Hatteria niespodziana

To najprawdopodobniej opisywany tu gatunek. © creativenature.nl – stock.adobe.com

Hatteria niespodziana (Sphenodon guntheri) to jeden z dwóch gatunków rzędu gadów ryjogłowych, będących żywymi skamielinami. Skóra ma kolor oliwkowobrązowy. Na ciele występują żółte plamki. Samiec jest większy od samicy i ma charakterystyczne dwa grzebienie, biegnące wzdłuż ciała, zbudowany z miękkich kolców. Grzebienie samic są słabo widoczne.

Występowanie i środowisko

Hatteria ta występuje jedynie na Nowej Zelandii i pobliskich wyspach.

Tryb życia i zachowanie

Ma zdolność odrzucania ogona w obliczu zagrożenia. To gad o nocnej aktywności. Dzień spędza w ukryciu lub w pobliżu swoich nor, wygrzewając się w promieniach słońca.

Podczas deszczu, szczególnie w nocy, można spotkać te gady taplające się w kałużach.

Hatteria ta poluje czekając nieruchomo na przechodzącą zdobycz i chwyta ja językiem lub zębami, gdy zdobycz jest duża.

Morfologia i anatomia

Długość ciała hatterii wynosi do 50 cm, a ciężar ciała maksymalnie 1,3 kg. Samice są nawet dwa razy lżejsze.

Hatteria nie ma ucha zewnętrznego, na części żeber ma wypustki jak u ptaków, w czaszce znajdują się po bokach po dwa otwory nad i pod oczodołem. Samce mają otwór kloakalny zamiast penisa.

Pożywienie

Hatterie są wszystkożerne, ale głownie polują na większe owady.

Rozmnażanie

Gody odbywają się od stycznia do marca. Samce przyciągają samice poprzez przyjmowanie atrakcyjnej pozy. Samce rywalizują o samice. Samiec okrąża samicę przez 20 minut, co pewien czas zatrzymując się. Kopulacja polega na zetknięciu się u obu płci otworów kloakalnych, po czym następuje przekazanie spermy. Wiosną samice składają jaja w liczbie od 7-10 (19) do nory. Przez kilka dni samica pilnuje gniazda. Samice składają jaja raz na 4 lata. Okres inkubacji trwa od roku do nawet 15 miesięcy. Młode, wyposażone w rogowy ząb do przebicia skorupki jaja, są szybkie i aktywne za dnia, co chroni je przed kanibalizmem dorosłych osobników.

Ochrona i zagrożenia VU

Gatunek ten jest narażony na wymarcie. Ma status VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Hatteria ma tak zwane "trzecie oko" (oko ciemieniowe), które jest umiejscowione na szczycie mózgu i posiada soczewkę oraz siatkówkę, a przykryte wraz ze wzrostem hatterii łuskami. Nie wiadomo jaką funkcję ma ten narząd.

Pokrewne gatunki gadów

hatteria (Sphenodon punctatus)