Języcznik zwyczajny

Okaz z Arboretum w Wojsławicach. © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Języcznik zwyczajny (Phyllitis scolopendrium (L.) Newman) to zimozielona, wieloletnia paproć. To także roślina ozdobna, mająca wiele odmian:

'Crispa' - o pofałdowanych liściach (niepłodnych);
'Cristata' - o grzebieniastych liściach;
'Marginata' - o powcinanych brzegach liści;
'Ramona Cristata' - o liściach rozszczepionych u podstawy i grzebieniastych na górze;
i inne.

To także roślina doniczkowa.

Występowanie i środowisko PL

Paproć ta występuje w Europie, na Bliskim Wschodzie, w północno-zachodniej części Afryki, w Japonii i Ameryce Północnej. W Polsce rośnie tylko w górach (przede wszystkim w Karpatach). Jest obecna zaledwie na kilkudziesięciu stanowiskach w kraju. Jest rośliną cieniolubną. Preferuje gleby świeże, wilgotne, o odczynie zasadowym. Rośnie w lasach liściastych.

Tryb życia i zachowanie

Zarodnikowanie trwa od lipca do września.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 15-60 cm.

Kłącze jest podnoszące się, pokryte ciemnymi łuskami.

Liście są krótkoogonkowe, skórzaste, językowate, mają sercowatą nasadę, wierzchołek jest zaostrzony, o długości do 60 cm. Wierzch błyszczący, spód mocno unerwiony z kupkami zarodni.

Zarodnie mają nawet 2,5 cm długości i są ułożone skośnie do kierunku biegu unerwienia.

Rozmnażanie

To roślina wiatropylna.

Ochrona i zagrożenia

Paproć ta jest objęta ścisłą ochroną gatunkową. Zagrożeniem dla gatunku jest człowiek, który wykopuje roślinę do celów przyozdobienia ogrodów i cmentarzy.

Ciekawostki

To gatunek wskaźnikowy starych lasów.

Rośliny tej niegdyś używano do leczenia padaczki, gruźlicy, biegunek oraz kaszlu.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Scolopendrium officinale Sm.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: bylina.
Stanowisko: półcień, cień.
Środowsko: górskie, leśne.
Użytek: rośliny ogrodowe, skalniak.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: kenofit.
Częstośc występowania gatunku: bardzo rzadki (1-10 stanowisk).
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=72.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Ochrona: Gatunek objęty ochroną ścisłą. Więcej w artykule: Rośliny chronione w Polsce.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
						●	●	●				Zarodnikuje języcznik zwyczajny.

Pokrewne gatunki roślin

Rośliny na skalniak
Zobacz atlas roślin do alpinarum.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Beata Grabowska, Tomasz Kubala – Encyklopedia bylin t. I i II, ISBN 978-83-7506-845-0, Zysk i S-ka 2011
Hanna Wójciak – Porosty mszaki paprotniki, 978-83-7073-552-4, Multico 2003