Fasola zwyczajna

Fasola zwyczajna (Phaseolus vulgaris) to gatunek rośliny jednorocznej z rodziny bobowatych. To roślina uprawiana na całym świecie w wielu odmianach, które różni wysokość łodygi, kolor strąka i nasion, wielkość nasion.

Wybrane odmiany:

'Admires' - odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Anabelle' - odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Aura' - odmiana na suche nasiona.
'Bingo' - odmiana pnąca na suche nasiona, o niebiesko-czarno-białych nasionach.
'Blauhilde' - odmiana tyczna o niebieskich strąkach.
'Dublette' - odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Echo' - odmiana karłowa o żółtych strąkach.
'Facta' - odmiana na suche nasiona.
'Galopka' - odmiana karłowa, żółta.
'Goldhilde' - odmiana tyczna o żółtych strąkach.
'Goldregen' - odmiana tyczna o żółtych strąkach.
'Golden Teepee' - odmiana karłowa o żółtych, wystających powyżej liście strąkach.
'Hilda' - odmiana tyczna o zielonych strąkach.
'Ibiza' - odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Jagusia' - odmiana szparagowa.
'Kolorowy Jaś' - znana na całym świecie odmiana o barwnych nasionach (od białych do fioletowych z ciemnymi plamkami). Odmiana pochodzi z Ameryki Środkowej.
'Kontra' - odmiana na suche nasiona.
'Lawrence' - odmiana szparagowa.
'Lingot' - odmiana na suche nasiona, biała.
'Maja' - odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Maxi' - odmiana karłowa o zielonych, wystających powyżej liście strąkach.
'Piękny Jaś' - odmiana na suche nasiona, bardzo popularna, o dużych nasionach.
'Polka' - odmiana o żółtych strąkach.
'Purple Teepee' - odmiana karłowa o fioletowych strąkach.
'Rekord' - odmiana tyczna o zielonych strąkach.
'Saxa' - wczesna odmiana karłowa o zielonych strąkach.
'Spanga bianco' - odmiana pnąca na suche nasiona, o białych nasionach.
'Scuba' - odmiana szparagowa.
'Złota Saxa' - odmiana o żółtych strąkach.

Występowanie i środowisko PL

Fasola jest uprawiana na całym świecie.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od czerwca do września. To roślina ciepłolubna i światłolubna. Wymaga gleby żyznej, lekko kwaśnej lub obojętnej, średnio wilgotnej, najlepiej kompostowanej.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 30 cm do 4 m.

Łodyga jest słabo rozgałęziona, zdrewniała u nasady, wzniesiona lub płożąca u odmian wysokich.

Kwiaty są motylkowe, zebrane w grona, zwykle białe, rzadziej różowe i fioletowe.

Owoc to gładki strąk.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Zawartość białka w w fasoli jest największa spośród wszystkich roślin strączkowych, przez co to roślina o bardzo dużej wartości odżywczej. Zawiera także wiele mikroelementów, w tym wapń, potas, fosfor, mangan. To także źródło błonnika i witamin. Co ciekawe, fasola zawiera glikozyd - truciznę. Spożywanie nasion fasoli na surowo może spowodować bardzo poważne zatrucia.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: roślina zielna jednoroczna.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: rośliny uprawne, warzywa.
Strefy mrozoodporności: 7-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: terofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=22.
Status popularności rośliny: gatunek nie jest popularny w Polsce, niewiele osób interesuje się tą rośliną.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
					●	●	●	●				Kwitnie fasola zwyczajna.
				◂	●	▸						Wysiew do gruntu fasoli zwykłej karłowej (po 10 maja).

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn lekko kwaśny lub obojętny. pH 6.0-7.0
Właściwości gleby	Podłoże z udziałem humusu
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Nie znosi uprawy po sobie i innych strączkowych roślin. Wskazana minimum 3-letnia przerwa.
Czas uprawy	Jeden sezon.
Nawożenie	Wymaga intensywnego nawożenia, wapnowania w przypadku odczynu gleby poniżej pH 6. Wapniujemy jesienią.
Podlewanie	Intensywne w okresie kwitnienia.
Mrozoodporność	Fasola nie jest odporna na przymrozki.
Stanowisko	Nasłonecznione, dopuszczalny jest także półcień.
Rozstawa	Co kilka centymetrów w rzędach odległych minimum 30 cm od siebie (odmiany karłowe)
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Rozmnażanie	Siejemy po kilka nasion w jedno miejsce lub w rzędach.
Choroby i szkodniki	Mszyca burakowa, śmietka kiełkówka, wizus mozaikowy, antraknoza fasoli.
Zbiór i przechowywanie	Zbiór tylko suchych nasion. Rośliny w całości można dosuszać pod zadaszeniem.
Dodatkowe informacje	Do uprawy stosuje się paliki lub sznurki i inne podpory (na przykład płot). Odmiany tyczne warto okopać dla zwiększenia stabilności. Na zimę pozostawiamy korzenie w glebie dla jej wzbogacenia bakteriami brodawkowymi.

Pokrewne gatunki roślin

fasola wielokwiatowa (Phaseolus coccineus)

Przepisy kucharskie

Przepis na zupę fasolową z ziemniakami

Przepis na fasolkę po bretońsku

Przepis na fasolkę po meksykańsku

Przepis na sałatkę meksykańską

Przepis na sałatkę z mozzarellą i fasolą

Przepis na fasolkę z bułką tartą

Przepis na łososia teriyaki

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005