Głuszec (zwyczajny)

Głuszec (Tetrao urogallus) to duży ptak z rodziny kurowatych, niegdyś zaliczany do głuszcowatych. Samiec (kogut) jest większy od samicy (kury), ma czarne ubarwienie z szarobrązowymi pręgami, grzbiet ciemnobrunatny, ogon czarny z białymi plamami, pierś z metalicznym połyskiem, czerwone obrzeże oczu. Ubarwienie samicy (głuszy, głuszycy) jest ochronne, z wierzchu brunatne z rdzawymi i białymi prążkami, spód z ciemniejszymi pręgami. Gardło i wole jednolicie brązowe. Dziób jest rogowy, latem zewnętrzna warstwa ulega zrzuceniu.

Występowanie i środowisko PL

Eurazja. W Polsce nieliczny, obecny na pięciu izolowanych obszarach. Zamieszkuje rozległe, gęste bory z gęstym poszyciem, w pobliżu torfowisk z wełnianką.

Tryb życia i zachowanie

Prowadzi osiadły tryb życia. Zażywa kąpieli piaskowych na leśnych wydmach.

Głuszec potrafi z głośnym trzepotem skrzydeł szybko wznieść się w powietrze. W regularnym locie jest obecna faza ślizgu.

Podczas godów samiec wydaje jedne z najpiękniejszych dźwięków w naszej strefie klimatycznej.

Morfologia i anatomia

Jajo głuszca ilustruje poniższy rysunek.

jajo głuszca

Pożywienie

Zjada rośliny - jagody, pąki drzew, trawy, a latem także bezkręgowce. Zimą zjada igły drzew iglastych, pąki i pędy. Połyka też drobne kamyki, które ułatwiają trawienie pokarmu w żołądku (gastrolity).

Rozmnażanie

Jest poligamiczny. Znany z toków. Samiec zapada wieczorem na drzewo. Rano na nim zaczyna tokowanie, rozkładając wachlarzowaty ogon. Wyciąga głowę do góry i wydaje różne odgłosy zwane kłapaniem, trelowaniem, korkowaniem lub odbojem i szlifowaniem. Pod koniec ostatniej części nagle głuchnie. Końcowa część toków i kopulacja odbywa się na ziemi. Gniazdo buduje na ziemi, jest nieosłonięte. Samica raz w roku od połowy kwietnia do połowy maja składa 6-11 jaj, które sama wysiaduje przez 26-28 dni. Kura sama wodzi pisklęta.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Jeszcze do niedawna w Polsce to był ptak łowny. Liczebność tego gatunku w Polsce jest dramatycznie niska. Jedną z przyczyn jest osuszanie podmokłych terenów leśnych i w ogóle starodrzewów. W Polsce dziś głuszec znajduje się pod ścisłą ochroną i wymaga ochrony czynnej. Od 1 lutego do 31 maja chroniona jest w promieniu 500 m od tokowisk strefa, zwana ochronną. Przez resztę roku strefa ochronna wynosi 200 m.

Ciekawostki

Dawniej w Polsce głuszec był licznym gatunkiem w całym kraju.

W żołądku głuszca można znaleźć do 2800 drobnych kamyków (gastrolitów).

Krzyżówka głuszca i cietrzewia nazywa się skrzekotem. Ptaki te jednak są bezpłodne.

Pytania

Jak nazywają się zaloty głuszca?

Zaloty głuszców to toki. Toki głuszca odbywają się na przełomie kwietnia i maja. Gody głuszców są bardzo widowiskowe.

Jak się nazywa samica głuszca?

Samica głuszca to kura. Samiec nazywany jest zwyczajnie kogutem.

Ile jest głuszców w Polsce?

Szacuje się, że populacja głuszca w Polsce wynosi około 500 osobników.

Gdzie jest hodowla głuszców w Polsce?

W Polsce w miejscowości Jaworzynka (nadleśnictwo Wisła) znajduje się wolierowa hodowla głuszca. Po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym można zwiedzać tę hodowlę.