Jak mrówki nawigują i co mają z tym wspólnego wektory?
Istnieje pewien rodzaj mrówek, który posługuje się specyficznym sposobem orientowania się w przestrzeni. Czy ma to coś wspólnego z wektorami? Otóż okazuje się, że tak!
Jeden z ważniejszych zmysłów u mrówek to zmysł zapachu, który pozwala odróżniać mrówkom osobniki ze swojego mrowiska od osobników obcych, pozwala komunikować się ze sobą, a nawet orientować w terenie.
Mrówki widzą bardzo słabo i to najdalej na 3-4 cm. To dzięki czułkom orientują się w otaczającym ich świecie. To także narzędzie komunikowania się.
Istnieje pewien gatunek mrówki, żyjącej na pustyni, której łacińska nazwa brzmi Cataglyphis fortis. Mrówka, opuszczając gniazdo, potrafi oddalić się od niego nawet na pół kilometra. Robi to często w losowy sposób, dość często zmieniając kierunek ruchu w wydawałoby się przypadkowych momentach. Pamiętajmy, że środowisko życia tych owadów to pustynia - czyli zupełny brak punktów orientacyjnych (choć mrówka i tak słabo widzi). Tor ruchu takiej mrówki to istny zygzak. Kiedy mrówka jednak chce wrócić - odwraca się we właściwym kierunku i po linii prostej wraca do mrowiska. Jak to możliwe?
Jeden z naukowców - V. Cornetz, wykonał ciekawe doświadczenie, polegające na tym, że mrówka wyjęta z gniazda i przeniesiona (w pojemniku) w losowe miejsce, nie potrafi wrócić - zwyczajnie błądzi w drodze powrotnej. Zaś mrówka, która wcześniej wyruszyła z gniazda i znalazła "podstawiony" pokarm na talerzu i przeniesiona wraz z talerzem ze smakołykami w losowe, oddalone miejsce, nie ma żadnych problemów z powrotem do gniazda. Cornetz wysunął tezę, że "Powrót do gniazda jest funkcją wykonania jakiejś drogi wywiadowczej, a nie funkcją wspomnień wzrokowych, zapachowych lub dotykowych".
Okazuje się, że maleńki mózg mrówki prawdopodobnie rejestruje przebytą odległość i pamięta w jakim kierunku się porusza. Odróżnianie kierunków jest możliwe dzięki temu, że oczy tego owada są wrażliwe na światło spolaryzowane, które dociera z nieba. Zatem mrówka zawsze potrafi określić kierunek ruchu względem kierunku polaryzacji światła Słońca.
Owad ten potrafi na bieżąco aktualizować informacje dotyczące odległości i kierunku powrotu, czyli określać wektor powrotu. Wektor ten jest wypadkową (sumą) wszystkich wektorów "kreślonych" podczas przypadkowego, wydawałoby się, ruchu mrówki. Mrówka więc za każdą zmianą kierunku ruchu sumuje wszystkie wektory. To doprawdy niezwykła umiejętność!
Ostatnio opublikowane w Pytajniku
Zobacz też
Suma wektorów
Poznasz metodę trójkąta, metodę graficzną dodawania wektorów, dodawanie i odejmowanie wektorów równoległych.
Zwierzęta
Zwierzęta (Animalia) to królestwo istot żywych, które obejmuje wszystkie organizmy cudzożywne, zbudowane z eukariotycznych komórek bez ściany komórkowej.
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Jearl Walker - Latający Cyrk Fizyki, ISBN 978-83-01-19749-0, PWN 2018
- Maurice Maeterlinck - Życie mrówek, ISBN 978-83-7779-469-2, 2018
© medianauka.pl, 2019-08-15, A-3658