Jesion wyniosły

Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) to drzewo z rodziny oliwkowatych, podobne do gatunku o nazwie jesion pensylwański. Ekspansywny jesion pensylwański różni się od jesionu wyniosłego omszonymi pędami, jego pąki są brązowe, a nie czarne, a liście przebarwiają się na żółto. Ponadto skrzydlaki mają węższe skrzydła, orzeszki zaś są kuliste.

Występowanie i środowisko PL

Jesion wyniosły rośnie w Europie, Azji. U nas jest pospolity w całym kraju. W górach rośnie do wysokości 1100 m n.p.m. Rośnie w lasach liściastych. Sadzony także w ogrodach i parkach jako drzewo ozdobne. Lubi podłoże wilgotne, o obojętnym odczynie. Lubi też światło.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od końca kwietnia do maja. Jesion wyniosły żyje nawet 200-300 lat.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość zwykle 15-30 m, maksymalnie 40m.

Pień jest dość gruby, pierśnica osiąga maksymalnie 227 cm, zwykle około 100 cm..

Liście są duże (40 cm), nieparzystopierzaste, złożone z 5-15 listków. Listki jajowatolancetowate, zaostrzone. Mają długość 4-10 cm. Pąki są czarne, nakrzyżległe. Liście z wierzchu są zielone, a od spodu nieco jaśniejsze z nerwami wypukłymi, a nerw główny jest owłosiony. Na jesień liście pozostają zielone.

Kwiaty są pozbawione okwiatu. Ją jedno- i obupłciowe.

Owoce to skrzydlaki, zawierające spłaszczone orzeszki z długimi skrzydełkami (4 cm) zebrane w owocostany.

Kora u młodych drzew jest zielonoszara, cienka. U drzew starszych ciemnoszara i lekko spękana.

Rozmnażanie

To drzewo wiatropylne.

Ochrona i zagrożenia NT

Gatunek ten bliski zagrożenia wymarciem. Ma status NT w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Ciekawostki

Wyłącznie z drzewa jesionowego robi się kije do hurlingu - sportu narodowego Irlandii.

Zbiory i zastosowanie

To roślina lecznicza. Kora oraz liście zawierają związki kumarynowe, kwasy organiczne i garbniki, a liście zawierają ponadto flawonoidy i fenolokwasy. Roślinę tę wykorzystuje się do mieszanek ziołowych żółciopędnych, na reumatyzm i wzdęcia.

Nasiona stanowią składnik pokarmu dla papug.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne.
Użytek: rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 4-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=46.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			◂	●								Kwitnie jesion wyniosły.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004