Czy gąsienice są nudne?

Mówiąc o motylach mamy na myśli przede wszystkim postać imago. Przeglądając atlasy motyli, często w ogóle pomija się gąsienice. Dlaczego? Czyżby były nudne?

Rzeczywiście tylko niektóre atlasy motyli prezentują zdjęcia larw motyli. Może dlatego, że gąsienica to tylko stadium rozwoju motyla, którego finałem jest właśnie motyl - postać o dużych, często kolorowych skrzydłach, urzekająca lotem, delikatnością i pięknem.

Tymczasem w świecie motyli często więcej i dłużej dzieje się w czasie, gdy motyl spędza życie jako larwa. Zdarza się, że imago żyje zaledwie kilka dni. Równie często postać imago nie ma nawet czym pobierać pokarmu, a jego głównym zadaniem jest prokreacja. Tymczasem niektóre gąsienice żyją nawet 4 lata, zanim staną się pięknymi motylami (na przykład trociniarki).

Głównym zadaniem gąsienicy jest oczywiście jeść i ... przetrwać. Jedzenie można uznać za nudne, ale już przetrwanie wprost przeciwnie.

Pokarm

Pokarmem gąsienic są zazwyczaj rośliny, ale zdarzają się takie motyle, których gąsienice zjadają grzyby, porosty, mchy, martwe szczątki roślinne, a nawet wosk pszczeli. Są też gąsienice drapieżniki, polujące na inne owady, ale to rzadkość.

Gatunki, które odżywiają się wybranym gatunkiem rośliny to monofagi. Gąsienice, które zjadają gatunki spokrewnione ze sobą to oligofagi. Polifagi to takie motyle, które zjadają rośliny z różnych rodzin.

Gąsienice odżywiają się różnymi tkankami. Mogą to być części zielone, kwiaty, a nawet owoce.

Gąsienice możemy znaleźć na roślinach pokarmowych, ale także we wnętrzu ich tkanek.

Schronienie

Znajdowanie lub budowa schronienia to jedna ze strategii przetrwania. Część gąsienic, tak jak trociniarki, żyją wewnątrz roślin. Mają więc naturalne schronienie. Są jednak gatunki, które zwijają liście, łączą je przędzą, podoją oprzędy lub nawet budują sobie domki, tak jak koszówka przedstawiona na poniższym zdjęciu. Tak,to jest gąsienica w zbudowanym przez siebie koszyczku z suchych listków i źdźbła trawy.

Zimowanie

Jedną z form przetrwania jest przezimowanie. Nie jest to łatwe, gdyż nierzadko delikatna gąsienica ma za zadanie przetrwać ostre mrozy. Nie każdemu gatunkowi w Polsce się to udaje. Wiele gatunków dociera do nas z południa, ale nie jest w stanie przetrwać niskich temperatur.

Najczęściej gąsienice na zimę chowają się pośród liści, ściółki lub w glebie.

Wygląd

Inna strategia to przyjmowanie groźnych kształtów, monstrualnych rysunków na ciele. Wiele gatunków ma takie ubarwienie ciała i rysunki na ciele, że trudno je dostrzec pośród roślinności. Maskują się w ten sposób w sposób doskonały. Inne ostrzegają swym ubarwieniem, że są silnie trujące.

Różnorodność barw, kształtów, owłosienia jest ogromna i może zachwycać. Mamy gąsienice niemalże całkiem gładkie, pokryte szczecinkami, włoskami, kolcami i rogami, garbami, brodawkami, biczykami.

Galeria

Przedstawiamy małą galerię zdjęć gąsienic różnych gatunków.

Widłogonka siwica © v_blinov - stock.adobe.com

Potwora buczynówka © imageBROKER - stock.adobe.com

Bielinek rzepnik © randimal - stock.adobe.com

Znamionówka starka © Mauro Rodrigues - stock.adobe.com

Niestrzęp głogowiec © nmelnychuk - stock.adobe.com

Zorzynek rzeżuchowiec © creativenature.nl - stock.adobe.com

Garbatka zygzakówka © Henri Koskinen - stock.adobe.com

Papilio troilus © ondreicka - stock.adobe.com

Paź królowej © ASakoulis - stock.adobe.com

Paź żeglarz © asfloro- stock.adobe.com

Rusałka pawik © butterfly-photos.org - stock.adobe.com

Trociniarka czerwica © medianauka.pl

Poruszanie się

Sposób poruszania się jest niezwykle różnorodny. W bardzo ciekawy sposób poruszają się gąsienice miernikowcowatych, które zdają się podczas poruszania odmierzać odległości.

Różne strategie

Gąsienice przyjmują różne strategie obronne, maskujące, aby uniknąć zjedzenia przez ptaki, czy inne owady, takie jak błonkówki, czy muchówki. Te ostatnie są szczególnie brutalne, bo nierzadko wyjadają gąsienicę żywcem od środka. Bardzo często z zebranych w terenie poczwarek wcale nie wykluwają się motyle, a właśnie pasożytnicze błonkówki lub muchówki.

Jedne gąsienice żerują wyłącznie w nocy, za dnia kryjąc się w roślinności inne za dnia.

Wiele gatunków wydziela trujące substancje. Ptaki skutecznie unikają tych gąsienic.

Część gatunków żyje w społecznościach. Nawet mamy w Polsce gatunki motyli, których gąsienice potrafią wędrować w rządku jedna za drugą w poszukiwaniu pokarmu. Grupa gąsienic może doszczętnie ogołocić drzewo z liści. Na jednym drzewie może się znajdować nawet 100 000 gąsienic!

Są takie gąsienice, które są nawet groźne dla człowieka. Szczecinki na gąsienicach korowódki dębowej (na poniższym zdjęciu) są toksyczne. Łamie je nawet wiatr i wraz z nim są unoszone, powodując poważne stany zapalne skóry, a także reakcje alergiczne u ludzi. Czasem pojawia się wysoka temperatura, duszności, wysypka, podrażnienie oczu.

Korowódka dębowa © conserver - stock.adobe.com

W służbie człowiekowi

Gąsienice bywają użytkowane gospodarczo na dużą skalę. Tak! Z przędzy niektórych gąsienic pozyskuje się jedwab. Największe znaczenie ma jedwabnik morwowy.

Przepoczwarzanie się w motyla

Ten proces jest chyba jedną z najbardziej fascynujących cech gąsienic. Wobec przeobrażenia zupełnego gąsienicy w kokonie lub oprzędzie nie można przejść obojętnie. To jeden z najbardziej zachwycających procesów w przyrodzie, symbol przemiany w ogóle. Z brzydkiej gąsienicy powstaje piękny, kolorowy motyl, z niezdarnej gąsienicy, która wydaje się mieć problemy z poruszaniem się powstaje skrzydlaty, wolny, zdolny do lotu owad.

Tuż po wyjściu motyla z poczwarki motyl musi w spokoju rozwinąć skrzydła. Robi to, pompując hemolimfę do żyłek skrzydła. Proces ten może trwać od kilku do kilkudziesięciu minut. Wiele godzin potem motyl jeszcze czeka na utwardzenie się skrzydeł.

Podsumowanie

Gąsienice są równie, a może nawet ciekawsze niż postać imago. Każdy z tych etapów rozwoju motyla jest ciekawy. Różnorodność wyglądu, zachowań, strategii obronnych jest bardzo bogata i często niezbadana. Zachęcam do łamania przyjętych schematów i zapamiętanie, że motyl, to także stadium gąsienicy, bez której równowaga w przyrodzie nie istnieje.

Ostatnio opublikowane w Pytajniku

Dlaczego gwiazdy zataczają okręgi wokół Gwiazdy Polarnej?

Dlaczego na zdjęciach nieba nocnego z długim czasem naświetlania gwiazdy wydają się krążyć wokół Gwiazdy Polarnej?

Czy można spowolnić fotony?

Fotony są składnikiem światła. Wiemy że poruszają się ze stałą prędkością światła, która jest uniwersalną stałą fizyczną. Czy istnieje możliwość spowolnienia fotonów?

Czy liczb całkowitych jest więcej od liczb naturalnych?

Zdrowy rozsądek podpowiada nam, że liczb całkowitych jest około dwa razy więcej niż liczb naturalnych. Jest jednak zupełnie inaczej.

Zobacz więcej

Przeglądaj wszystkie artykuły dotyczące ciekawostek ze świata nauki.

Zobacz też

Zwierzęta

Zwierzęta (Animalia) to królestwo istot żywych, które obejmuje wszystkie organizmy cudzożywne, zbudowane z eukariotycznych komórek bez ściany komórkowej.

Larwa

Larwa jest to młodociane stadium w rozwoju pozazarodkowym niektórych zwierząt, występujące powszechnie i bezkręgowców (w tym owadów), ryb i płazów.