Grzyby

Grzyby (Fungi) to królestwo organizmów żywych, zaliczane do eukariontów, zróżnicowane pod względem budowy i przystosowania do środowiska. Poza drożdżami to organizmy wielokomórkowe. Część gatunków jest jadalnych, wiele gatunków zawiera silne trucizny, corocznie powodujące śmiertelne zatrucia ludzi.

Do grzybów zaliczamy około 100 000 gatunków.

Występowanie

To w znakomitej większości organizmy lądowe o zasięgu kosmopolitycznym. Tylko nieliczne gatunki występują w środowisku wodnym. Wszystkie jednak potrzebują wilgotnego podłoża.

Podział systematyczny grzybów

Występuje brak zgodności co do systematyki grzybów. W tej publikacji omawiamy następujące typy, które w literaturze pojawiają się czasem także jako gromady:

Atlas grzybów

Przegląd systematyczny grzybów

Sprzężniaki
Zygomycota

PL

Workowce
Ascomycota

PL

Podstawczaki
Basidiomycota

PL

Tryb życia

Grzyby w zależności od gatunku mogą prowadzić różne tryby życia. Są wśród nich:

• pasożyty,
• saprofity,
• symbionty.

Odżywianie

To organizmy cudzożywne. Wydzielają do otoczenia enzymy, które rozkładają martwą materię organiczną na substancje proste, którymi się żywią, wchłaniając je do swoich komórek.

Budowa

W budowie grzybów nie można wyróżnić tkanek. Komórki są ułożone jedna za drugą, tworząc tak zwane strzępki. Wszystkie strzępki tworzą grzybnię. W odróżnieniu od roślin, ściana komórkowa zbudowana jest z chityny, a nie z celulozy.

Część grzybów tworzy owocniki. W naszym klimacie większość gatunków je wytwarza. Owocnik składa się najczęściej z trzonu i kapelusza. Głównym celem powstania takiej struktury jest wytworzenie i rozsianie zarodników.

Poniższa ilustracja przedstawia schemat budowy grzyba kapeluszowego.

Legenda

1. kapelusz
2. trzon
3. pochwa
4. pierścień
5. grzybnia
6. podstawa trzonu
7. zarodniki, spory
8. pory
9. blaszki
10. rurki
11. skórka kapelusza
12. miąższ kapelusza

© VectorMine - stock.adobe.com

Czynności życiowe grzybów

Do czynności życiowych grzybów należą:

• odżywianie się (grzyby są cudzożywne),
• oddychanie (tlenowe i beztlenowe),
• rozmnażanie się (płciowe i bezpłciowe)

Znaczenie grzybów

Dla człowieka i przyrody grzyby mają ogromne znaczenie. Oto wybrane zagadnienia z tego tematu:

• Grzyby przede wszystkim rozkładają martwą materię organiczną.
• Grzyby są odpowiedzialne za powstawanie próchnicy w glebie.
• To źródło pokarmu dla zwierząt i człowieka, wśród nich drożdże mają ogromne znaczenie w przemyśle piwowarskim i piekarniczym.
• Grzyby często wchodzą w symbiozę z innymi organizmami, w tym z drzewami.
• Grzyby są stosowane do produkcji lekarstw, w tym penicyliny.
• Grzyby odpowiadają za wiele chorób roślin, zwierząt i człowieka.
• Grzyby tworzą plechę porostów.
• Grzyby odpowiadają za psucie się spożywczych artykułów.

Rozmnażanie grzybów

Grzyby najczęściej rozmnażają się przez zarodniki (spory). Zarodniki mogą powstawać w wyniki bezpłciowych lub płciowych procesów. Strzępki mogą się rozmnażać poprzez koniugację.

Ciekawostki

Wiele organizmów nie jest w stanie samodzielnie istnieć bez grzybów, dzięki symbiozie w jaką wchodzą z grzybami. Wśród takich organizmów są storczyki i wrzos.

Zjawisko współżycia grzybów i roślin, np. drzew, krzewów, to mikoryza.

Nauka o grzybach to mykologia (mikologia).

Wysyp zarodników

Barwa wysypu zarodników jest szczególnie ważna przy identyfikacji gatunków grzybów. To jedna z podstawowych cech w klasyfikacji taksonów.

Jak postępować przy zatruciu grzybami?

Zatrucie grzybami może bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia. Jak postępować w takim przypadku? Jak udzielić choremu pomocy?

Co to jest huba? Czy jest jadalna?

Czy huby to wyodrębniony takson z królestwa grzybów? Czy to grzyby jadalne, czy też trujące? Do czego wykorzystuje się huby?

Grzyby pod ochroną

W Polsce 54 gatunków grzybów wielkoowocnikowych podlega ochronie ścisłej, wraz z grzybami zlichenizowanymi (porosty) to 232 gatunki. Ochrona gatunkowa częściowa obejmuje 63 (90 z porostami) gatunków grzybów.

Grzyby marynowane w occie

Grzybki marynowane w occie to doskonały sposób na zachowanie smaku grzybów na długi czas. Marynowanie w occie nadaje grzybom specyficzny smak. Stają się doskonałą przekąską i dodatkiem do innych potraw.

Jak suszyć grzyby?

Suszenie grzybów to jeden ze sposobów ich konserwowania, bardzo popularny wśród grzybiarzy. Suszenie nadaje grzybom nie tylko trwałość, ale dodaje im także aromatu i nie pozbawia ich przy tym wartości odżywczych.

Jak zbierać grzyby?

Czy przy grzybobraniu należy się kierować jakimiś zasadami? Czy wykręcać grzyby, czy też ścinać je nożykiem? Używać kosza czy reklamówki? Oto garść porad dla grzybiarzy.

Mikoryza

Mikoryza jest to zjawisko współżycia grzybów z korzeniami, a nawet nasionami roślin naczyniowych.

Gdzie na grzyby? Występowanie i mapa grzybów

Gdzie się najlepiej wybrać na grzyby? Kiedy? W jakiej części Polski szukać? Nie wystarczy się wybrać zwyczajnie do lasu. Trzeba wiedzieć jeszcze kiedy i gdzie.

Grzyby trujące

Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.

Grzyby jadalne

Grzyby spożywa się od niepamiętnych czasów. Są elementem składowym wielu przepisów. Są zwykle dodatkiem do potraw, przyprawą, która nadaje specyficzny smak i zapach sosom, jajecznicy, bigosowi, sałatkom.

© medianauka.pl, 2021-01-17, A-3968