Dziewięćsił bezłodygowy

Dziewięćsił bezłodygowy (Carlina acaulis) to gatunek wieloletniej rośliny leczniczej bezłodygowej z rodziny astrowatych, w niektórych krajach uważanej za jarzynę.

Występowanie i środowisko PL

Gatunek występuje w środkowej części Europy oraz w Azji. Zasiedla suche murawy i zbocza, suche bory i łąki. To u nas roślina górska, szczególnie często spotykana w Sudetach i Karpatach w piętrze regla. Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne, wapienne.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od lipca do października.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 1-3 cm.

Łodyga praktycznie nie występuje.

Liście są pierzastosieczne lub pierzastodzielne, lancetowate, układające się w rozetę, płasko rozpostarte na podłożu, owłosione, szarozielone. Rozeta ma średnicę od 30 do 40 cm.

Kwiaty są białe, czerwonawe, rurkowate, niepozorne, zebrane w koszyczek o średnicy do 15 cm.

Owoc to niełupka z puchem kielichowym.

Korzeń jest palowy, gruby i mięsisty.

Ochrona i zagrożenia

Dziewięćsił bezłodygowy znajduje się pod ochroną częściową.

Zbiory i zastosowanie

Surowcem zielarskim jest korzeń. Zioło to ma zastosowanie w leczeniu problemów z układem trawiennym, zwłaszcza związanych z infekcjami bakteryjnymi. Doskonale wzmaga apetyt.

Dno koszyczków w Szwajcarii i we Włoszech jest jadane jako jarzyna. Korzenie stanowią karmę dla zwierząt.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione.
Środowsko: górskie, leśne, łąkowe.
Użytek: zioła, roślina lecznicza, skalniak.
Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Częstośc występowania gatunku: rzadki (10-100 stanowisk).
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=20.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Ochrona: Gatunek objęty ochroną częściową. Więcej w artykule: Rośliny chronione w Polsce.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						◂	●	●	▸			Kwitnie dziewięćsił bezłodygowy.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Rośliny na skalniak
Zobacz atlas roślin do alpinarum.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004