Dorsz, wątłusz
© dule964 – stock.adobe.com
Dorsz, wątłusz (Gadus morhua) to ryba z rodziny dorszowatych o ogromnym znaczeniu gospodarczym dla człowieka. Ciało jest wydłużone, głowa bardzo duża, pysk zaostrzony. Na grzbiecie znajdują się trzy płetwy. Dorsz ma dwie płetwy odbytowe. Płetwy brzuszne są osadzone przed piersiowymi. Płetwa ogonowa nie posiada wcięcia, a nasada ogona jest wąska. Z podbródka wystaje wąsik czuciowy. Ciało jest szare lub oliwkowe, lekko marmurkowe. Szeroka i jasna linia boczna jest dobrze widoczna. Zwykle jego długość wynosi około 1 m. Tworzy liczne podgatunki, rasy i stada, które mogą się od siebie różnić nawet anatomicznie.
Występowanie i środowisko PL
Ryba ta występuje w północnym Atlantyku i Pacyfiku. Jest to ryba zimnolubna. Można ją spotkać na głębokości 150-200 m, a nawet do 500 m.
ryba morska
Atlantyk
Ocean Arktyczny
Bałtyk
Informacje dla wędkarzy
Srebrny medal: 110 cm, 10 kg
Brązowy medal: 100 cm, 8 kg
28.9 kg
1997 rok
Uwaga: szczegółowe zasady połowu, tj. okres ochronny, wymiar, a także limity połowu określają dzierżawcy danego zbiornika wodnego.
Tryb życia i zachowanie
Dorsz to ryba wędrowna. Wędrówka larw i narybku wraz z prądem morskim jest typowo bierna. Młode dorsze aktywnie wędrują w poszukiwaniu pokarmu. Dorosłe osobniki wędrują na tarło z na żerowiska z tarła. To ryba prowadząca stadne życie. Dorsz żyje zwykle 4-13 lat, maksymalnie do 20 lat.
Pożywienie
Dorsze to drapieżnik. Jest bardzo żarłoczny. Zjada denne bezkręgowce i inne ryby. Przejawia także zachowania kanibalistyczne. Narybek i larwy żywią się planktonem.
Rozmnażanie
To bardzo płodna ryba. Samica w ciągu roku może złożyć nawet 9 milionów jajeczek. Dorsz do rozrodu wymaga słonej wody o temperaturze 5 °C. Tarło odbywa się w głębinach na głębokości około 100 m. Okres tarła przypada od lutego do października, najczęściej jednak w kwietniu i maju. Larwy wylęgają się z jaj po 2-4 tygodniach. Larwy prowadzą pelagiczny tryb życia. Po 3-5 miesiącach są już w stanie samodzielnie polować. Samce osiągają dojrzałość płciowo po 2, samice po 3 latach.
Ochrona i zagrożenia VU
Gatunek ten jest narażony na wymarcie. Ma status VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Wymiar ochronny dla tego gatunku to 38 cm. W Bałtyku dorsz jest zagrożony wymarciem. Został dla niego określony rozmiar ochronny (38 cm) i czas ochronny (od 1 czerwca do 31 sierpnia).
Ciekawostki
Największe znaczenie dla człowieka ma podgatunek dorsza atlantyckiego (Gadus morhua morhua), zaś w Bałtyku jest to dorsz bałtycki (Gadus morhua collaris). Dorsz to jednocześnie jeden z największych drapieżców, żyjących w Bałtyku. Ryba ta była poławiana już w czasach prehistorycznych.
Podgatunki:
Dorsz atlantycki (Gadus morhua morhua)
Dorsz bałtycki (Gadus morhua collaris)
Dorsz pacyficzny (Gadus morhua macrocephalus)
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Trwa okres rozrodu dorsza (wątłusza). | |||
| ● | ● | W tym okresie rozród u dorsza jest najbardziej intensywny. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Trwa okres ochronny na połów dorsza. |
Pokrewne gatunki ryb
- miętus pospolity, miętus (Lota lota)
- plamiak, łupacz (Melanogrammus aeglefinus)
- czarniak (Pollachius virens)
- witlinek (Merlangius merlangus)
Przepisy kucharskie
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- PZW – Polski Związek Wędkarski, PZW https://www.pzw.org.pl
© medianauka.pl, 2015-12-01, GAT-1014