Kaktusowate, kaktusy
Kaktusowate, kaktusy (Cactaceae) to rodzina dwuliściennych roślin z rzędu goździkowców, do której zaliczamy 2500 gatunków w około 300 rodzajach.
To najczęściej sukulenty łodygowe.
Występowanie i środowisko
W naturze kaktusy rosną w rejonach subtropikalnych i tropikalnych Ameryki Północnej i Południowej. Kilka gatunków rośnie w Afryce i na Cejlonie. Występują na terenach suchych, głównie pustynnych i półpustynnych. Na całym świecie zaś spotyka się kaktusy w uprawach głównie doniczkowych.
Morfologia i anatomia
Kaktusy osiągają rozmiary od kilku centymetrów do nawet 20 metrów (karnegia olbrzymia).
Łodyga jest mięsista, gruba, ciernista, magazynuje wodę, jest zielona. Liście najczęściej nie występują. Kwiaty bardzo efektowne i dość duże, kolorowe.
Rozmnażanie
Kaktusy są zapylane przez owady, nietoperze i ptaki.
Ciekawostki
Kaktusy mogą dostarczać wodę zdatną do picia.
Rodzaje
Wykaz wszystkich opublikowanych rodzajów z tej rodziny:
- Stenocactus
- Melocactus
- Gymnocalycium
- Pilosocereus
- Rhipsalis
- Escobaria
- Eriosyce
- Echinopsis
- Echinocereus
- Cylindropuntia
- Corynopuntia
- Copiapoa
- kleistokaktus (Cleistocactus)
- notokaktus (Parodia)
- opuncja (Opuntia)
- pałczak (Cereus)
- szlumbergera, grudnik (Schlumbergera)
- wymion, mamilaria (Mammillaria)
Gatunki
Wykaz pozostałych gatunków, opisanych w naszym serwisie:
- Rebutia heliosa
- aporokaktus biczowaty (Acanthocereus tetragonus)
- czapka biskupa (Astrophytum myriostigma)
- echinokaktus Grusona (Echinocactus grusonii)
- głowa starca (Cephalocereus senilis)
- kaktus wielkanocny (Hatiora gaertneri)
- królowa nocy, selenicereus wielkokwiatowy (Selenicereus grandiflorus)
- pitaja, hylocereus falisty, smoczy owoc, pitahaya (Hylocereus undatus)
Inne gatunki
- Acanthocereus tetragonus
- Acharagma aguirreanum
- Acharagma roseanum
- Ariocarpus agavoides
- Ariocarpus bravoanus
- Ariocarpus fissuratus
- Ariocarpus kotschoubeyanus
- Ariocarpus retusus
- Ariocarpus scaphirostris
- Ariocarpus trigonus
- Armatocereus cartwrightianus
- Armatocereus godingianus
- Armatocereus laetus
- Armatocereus matucanensis
- Armatocereus rauhii
- Armatocereus riomajensis
- Arrojadoa albiflora
- Arrojadoa beateae
- Arrojadoa dinae
- Arrojadoa eriocaulis
- Arrojadoa marylaniae
- Arrojadoa multiflora
- Arrojadoa penicillata
- Arrojadoa rhodantha
- Arthrocereus glaziovii
- Arthrocereus melanurus
- Arthrocereus rondonianus
- Arthrocereus spinosissimus
- Astrophytum asterias
- Astrophytum capricorne
- Astrophytum caput-medusae
- Astrophytum coahuilense
- Astrophytum ornatum
- Austrocactus bertinii
- Austrocactus philippii
- Austrocactus spiniflorus
- Austrocylindropuntia cylindrica
- Austrocylindropuntia floccosa
- Austrocylindropuntia lagopus
- Austrocylindropuntia pachypus
- Austrocylindropuntia shaferi
- Austrocylindropuntia subulata
- Austrocylindropuntia verschaffeltii
- Austrocylindropuntia vestita
- Aztekium hintonii
- Aztekium ritteri
- Blossfeldia liliputana
- Brachycereus nesioticus
- Brasilicereus estevesii
- Brasilicereus markgrafii
- Brasilicereus phaeacanthus
- Brasiliopuntia brasiliensis
- Browningia altissima
- Browningia candelaris
- Browningia chlorocarpa
- Browningia columnaris
- Browningia hertlingiana
- Browningia microsperma
- Browningia pilleifera
- Calymmanthium substerile
- Carnegiea gigantea
- Cephalocereus apicicephalium
- Cephalocereus nizandensis
- Cephalocereus totolapensis
- Cipocereus bradei
- Cipocereus crassisepalus
- Cipocereus laniflorus
- Cipocereus minensis
- Cipocereus pleurocarpus
- Cipocereus pusilliflorus
- Coleocephalocereus aureus
- Coleocephalocereus braunii
- Coleocephalocereus buxbaumianus
- Coleocephalocereus diersianus
- Coleocephalocereus fluminensis
- Coleocephalocereus goebelianus
- Coleocephalocereus pluricostatus
- Coleocephalocereus purpureus
- Coleocephalocereus uebelmanniorum
- Consolea corallicola
- Consolea falcata
- Consolea millspaughii
- Consolea moniliformis
- Consolea nashii
- Consolea picardae
- Consolea rubescens
- Consolea spinosissima
- Corryocactus apiciflorus
- Corryocactus aureus
- Corryocactus ayacuchoensis
- Corryocactus brachypetalus
- Corryocactus brevistylus
- Corryocactus chachapoyensis
- Corryocactus erectus
- Corryocactus melanotrichus
- Corryocactus pulquinensis
- Corryocactus quadrangularis
- Corryocactus serpens
- Corryocactus squarrosus
- Corryocactus tarijensis
- Coryphantha clavata
- Coryphantha cornifera
- Coryphantha delaetiana
- Coryphantha delicata
- Coryphantha difficilis
- Coryphantha durangensis
- Coryphantha echinoidea
- Coryphantha echinus
- Coryphantha elephantidens
- Coryphantha erecta
- Coryphantha georgii
- Coryphantha glassii
- Coryphantha gracilis
- Coryphantha hintoniorum
- Coryphantha jalpanensis
- Coryphantha kracikii
- Coryphantha longicornis
- Coryphantha macromeris
- Coryphantha maiz-tablasensis
- Coryphantha neglecta
- Coryphantha nickelsiae
- Coryphantha octacantha
- Coryphantha ottonis
- Coryphantha pallida
- Coryphantha potosiana
- Coryphantha pseudoechinus
- Coryphantha pseudonickelsiae
- Coryphantha pulleineana
- Coryphantha pycnacantha
- Coryphantha ramillosa
- Coryphantha recurvata
- Coryphantha retusa
- Coryphantha robustispina
- Coryphantha salinensis
- Coryphantha sulcata
- Coryphantha tripugionacantha
- Coryphantha vogtherriana
- Coryphantha werdermannii
- Cumarinia odorata
- Cumulopuntia boliviana
- Cumulopuntia chichensis
- Cumulopuntia rossiana
- Cumulopuntia sphaerica
- Dendrocereus nudiflorus
- Dendrocereus undulosus
- Denmoza rhodacantha
- Discocactus bahiensis
- Discocactus boliviensis
- Discocactus cangaensis
- Discocactus catingicola
- Discocactus cephaliaciculosus
- Discocactus diersianus
- Discocactus ferricola
- Discocactus hartmannii
- Discocactus heptacanthus
- Discocactus horstii
- Discocactus petr-halfari
- Discocactus placentiformis
- Discocactus pseudoinsignis
- Discocactus subterraneo-proliferans
- Discocactus zehntneri
- Disocactus ackermannii
- Disocactus biformis
- Disocactus eichlamii
- Disocactus macdougallii
- Disocactus macranthus
- Disocactus nelsonii
- Disocactus phyllanthoides
- Disocactus quezaltecus
- Disocactus speciosus
- Echinocactus horizonthalonius
- Echinocactus parryi
- Echinocactus platyacanthus
- Echinocactus polycephalus
- Echinocactus texensis
- Epiphyllum anguliger
- Epiphyllum baueri
- Epiphyllum cartagense
- Epiphyllum crenatum
- Epiphyllum grandilobum
- Epiphyllum hookeri
- Epiphyllum lepidocarpum
- Epiphyllum oxypetalum
- Epiphyllum phyllanthus
- Epiphyllum pumilum
- Epiphyllum thomasianum
- Epithelantha bokei
- Epithelantha micromeris
- Escontria chiotilla
- Espostoa blossfeldiorum
- Espostoa calva
- Espostoa frutescens
- Espostoa guentheri
- Espostoa hylaea
- Espostoa lanata
- Espostoa melanostele
- Espostoa mirabilis
- Espostoa senilis
- Espostoa superba
- Espostoa utcubambensis
- Espostoopsis dybowskii
- Estevesia alex-bragae
- Eulychnia acida
- Eulychnia breviflora
- Eulychnia castanea
- Eulychnia iquiquensis
- Facheiroa cephaliomelana
- Facheiroa ulei
- Ferocactus alamosanus
- Ferocactus chrysacanthus
- Ferocactus cylindraceus
- Ferocactus diguetii
- Ferocactus emoryi
- Ferocactus flavovirens
- Ferocactus fordii
- Ferocactus glaucescens
- Ferocactus gracilis
- Ferocactus haematacanthus
- Ferocactus hamatacanthus
- Ferocactus herrerae
- Ferocactus johnstonianus
- Ferocactus latispinus
- Ferocactus lindsayi
- Ferocactus macrodiscus
- Ferocactus peninsulae
- Ferocactus pottsii
- Ferocactus robustus
- Ferocactus schwarzii
- Ferocactus tiburonensis
- Ferocactus viridescens
- Ferocactus wislizeni
- Frailea buenekeri
- Frailea castanea
- Frailea cataphracta
- Frailea chiquitana
- Frailea curvispina
- Frailea fulviseta
- Frailea gracillima
- Frailea mammifera
- Frailea phaeodisca
- Frailea pumila
- Frailea schilinzkyana
- Geohintonia mexicana
- Grusonia bradtiana
- Haageocereus acranthus
- Haageocereus chilensis
- Haageocereus decumbens
- Haageocereus pacalaensis
- Haageocereus platinospinus
- Haageocereus pseudomelanostele
- Haageocereus pseudoversicolor
- Haageocereus tenuis
- Haageocereus versicolor
- Harrisia adscendens
- Harrisia balansae
- Harrisia eriophora
- Harrisia gracilis
- Harrisia martinii
- Harrisia pomanensis
- Harrisia regelii
- Harrisia tetracantha
- Harrisia tortuosa
- Hatiora cylindrica
- Hatiora epiphylloides
- Hatiora herminiae
- Hatiora rosea
- Hatiora salicornioides
- Hylocereus calcaratus
- Hylocereus costaricensis
- Hylocereus escuintlensis
- Hylocereus extensus
- Hylocereus guatemalensis
- Hylocereus megalanthus
- Hylocereus minutiflorus
- Hylocereus monacanthus
- Hylocereus ocamponis
- Hylocereus setaceus
- Hylocereus stenopterus
- Hylocereus triangularis
- Hylocereus tricae
- Jasminocereus thouarsii
- Lasiocereus fulvus
- Lasiocereus rupicola
- Leocereus bahiensis
- Lepismium cruciforme
- Lepismium houlletianum
- Lepismium incachacanum
- Lepismium lorentzianum
- Lepismium lumbricoides
- Lepismium warmingianum
- Leptocereus arboreus
- Leptocereus assurgens
- Leptocereus carinatus
- Leptocereus grantianus
- Leptocereus leonii
- Leptocereus paniculatus
- Leptocereus quadricostatus
- Leptocereus scopulophilus
- Leptocereus sylvestris
- Leptocereus weingartianus
- Leptocereus wrightii
- Leuchtenbergia principis
- Lophophora diffusa
- Lophophora fricii
- Lophophora williamsii
- Maihuenia patagonica
- Maihuenia poeppigii
- Maihueniopsis archiconoidea
- Maihueniopsis clavarioides
- Maihueniopsis conoidea
- Maihueniopsis darwinii
- Maihueniopsis glomerata
- Maihueniopsis hypogaea
- Maihueniopsis minuta
- Maihueniopsis subterranea
- Mammilloydia candida
- Matucana aurantiaca
- Matucana aureiflora
- Matucana formosa
- Matucana haynei
- Matucana huagalensis
- Matucana intertexta
- Matucana krahnii
- Matucana madisoniorum
- Matucana oreodoxa
- Matucana paucicostata
- Matucana pujupatii
- Matucana ritteri
- Matucana tuberculata
- Matucana weberbaueri
- Micranthocereus albicephalus
- Micranthocereus auriazureus
- Micranthocereus flaviflorus
- Micranthocereus hofackerianus
- Micranthocereus polyanthus
- Micranthocereus purpureus
- Micranthocereus streckeri
- Micranthocereus violaciflorus
- Mila caespitosa
- Miqueliopuntia miquelii
- Myrtillocactus cochal
- Myrtillocactus eichlamii
- Myrtillocactus geometrizans
- Myrtillocactus schenckii
- Neobuxbaumia euphorbioides
- Neobuxbaumia macrocephala
- Neobuxbaumia polylopha
- Neobuxbaumia scoparia
- Neobuxbaumia squamulosa
- Neobuxbaumia tetetzo
- Neolloydia conoidea
- Neolloydia matehualensis
- Neoraimondia arequipensis
- Neoraimondia herzogiana
- Neowerdermannia chilensis
- Nopalea auberi
- Nopalea cochenillifera
- Nopalea dejecta
- Nopalea inaperta
- Obregonia denegrii
- Oreocereus celsianus
- Oreocereus doelzianus
- Oreocereus hempelianus
- Oreocereus leucotrichus
- Oreocereus pseudofossulatus
- Oroya borchersii
- Oroya peruviana
- Ortegocactus macdougallii
- Pachycereus fulviceps
- Pachycereus gaumeri
- Pachycereus grandis
- Pachycereus hollianus
- Pachycereus lepidanthus
- Pachycereus marginatus
- Pachycereus militaris
- Pachycereus pecten-aboriginum
- Pachycereus pringlei
- Pachycereus schottii
- Pachycereus tepamo
- Pachycereus weberi
- Pediocactus bradyi
- Pediocactus despainii
- Pediocactus knowltonii
- Pediocactus nigrispinus
- Pediocactus paradinei
- Pediocactus peeblesianus
- Pediocactus sileri
- Pediocactus simpsonii
- Pediocactus winkleri
- Pelecyphora aselliformis
- Pelecyphora strobiliformis
- Peniocereus castellae
- Peniocereus chiapensis
- Peniocereus cuixmalensis
- Peniocereus fosterianus
- Peniocereus greggii
- Peniocereus hirschtianus
- Peniocereus johnstonii
- Peniocereus lazaro-cardenasii
- Peniocereus macdougallii
- Peniocereus maculatus
- Peniocereus marianus
- Peniocereus oaxacensis
- Peniocereus occidentalis
- Peniocereus rosei
- Peniocereus serpentinus
- Peniocereus striatus
- Peniocereus tepalcatepecanus
- Peniocereus viperinus
- Peniocereus zopilotensis
- Pereskia aculeata
- Pereskia aureiflora
- Pereskia bahiensis
- Pereskia bleo
- Pereskia diaz-romeroana
- Pereskia grandifolia
- Pereskia guamacho
- Pereskia horrida
- Pereskia lychnidiflora
- Pereskia marcanoi
- Pereskia nemorosa
- Pereskia portulacifolia
- Pereskia quisqueyana
- Pereskia sacharosa
- Pereskia stenantha
- Pereskia zinniiflora
- Pereskiopsis aquosa
- Pereskiopsis blakeana
- Pereskiopsis diguetii
- Pereskiopsis kellermanii
- Pereskiopsis porteri
- Pereskiopsis rotundifolia
- Pfeiffera asuntapatensis
- Pfeiffera boliviana
- Pfeiffera crenata
- Pfeiffera micrantha
- Pfeiffera miyagawae
- Pfeiffera monacantha
- Pfeiffera paranganiensis
- Pierrebraunia bahiensis
- Pierrebraunia brauniorum
- Polaskia chende
- Polaskia chichipe
- Praecereus euchlorus
- Praecereus saxicola
- Pseudoacanthocereus brasiliensis
- Pseudorhipsalis acuminata
- Pseudorhipsalis alata
- Pseudorhipsalis amazonica
- Pseudorhipsalis himantoclada
- Pseudorhipsalis lankesteri
- Pterocactus araucanus
- Pterocactus australis
- Pterocactus fischeri
- Pterocactus gonjianii
- Pterocactus hickenii
- Pterocactus megliolii
- Pterocactus reticulatus
- Pterocactus tuberosus
- Pterocactus valentinii
- Pygmaeocereus bieblii
- Pygmaeocereus bylesianus
- Quiabentia verticillata
- Quiabentia zehntneri
- Rauhocereus riosaniensis
- Rebutia albipectinata
- Rebutia arenacea
- Rebutia breviflora
- Rebutia canigueralii
- Rebutia cardenasiana
- Rebutia cintia
- Rebutia cylindrica
- Rebutia deminuta
- Rebutia einsteinii
- Rebutia fabrisii
- Rebutia fidana
- Rebutia fiebrigii
- Rebutia glomeriseta
- Rebutia krugerae
- Rebutia mentosa
- Rebutia minuscula
- Rebutia neocumingii
- Rebutia neumanniana
- Rebutia padcayensis
- Rebutia pulchra
- Rebutia pygmaea
- Rebutia ritteri
- Rebutia steinbachii
- Rebutia steinmannii
- Rebutia tarijensis
- Rebutia vasqueziana
- Samaipaticereus corroanus
- Sclerocactus brevihamatus
- Sclerocactus brevispinus
- Sclerocactus erectocentrus
- Sclerocactus glaucus
- Sclerocactus intertextus
- Sclerocactus johnsonii
- Sclerocactus mariposensis
- Sclerocactus mesae-verdae
- Sclerocactus nyensis
- Sclerocactus papyracanthus
- Sclerocactus parviflorus
- Sclerocactus polyancistrus
- Sclerocactus pubispinus
- Sclerocactus scheeri
- Sclerocactus sileri
- Sclerocactus spinosior
- Sclerocactus uncinatus
- Sclerocactus unguispinus
- Sclerocactus warnockii
- Sclerocactus wetlandicus
- Sclerocactus whipplei
- Sclerocactus wrightiae
- Selenicereus anthonyanus
- Selenicereus atropilosus
- Selenicereus chrysocardium
- Selenicereus inermis
- Selenicereus murrillii
- Selenicereus nelsonii
- Selenicereus pteranthus
- Selenicereus spinulosus
- Selenicereus vagans
- Siccobaccatus dolichospermaticus
- Siccobaccatus estevesii
- Siccobaccatus insigniflorus
- Stenocereus alamosensis
- Stenocereus aragonii
- Stenocereus beneckei
- Stenocereus chacalapensis
- Stenocereus chrysocarpus
- Stenocereus dumortieri
- Stenocereus eichlamii
- Stenocereus eruca
- Stenocereus fimbriatus
- Stenocereus fricii
- Stenocereus griseus
- Stenocereus gummosus
- Stenocereus humilis
- Stenocereus kerberi
- Stenocereus martinezii
- Stenocereus montanus
- Stenocereus pruinosus
- Stenocereus queretaroensis
- Stenocereus quevedonis
- Stenocereus standleyi
- Stenocereus stellatus
- Stenocereus thurberi
- Stenocereus treleasei
- Stephanocereus leucostele
- Stephanocereus luetzelburgii
- Stetsonia coryne
- Strombocactus disciformis
- Strophocactus testudo
- Strophocactus wittii
- Tacinga braunii
- Tacinga estevesii
- Tacinga inamoena
- Tacinga palmadora
- Tacinga saxatilis
- Tacinga subcylindrica
- Tacinga werneri
- Tephrocactus alexanderi
- Tephrocactus aoracanthus
- Tephrocactus articulatus
- Tephrocactus bonnieae
- Tephrocactus molinensis
- Tephrocactus nigrispinus
- Tephrocactus weberi
- Thelocactus bicolor
- Thelocactus buekii
- Thelocactus conothelos
- Thelocactus hastifer
- Thelocactus hexaedrophorus
- Thelocactus lausseri
- Thelocactus leucacanthus
- Thelocactus macdowellii
- Thelocactus multicephalus
- Thelocactus rinconensis
- Thelocactus setispinus
- Tunilla corrugata
- Tunilla erectoclada
- Tunilla microdisca
- Tunilla soehrensii
- Tunilla tilcarensis
- Turbinicarpus alonsoi
- Turbinicarpus beguinii
- Turbinicarpus gielsdorfianus
- Turbinicarpus hoferi
- Turbinicarpus horripilus
- Turbinicarpus laui
- Turbinicarpus lophophoroides
- Turbinicarpus mandragora
- Turbinicarpus pseudomacrochele
- Turbinicarpus pseudopectinatus
- Turbinicarpus saueri
- Turbinicarpus subterraneus
- Turbinicarpus swobodae
- Uebelmannia buiningii
- Uebelmannia gummifera
- Uebelmannia pectinifera
- Weberbauerocereus albus
- Weberbauerocereus cephalomacrostibas
- Weberbauerocereus churinensis
- Weberbauerocereus cuzcoensis
- Weberbauerocereus rauhii
- Weberbauerocereus weberbaueri
- Weberbauerocereus winterianus
- Weberocereus bradei
- Weberocereus frohningiorum
- Weberocereus glaber
- Weberocereus imitans
- Weberocereus rosei
- Weberocereus tonduzii
- Weberocereus trichophorus
- Weberocereus tunilla
- Yavia cryptocarpa
- Yungasocereus inquisivensis
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | Kwitnie echinokaktus Grusona. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Kwitnie kaktus wierlkanocny. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Kwitnie królowa nocy. |
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Rudolf Subik, Libor Kunte — Encyklopedia Kaktusów, ISBN 83-11-10517-0, Bellona 2003
- Pod redakcją Alicji i Jerzego Szweykowskich — Słownik botaniczny, ISBN 83-214-1305-6, Wiedza Powszechna 2003
- IUCN — Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
© medianauka.pl, 2018-11-04, RODZ-1532
Data aktualizacji artykułu: 2024-01-09