Gibbon białoręki

Zdjęcie zbiorów ZOO w Opolu © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Gibbon białoręki, lar (Hylobates lar) to najmniejszy przedstawiciel małp człekokształtnych. Nie posiada ogona. Ma bardzo długie kończyny, szczególnie długie są przedramiona i ręka. Kciuk i paluch są znacznie odsunięte od pozostałych palców. Ma charakterystyczne, silnie wydłużone kły. Na pośladkach ma niewielkie nagnioty. Ma gęste i kudłate futro. Dłonie i stopy są ubarwione na biało. Nieowłosioną twarz często otacza pasmo białych włosów.

Występowanie i środowisko

Wilgotne lasy tropikalne i górskie do 2400 m n.p.m. Sumatry i Półwyspu Indochińskiego.

Tryb życia i zachowanie

Przebywa najchętniej wysoko w koronach drzew, ale żeruje niżej w krzewach i gąszczach. Na ziemię schodzi w poszukiwaniu wody. Na ziemi porusza się na dwóch nogach z wysoko uniesionymi rękami nad głową. W koronach drzew porusza się w ten sposób, że ciało zwisa na kończynach przednich, które gibbon kolejno przekłada, przesuwając się ruchem wahadłowym (brachiacja). Gibbon jest aktywny w dzień, w nocy śpi w pozycji siedzącej z głową wkuloną w kolana. Żyje w niewielkich, liczących do 6 osobników grupach rodzinnych. Grupa zajmuje terytorium około 12 tys. m².

Pożywienie

Owoce, liście, pąki, kwiaty, ptasie jaja, młode ptaki, pająki, owady.

Rozmnażanie

Ciąża trwa 210 dni. Samica rodzi zwykle raz na dwa lata 1 młode, które nosi uczepione do futra. Zajmuje się nim 2 lata.

Ochrona i zagrożenia EN

Gatunek ten jest zagrożony wyginięciem - przypisuje się mu bardzo wysokie ryzyko wymarcia w stanie dzikim w niedalekiej przyszłości. Ma status EN w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Podgatunek H. l. entelloides jest bliski zagrożenia wyginięciem (kategoria VU). Stopień zagrożenia podgatunku niedawno wyodrębnionego H. l. yunnanensis nie został jeszcze określony (prawdopodobnie jest krytycznie zagrożony).

Ciekawostki

Gibbon białoręki ma najdłuższe kończyny tylne wśród naczelnych, poza człowiekiem.

Najdłuższe skoki z gałęzi na gałąź - 9 m.

Wybrane podgatunki:
H. l. carpenteri Groves, 1968
H. l. entelloides I. Geoffroy, 1842
H. l. lar (Linneaus, 1771)
H. l. vestitus Miller, 1942
H. l. yunnanensis Ma & Y. Wang, 1986

Pokrewne gatunki ssaków

Ile śpią ssaki?

Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?

Najmniejszy ssak

Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?

Największy ssak

Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?

Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Hanna i Antoni Gucwińscy – Zoologia Tom I Ssaki Część I Leksykon popularnonaukowy., ISBN 83-88988-01-8, Albatros 2003
Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015