. | ||||
| ● | ● | ● | Trwa okres lęgowy u czapli purpurowej. | |||||||||
| ◂ | ▸ | Czaple siwe przylatują do kraju. | ||||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Samica czapli siwej składa jaja. | |||||||||
| ● | Czaple siwe odlatują z Polski na zimowiska. Część ptaków u nas zostaje. | |||||||||||
| ● | Do kraju przylatują rzadkie u nas ślepowrony. | |||||||||||
| ◂ | ▸ | Samica ślepowrona składa jaja. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Ślepowrony odlatują na zimę do Afryki. |
Oznaczenia
Poniżej przedstawiamy opis zastosowanych oznaczeń gatunków.
Występowanie w Polsce
Liczebność
Podana liczba oznacza liczbę zwykle szacowaną samców lub par lęgowych obserwowanych w Polsce w ciągu roku (dotyczy gatunków lęgowych w Polsce).
Status
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Mielczarek Paweł, Kuziemko Marek — Kompletna lista ptaków świata, Wydział Biologii : Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019 http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/
© medianauka.pl, 2014-01-06, RODZ-55
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-03