Jaszczurki (Sauria)
Jaszczurki (Sauria) to podrząd łuskoskórych (Squamata), do których zaliczamy około 3865 gatunków w ramach 8 rodzin. W Polsce żyją tylko 4 gatunki.
Wybrane rozdziny
Lanthanotidae
Xantusiidae
(w Polsce: brak)
Królestwo: zwierzęta
Typ: strunowce
Podtyp: kręgowce
Gromada: gady
Rząd: łuskonośne
Podrząd: jaszczurki
Masa ciała: 0,12 g - 165 kg
Quiz - Gady Polski - poziom podstawowy - 20 pytań
Inne rodziny
- Gymnophtalmidae
- Dibamidae
Klasyfikacja gadów ulega ciągłym zmianom. Można spotkać więc w literaturze bardzo różną systematykę tego rzędu gadów.
Wygląd
Większość łuskoskórych głowę pokrywają rogowe tarczki, resztę ciała rogowe łuski. Zwykle mają jaskrawe ubarwienie o różnym wzorze. Strona brzuszna jest pokryta kilkoma rzędami tarczek lub łusek. Charakterystyczne są dla większości gatunków różne twory skórne w postaci kolców, rogów, szczególnie na głowie i grzebieni, płatków na grzbiecie. Jaszczurki posiadają ogon, który poza waranami potrafią odrzucić i zregenerować.
Występowanie i środowisko
Są obecne na całym świecie poza Antarktydą. Większość żyje w Starym Świecie ze względu na wybitną ciepłolubność gatunków z tego rzędu.
Tryb życia i zachowanie
Większość gatunków prowadzi lądowy i naziemny tryb życia. Zwykle są dość zwinne, szybko biegają, niektóre potrafią się poruszać na dwóch nogach, wspinają się na drzewa i skaczą między gałęziami. Niektóre gatunki potrafią latać lotem ślizgowym. Są ciepłolubne. Wszystkie jaszczurki mają otwory uszne i błony bębenkowe.
Pożywienie
Ich pokarmem są stawonogi, większe gatunki są drapieżnikami i zjadają kręgowce. Nieliczne gatunki (np. legwan morski) są roślinożerne.
Morfologia i anatomia
W skórze nie ma gruczołów u znacznej większości gatunków. Linieją, czyli okresowo zrzucają zrogowaciałą część naskórka. Mają ustawioną poprzecznie do długiej osi ciała szparę otworu kloakalnego. U samców występuje parzysty narząd kopulacyjny (hemipenes). Większość jaszczurek ma pięciopalczaste odnóża. Czasem kończyny są mocno zredukowane lub jest ich brak. Wszystkie jaszczurki są uzębione. Zdarzają się jaszczurki jadowite. Kość kwadratowa jest ruchoma w stosunku do innych kości dachu czaszki. Język zwykle na końcu jest rozdwojony i wysuwalny z jamy gębowej. Część jaszczurek ma zredukowane lub nie ma w ogóle nóg. W szkielecie jednak pozostają obręcze barkowe i biodrowe lub ich resztki.
Rozmnażanie
Większość gatunków jest jajorodna, zdarzają się też gatunki jajożyworodne i żyworodne. U wszystkich jaszczurek kości żuchwy są ze sobą zrośnięte. Miażdżą pokarm w jamie gębowej.
Zagrożenia
Na liście IUCN 42 gatunki jaszczurek są uznawane za zagrożone.
Powiązane quizy
Liczba pytań: 24
Quiz szkolny
Quiz dla każdego
Średni wynik:
18.12 pkt / 75.5%
2024-01-21
© medianauka.pl, 2014-01-05, A-2186
Data aktualizacji artykułu: 2024-07-29