Kapusta warzywna
Kapusta warzywna (Brassica oleracea) to dwuletnia lub wieloletnia roślina uprawna z rodziny kapustowatych o bardzo wielu, znacznie różniących się od siebie odmianach. Posiada lecznicze właściwości.
Wybrane odmiany:
- Kapusta warzywna głowiasta (Brassica oleracea var. capitata) - odmiana o dużej głowie złożonej z mięsistych, jasnozielonych liści.
- Kalafior (Brassica oleracea var. botrytis) - odmiana mająca twardy i duży, jadalny, biały kwiatostan. Ciekawą odmianą jest kalafior 'Piramida' (Brassica oleracea var. botrytis 'Romanesco'), która wygląda jak urealnienie fraktali. Są też w uprawach kalafiory pomarańczowe, purpurowe.
- Kapusta włoska (Brassica oleracea var. sabauda) - odmiana o dużej głowie z pomarszczonymi liśćmi.
- Jarmuż (Brassica oleracea var. sabellica) - odmiana o kędzierzawych, sztywnych liściach, układających się w rozetę. Jest też odmiana fioletowa 'Scarlet'.
- Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes) - odmiana o bulwiastej łodydze. Są odmiany zielone i purpurowe.
- Brokuł (Brassica oleracea var. italica) - odmiana o jadalnym, zielonym, luźniejszym niż u kalafiora kwiatostanem.
- Brukselka (Brassica oleracea var. gemmifera) - odmiana posiadająca liczne, niewielkie, kuliste pędy boczne przy pędzie głównym.
Występowanie i środowisko PL
To u nas gatunek obcego pochodzenia, bardzo często uprawiany jako warzywo. Gatunek ten dziko rośnie w wielkiej Brytanii i w zachodniej części Europy. Kapusta warzywna jest uprawiana na całym świecie, na obszarach o klimacie umiarkowanym.
Tryb życia i zachowanie
Kwitnie w okresie od maja do października.
Morfologia i anatomia
Osiąga wysokość kilkudziesięciu centymetrów.
Liście są mięsiste, zebrane w dużą główkę.
Ochrona i zagrożenia
Brak danych.
Ciekawostki
Najstarszą odmianą jest prawdopodobnie jarmuż.
To jedno z najczęściej uprawianych warzyw na świecie. Tylko pomidor jest uprawiany częściej. W Polsce kapusta zajmuje pod tym względem pierwsze miejsce.
Zbiory i zastosowanie
Kalafior i kalarepę można spożywać na surowo. Wiele odmian po poszatkowaniu jest składnikiem wielu sałatek.
Kapustę można kisić, gotować. Z kapusty przyrządza się bigos, gołąbki, kapuśniak. Kalarepa jest także rośliną pastewną.
W ostatnim czasie kapusta jest także rośliną ozdobną, rabatową, sadzoną w miastach i ogródkach.
Biologia i ekologia
- Kolor kwiatów:
- Grupa roślin: roślina zielna dwuletnia, bylina.
- Stanowisko: nasłonecznione.
- Użytek: rośliny uprawne, warzywa.
- Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
- Diploidalna liczba chromosomów: 2n=18, (36).
- Status popularności rośliny: gatunek znany, znajduje się pośród 1000 najbardziej popularnych i znanych wśród Polaków roślin.
- Jadalność: Gatunek jadalny.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Kwitnie kapusta warzywna. | ||||||
| ◂ | ▸ | Wysiew kapusty warzywnej pod szkło (odmiany wczesne i letnie. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie sadzonek kapusty warzywnej do gruntu (odmiany wczesne). | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie sadzonek kapusty warzywnej do gruntu (odmiany letnie). | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysiew jesiennych odmian kapusty do rozsadnika. | ||||||||||
| ◂ | ▸ | Wysadzanie sadzonek kapusty warzywnej do gruntu (odmiany jesienne). |
Uprawa
| Czynności i właściwości | Opis |
|---|---|
| Odczyn gleby | Odczyn od lekko kwaśnego do lekko zasadowego. pH 6.5-7.5 |
| Właściwości gleby | Podłoże gliniaste z dużą zawartością próchnicy. |
| Trudność uprawy | Uprawa i pielęgnacja łatwa. |
| Zmianowanie | Kapusta nie znosi uprawy po sobie. Zaleca się przrwę 3 lat w uprawie na tym samym miejscu. |
| Czas uprawy | Jeden rok. |
| Nawożenie | Wymaga intensywnego nawożenia, preferowany nawóz organiczny. |
| Podlewanie | Wymaga równomiernego podlewania, bardziej intensywnego podczas suszy. |
| Stanowisko | Nasłonecznione. |
| Rozsada | Tak. |
| Rozstawa | 50 na 60 cm. |
| Rozmnażanie | Kapustęwysiewamy pod szkło, a do gruntu wysadzamy sadzonki. |
| Choroby i szkodniki | Bielinek kapustnik, kiła kapusty, mszyca kapuściana, wizus mozaiki, śmietka kapuściana. |
Pokrewne gatunki roślin
- jarmuż (Brassica oleracea var. sabellica)
- brokuł (Brassica oleracea var. italica)
- kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes)
- kalafior (Brassica oleracea var. botrytis)
- brukselka (Brassica oleracea var. gemmifera)
- kapusta rzepak (Brassica napus)
- kapusta polna, rzepa, rzepik (Brassica rapa)
- kapusta 'Pak Choi', kapusta właściwa chińska (Brassica rapa chinensis)
- kapusta pekińska (Brassica rapa ssp. pekinensis)
- kapusta włoska (Brassica oleracea var. sabauda)
- kapusta czarna, gorczyca czarna (Brassica nigra)
Przepisy kucharskie
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
- Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
- Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
© medianauka.pl, 2019-09-16, GAT-5010