Jeżówka purpurowa

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) to gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych. To roślina ozdobna i lecznicza. W uprawach spotyka się wiele odmian. Oto wybrane z nich:

'Alba' - odmiana o białych kwiatach.
'Double-Decker' - odmiana z dodatkowym okółkiem kwiatów języczkowatych.
'Glowing Dream' - odmiana o purpurowych kwiatach języczkowatych.
'Green Envy' - odmiana o zielonych kwiatach języczkowatych z purpurowym odcinkiem u nasady.
'Jade' - odmiana o białych kwiatach.
'Kim's Knee High' - odmiana o różowych kwiatach.
'Magnus' - odmiana o kwiatach purpurowych.
'Pink Flamingo' - odmiana o różowych kwiatach.
'Rubinstein' - odmiana niska, o różowych kwiatach i dużych koszyczkach.
'The King' - odmiana różowa o dużych koszyczkach.
'Razzmatazz' - nietypowa odmiana, tworząca pompon.
'Sundown' - odmiana o kwiatach pomarańczowych.
'White Lustre' - odmiana o kwiatach języczkowatych białych.
'White Swan' - odmiana o białych kwiatach języczkowatych i złoto-zielonych rurkowatych.

Występowanie i środowisko PL

Jeżówka w naturze porasta wschodnią część Ameryki Północnej. Preferuje miejsca podmokłe. Rośnie w lasach i na preriach. To roślina często uprawiana w naszych ogrodach. Sporadycznie dziczeje. Wymaga gleby żyznej, odkwaszonej,wilgotnej i stanowiska nasłonecznionego.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od lipca do października.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 100-150 cm.

Łodyga jest brązowozielona, wzniesiona.

Liście są jajowato-lancetowate, odziomkowe, o długości 5-30 cm, ogonkowe (15-25 cm długości). Brzeg ząbkowany, piłkowany, rzadziej całobrzegi.

Kwiaty są zebrane w koszyczki o średnicy 5-15 cm. Listki okrywy o długości do 1,5 cm. Języczki od 3 do 8 cm długości, rozpostarte lub zwisające, w kolorze purpurowym, różowawym lub czerwonym, z szarym lub zielonym wierzchołkiem. Kwiaty rurkowate są zielone, różowe lub purpurowe (są też odmiany białe, zielone, pomarańczowe). Pylniki są pomarańczowe.

Kłącze jest krótkie i pełzające.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Ciekawostki

Inna nazwa to rotacznica purpurowa.

Zbiory i zastosowanie

To roślina lecznicza. Ziele oraz korzeń to źródło kwasu kawowego, flawonoidów, polisacharydów, glikoprotein. Z jeżówki purpurowej wyrabia się wyciągi alkoholowe oraz wodne. Stosuje się je przy gojeniu ran, łuszczycy, egzemie. Wyrabia się także z niej kosmetyki.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: nasłonecznione.
Środowsko: leśne, łąkowe.
Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 3-10
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●	●			Kwitnie jeżówka purpurowa.
						●	●	●				zbiory surowców zielarskich jeżówki purpurowej.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Gleba ogrodowa, przepuszczalna, żyzna i odkwaszona.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Nawożenie	Nawozimy mało.
Podlewanie	Podlewamy mało.
Stanowisko	Preferuje stanowiska nasłonecznione, znosi cień.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Rozmnażanie	Wysiew nasion na wiosnę lub podział kłączy na wiosnę lub jesień.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	przeziębienie, grypa rany obniżona odporność łuszczyca egzema
Sposób działania, właściwości lecznicze	Jeżówka ma udokumentowane dobroczynne działanie przy grypie i przeziębieniach poprzez wpływanie na układ immunologiczny. Hamuje rozwój bakterii i wirusów. Przyjmowanie preparatów nie tylko chroni przed zachorowaniem, ale skraca także czas choroby.
Przyjmowana postać	tabletki i kapsułki herbata, napar nalewka odwar
Przepisy zielarskie	Herbata - 1-2 łyżeczki kwiatów i liści zalewamy wrzątkiem (szklanka) i zaparzamy przez 5-7 minut. Odwar - 1 łyżeczkę surowca gotujemy w 0,5 l wody przez 10 minut.
Dawkowanie	Pijemy herbatę lub odwar zapobiegawczo gdy gorzej się czujemy lub podczas choroby.
Przeciwwskazania	Zaleca się ostrożność u osób mających problemy z układem immunologicznym. Preparaty z jeżówki wpływają na wchłanianie niektórych leków. Uważać muszą alergicy. Mogą się także pojawić zawroty głowy i wymioty.
Surowiec	Kwiaty, liście, korzeń.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
Franz-Xaver Treml – Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005