Dzik euroazjatycki
Dzik euroazjatycki (Sus scrofa) jest dużym ssakiem z rodziny świniowatych, pospolitym w Polsce. Dziki mają wełnistą i ościstą sierść (szczecinę) o brunatnym zabarwieniu. Samiec (odyniec) jest dużo większy od samicy (locha, samura). Dziki mają duże kły: górne zwane fajkami, dolne - szablami. Naturalnym wrogiem dzika jest wilk. Dzik jest ssakiem łownym, cenionym ze względu na mięso i szczecinę. Jest uważany za przodka świni domowej.
Występowanie i środowisko PL
Eurazja, północno-wschodnia Afryka, Indie, Archipelag Sundajski.
Żyje głównie w lasach i na stepach. Nierzadko można spotkać dzika blisko osiedli ludzkich (bywa, że nawet w miastach). Ulubionym jego środowiskiem są podmokłe lasy liściaste, torfowiska, tereny bagienne.
Tryb życia i zachowanie
Jest aktywny o zmierzchu i w nocy. Dzień spędza w legowisku (barłóg). Żyje w niewielkich stadach (watahach). W przypadku braku pokarmu wchodzi w szkodę rolnikom na pola uprawne ziemniaków, buraków i roślin strączkowych. Dzik uwielbia błotne kąpiele, które pomagają mu pozbyć się pasożytów skóry, a także schłodzić ciało.
Morfologia i anatomia
Dzik dorasta do 185 cm długości ciała i nawet 230 kg masy ciała. Odyniec jest większy od lochy. Długość ciała mieści się w przedziale 100-185 cm. Długość ogona wynosi do 33 cm. Wysokość w kłębie wynosi od 70 do 110 cm. Samica waży od 30 do 80 kg, zaś samiec od 30 do 230 kg.
Pożywienie
Dzik jest wszystkożerny. Dzik znany jest z rycia (buchtowania) w ziemi w celu poszukiwania pokarmu pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Ze względu na rycie jest uważany za zwierzę pożyteczne, gdyż spulchnia ziemię i wyjada larwy szkodników. Czyni szkody na polach uprawnych ziemniaków.
Rozmnażanie
Ruja (huczka) przypada w okresie od listopada do lutego. Samce walczą o samice. Ciąża trwa od 114 do 140 dni. Samica rodzi zwykle od 2 do 8(13) młodych i karmi je do 3,5 miesiąca. Od 3 tygodnia młode przyjmują pokarm stały. Dojrzałość płciową samice osiągają po 8-10 tygodniach.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Dzik jest pospolitym zwierzęciem łownym.
Ciekawostki
Od dzika pochodzą wszystkie rasy świni domowej. Po sarnie, to drugi najliczniej występujący ssak parzystokopytny w Polsce. Zakaz polowania na lochy występuje w okresie od 16 stycznia do 14 sierpnia. Zbiorowe polowanie można prowadzić w okresie od 1 października do 15 stycznia. Upolowane dziki przeznacza się głównie na mięso. Na dziki polują wilki i rysie.
Udomowioną formą dzika jest świnia domowa (Sus scrofa f. domestica).
Podgatunki
Wyróżniamy następujące podgatunki:
- Sus s. algira - dzik berberyjski, Loche, 1867 - zachodnia Afryka
- Sus s. attila - dzik huński, Thomas, 1912 - południowo-wschodnia Europa po Kaukaz
- Sus s. cristatus - dzik indyjski, Wagner, 1839 - Indie i Indochiny
- Sus s. davidi - dzik grzywiasty, Groves, 1981 - Azja Południowa
- Sus s. leucomystax - dzik japoński, Temminck, 1842 - Chiny
- Sus s. lybicus - dzik libijski, J. E. Gray, 1868 - Turcja, Palestyna, Uzbekistan i Kazachstan
- Sus s. majori - dzik włoski, De Beaux & Festa, 1927
- Sus s. meridionalis - dzik sardyński, Forsyth Major, 1882 - Andaluzja, Sardynia i Korsyka
- Sus s. moupinensis - dzik chiński, Milne-Edwards, 1871 - południowo-wschodnia Azja
- Sus s. nigripes - dzik centralnoazjatycki, Blanford, 1875 - Azja Środkowa
- Sus s. riukiuanus - dzik riukiuański, Kuroda, 1924 - Wyspy Nansei
- Sus s. scrofa - dzik europejski, Linnaeus, 1758 - Europa
- Sus s. sibiricus - dzik syberyjski, Staffe, 1922 - Syberia, Mongolia
- Sus s. taivanus - dzik tajwański, Swinhoe, 1863 - Tajwan
- Sus s. ussuricus - dzik mandżurski, Heude, 1888 - Mandżuria
- Sus s. vittatus - świnia paskowana, Boie, 1828 - Indonezja
Synonimy
W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:
- Sus andamanensis Blyth, 1858
- Sus aruensis Rosenberg, 1878
- Sus babi Miller, 1906
- Sus ceramensis Rosenberg, 1878
- Sus enganus Lyon, 1916
- Sus floresianus Jentink, 1905
- Sus goramensis De Beaux, 1924
- Sus natunensis Miller, 1901
- Sus nicobaricus Miller, 1902
- Sus niger Finsch, 1886
- Sus papuensis Lesson & Garnot, 1826
- Sus ternatensis Rolleston, 1877
- Sus tuancus Lyon, 1916
Pytania
Co jedzą dziki?
Dzik je w zasadzie wszystko, choć preferuje pokarm roślinny. To co jedzą dziki zależy od dostępności konkretnego pożywienia. Preferuje nasiona (żołędzie, orzeszki bukowe, nasiona sosny), korzonki, bulwy (ziemniaki, buraki cukrowe), cebulki. Zjada podziemne części orlicy pospolitej, jagody jałowca, trzcinę pospolitą, grzyby. Buszuje w kukurydzy. Zjada dżdżownice, ślimaki i wije. Nie gardzi padliną. Poluje na gryzonie i krety. Rzadko zabija młode zajęczaki i sarny. Zjada też ptasie jaja i pisklęta. Rzadziej poluje na gady i płazy.
Ile waży dzik?
Dzik waży od 30 do nawet 230 kg.
Jak szybko biega dzik?
To niezwykłe, ale szarżujący dzik może osiągnąć prędkość około 40-50 km/h. Ucieczka w takim przypadku nie ma sensu.
Czy dziki zapadają w sen zimowy?
Nie, dziki są aktywne przez cały rok.
Jak długo żyje dzik?
Dziki żyją w naturze 10 lat, w niewoli dwa razy dłużej.
Co zrobić gdy spotkamy w lesie dzika?
Dzik to agresywne zwierzę, szczególnie locha z młodymi, zranione zwierzę, dzik, któremu odcięto drogę ucieczki, a także w innych sytuacjach. Ucieczka jest trudna, gdyż dzik biega bardzo szybko. Najpierw należy spróbować odejść w spokoju, nie denerwując zwierzęcia i nie wykonując gwałtownych ruchów. Zawsze odchodzimy patrząc w kierunku dzika, nigdy nie należy obracać się plecami. Gdy jest to niemożliwe, najlepiej wspiąć się na jakieś drzewo lub płot. Dziki boją się hałasu, zatem na pewno pomoże krzyk.
Jak odstraszyć dziki?
Stosuje się różne metody ochrony upraw przed dzikami. Należy do nich budowa ogrodzeń, rozwieszanie wstążek odblaskowych, zakładanie elektrycznych ogrodzeń, instalowanie odstraszaczy akustycznych np. radio, rozwieszanie środków zapachowych. Dziki na ogół boją się człowieka i wilków. Czasem rozwiesza się włosy ludzkie. Produkowane są również preparaty chemiczne przypominające pot ludzki oraz wilcze odchody.
Co to jest chwost?
Chwost to nazwa dla pęczka włosów na końcu ogona dzika.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | Trwa okres rui u dzika | |||||||||||
| ▸ | Na świat przychodzą młode dziki |
Pokrewne gatunki ssaków
Powiązane quizy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
- Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0
- Klaus Richarz – Zwierzęta w ogrodzie zoologicznym, ISBN 978-83-7175-788-4, Delta
- Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
- Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
- pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
© medianauka.pl, 2009-05-11, GAT-9
Data aktualizacji artykułu: 2022-01-11