Grzyby trujące

Grzyby trujące
© Volodymyr - stock.adobe.com

Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.

Podstawowe zasady to:

Pamiętaj, że ZAWSZE unikamy wszystkich grzybów:

  • z białymi blaszkami na spodzie kapelusza,
  • z trzonem z pierścieniem i bulwą w pochewce.

Nigdy nie zbieramy grzybów, co do których nie mamy pewności, że są jadalne. Nie zbieramy bardzo młodych owocników grzybów, gdyż bardzo łatwo je pomylić z trującymi gatunkami.

Grzyby śmiertelnie trujące

To głównie muchomory, które zawierają tak zwane amanitotoksyny. Substancje te nie rozkładają się podczas gotowania, smażenia ani suszenia. W wyniku zatrucia uszkodzeniu ulega wątroba. Często chorego może uratować jedynie jej przeszczep. Wiele zależy od szybkości udzielonej pomocy. Niestety tak zwany okres utajenia objawów zatrucia w przypadku muchomorów jest długi. Wynosi on od 4 do nawet 12 godzin. Po tym czasie pojawiają się nudności, wymioty i biegunka. Potem następuje osłabienie, lekka poprawa samopoczucia i po 4-5 dnia następuje zgon.

Podobne substancje znajdują się u hełmówki obrzeżonej, maślanki wiązkowej, niektórych czubajeczek, a także u innych gatunków.

Na uwagę zasługuje jeszcze jedna kwestia. Wystarczy zjeść 50 g, a w przypadku dziecka 5-10 g muchomora sromotnikowego, aby ulec śmiertelnemu zatruciu!

W przypadku piestrzenicy kasztanowatej za toksyczne działanie odpowiada substancja o nazwie giromytryna. Nawet w niewielkich dawkach jej działanie powoduje rozpad czerwonych ciałek krwi i trwałe uszkodzenie wątroby. Co ciekawe jeszcze całkiem niedawno piestrzenica kasztanowata była uznawana za grzyb jadalny. Jakim cudem? Okazuje się, że długie suszenie, ale i porządne obgotowanie grzyba znacząco obniża zawartość w nim trujących substancji. Dziś gatunek ten jest zakazany w handlu i obrocie.

Jeszcze inna grupa śmiertelnie trujących grzybów to zasłonaki: szpiczasty i rudy, zawierające substancję o nazwie orelanina, która prowadzi do uszkodzenia nerek. W przypadku tych grzybów śmiertelne zatrucie może nastąpić w czasie od 3 dni do nawet kilku tygodni od spożycia!

Grzyby trujące działające na system nerwowy

To inna grupa grzybów i trucizn. Należy do nich muskaryna, zawarta w takich grzybach jak strzępiak, niektóre lejkówki oraz muchomor czerwony. Objawy zatrucia występują już po kilku minutach do 2 godzin od spożycia. Pojawia się biegunka, wymioty, ślinotok, zwężenie źrenic, zaburzenia krążenia. Silne zatrucia prowadzą do niewydolności krążenia i płuc. Truciznę świetnie neutralizuje atropina.

Do tej grupy grzybów zaliczyć należy także gatunki zawierające kwas ibetonowy i muscymol (zawarte w na przykład muchomorze czerwonym), a także łysiczkę lancetowatą, zawierającą substancję zbliżoną do LSD - psylocybinę. Wszystkie te substancje oddziałują na psychikę człowieka. Może się pojawić podniecenie, zaburzenia świadomości, halucynacje. W skrajnych przypadkach zatrucie może się skończyć zapaścią.

Grzyby powodujące zatrucia żołądkowo-jelitowe

Grzyby z tej grupy powodują zwykle lżejsze zatrucia, które jednak w skrajnych przypadkach mogą prowadzić również do śmierci. Zatrucia te powodują substancje zawarte w takich grzybach jak: pieczarka karbolowa, wieruszka zatokowa, olszówka, gąska tygrysowata, maślanka wiązkowa, gałęziak blady i inne. W przypadku tych zatruć objawy pojawiają się już nawet 15 minutach do 4 godzin od chwili spożycia grzybów. Mają charaktery żołądkowo-jelitowy.

atlas-grzybów

Atlas grzybów trujących

W naszym atlasie grzybów prezentujemy 36 gatunków trujących grzybów wraz z ich opisami i zdjęciami. Są tu grzyby blaszkowe i kapeluszowe z siatką (rurkami i porami) od spodu. Znajdziesz też tam ostrzeżenia dla grzybiarzy.


Top 10

Oto wykaz dziesięciu najbardziej trujących i najczęściej spotykanych grzybów trujących, wybranych przez naszą redakcję. Są tu wyłącznie rodzime, polskie gatunki, zarówno blaszkowe jak i rurkowe.

Na pierwszym miejscu umieściliśmy najgroźniejszego z muchomorów - muchomora sromotnikowego. Kolejne trzy miejsca zajmują silnie, także śmiertelnie trujące grzyby. Przy ustalaniu listy kierowaliśmy się toksycznością, dostępnością i popularnością gatunku, rozpoznawalnością, a w zasadzie ich podobieństwem do gatunków jadalnych.

1
ikonaMuchomor sromotnikowy
Amanita phalloides
2
ikonaMuchomor jadowity
Amanita virosa
3
ikonaPiestrzenica kasztanowata
Gyromitra esculenta
4
ikonaHełmówka obrzeżona
Galerina marginata
5
ikonaMuchomor czerwony
Amanita muscaria
6
ikonaBorowik szatański
Boletus satanas
7
ikonaKrowiak podwinięty
Paxillus involutus
8
ikonaGołąbek wymiotny
Russula emetica
9
ikonaPieczarka karbolowa
Agaricus xanthodermus
10
ikonaMleczaj wełnianka
Lactarius torminosus)

Dodajmy jeszcze 5 kolejnych miejsc w "poczekalni".

  1. borowik ponury
  2. łysiczka lancetowata
  3. goryczak żółciowy, szatan
  4. maślanka wiązkowa
  5. gąska tygrysowata

Grzyby i alkohol

Niektóre gatunki grzybów (na przykład czernidłak pospolity, borowik ponury, borowik ceglastopory) zawierają substancję o nazwie kopryna. Kopryna jest blokerem rozkładu alkoholu. Zjedzenie czernidłaka po spożyciu alkoholu, nawet 1-3 dni później lub wcześniej, może prowadzić do zapaści.

Trujące borowiki

Czy borowiki są trujące? Otóż bywają, choć zatrucia nimi zwykle nie są śmiertelne. Tylko w skrajnych przypadkach prowadzą do śmierci. Do borowików trujących należy zaliczyć następujące gatunki:

Niejadalne są

Generalną zasadą i radą dla początkujących grzybiarzy jest unikanie zbierania borowików o czerwonawym trzonie i czerwonych porach.

Nadzór

Ponieważ grzyby mogą być niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka w wielu krajach ich zbiór i obrót podlega przepisom prawnym. W Polsce obowiązuje:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2011 r. w sprawie grzybów dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych, środków spożywczych zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy.

Warto z nim się zapoznać.

Ciekawostki

Różne atlasy w różny sposób kwalifikują grzyby pod względem przydatności do spożycia. Generalną zasadą powinno być dla grzybiarzy sprawdzanie aktualnej wiedzy na temat toksyczności grzybów.

Należy pamiętać, że niemalże każdy surowy grzyb jest trujący! wyjątki są nieliczne.

Krowiak podwinięty, czyli olszówka

W starych atlasach krowiaka podwiniętego można znaleźć pośród jadalnych gatunków. Dziś olszówki są uznawane za grzyby trujące. Zatrucia jelitowe mogą się pojawić po spożyciu, ale poważniejsze efekty zatrucia mogą się ujawnić po wielu latach częstszego spożywania tych grzybów. Skutki mogą być śmiertelne. Zatrucie przypomina białaczkę.




Grzyby pod ochroną
W Polsce 54 gatunków grzybów wielkoowocnikowych podlega ochronie ścisłej, wraz z grzybami zlichenizowanymi (porosty) to 232 gatunki. Ochrona gatunkowa częściowa obejmuje 63 (90 z porostami) gatunków grzybów.
Grzyby marynowane w occie
Grzybki marynowane w occie to doskonały sposób na zachowanie smaku grzybów na długi czas. Marynowanie w occie nadaje grzybom specyficzny smak. Stają się doskonałą przekąską i dodatkiem do innych potraw.
Jak suszyć grzyby?
Suszenie grzybów to jeden ze sposobów ich konserwowania, bardzo popularny wśród grzybiarzy. Suszenie nadaje grzybom nie tylko trwałość, ale dodaje im także aromatu i nie pozbawia ich przy tym wartości odżywczych.
Jak zbierać grzyby?
Czy przy grzybobraniu należy się kierować jakimiś zasadami? Czy wykręcać grzyby, czy też ścinać je nożykiem? Używać kosza czy reklamówki? Oto garść porad dla grzybiarzy.
Mikoryza
Mikoryza jest to zjawisko współżycia grzybów z korzeniami, a nawet nasionami roślin naczyniowych.
Gdzie na grzyby? Występowanie i mapa grzybów
Gdzie się najlepiej wybrać na grzyby? Kiedy? W jakiej części Polski szukać? Nie wystarczy się wybrać zwyczajnie do lasu. Trzeba wiedzieć jeszcze kiedy i gdzie.
Grzyby trujące
Grzyby mogą zabić. Najgroźniejsze są muchomory, a wśród nich muchomor sromotnikowy i jadowity. dlatego zbieranie grzybów jest dla ludzi odpowiedzialnych.
Grzyby jadalne
Grzyby spożywa się od niepamiętnych czasów. Są elementem składowym wielu przepisów. Są zwykle dodatkiem do potraw, przyprawą, która nadaje specyficzny smak i zapach sosom, jajecznicy, bigosowi, sałatkom.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

  • Ewald Gerhardt - Grzyby - Wielki ilustrowany przewodnik., ISBN 83-7404-513-2, Bauer-Weltbild Media Sp. z o.o. Klub dla Ciebie 2006
  • Ewald Gerhardt - Przewodnik. Grzyby, ISBN 83-7073-084-1, MULTICO 1995
  • Markus Fluck - Atlas grzybów - oznaczanie zbiór użytkowanie, 978-83-7175-858-4, Delta 2015
  • Hans E.Laux - Atlas grzybów jadalnych i trujących, ISBN 978-83-7773-304-2, RM 2014

© medianauka.pl, 2021-03-20, A-3989



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.