Karp

© Alexander Raths – stock.adobe.com

Zobacz dodatkowe zdjęcia (3).

Karp (Cyprinus carpio) to ryba słodkowodna z rodziny karpiowatych, pierwsza udomowiona i najważniejszy gatunek hodowlany w naszym kraju. Zęby gardłowe występują w trzech szeregach. Występują dwie odmiany karpia. Pierwsza to dziki karp - sazan, a druga to karp udomowiony. Obie odmiany mają dwa dłuższe i dwa krótsze wąsiki w okolicy kącików wargi górnej, długą, nieco zaokrągloną płetwę grzbietową, słabo wciętą płetwę ogonową, krótką płetwę odbytową. Ciało jest bocznie spłaszczone.

Kształt ciała sazana jest nieco wydłużony, walcowaty, niezbyt wygrzbiecony, z mniejszą głową, małym otworem gębowym. Pokryty jest jednolicie grubą łuską. Ma jaśniejsze, złotawe boki i ciemny grzbiet.

Karp udomowiony jest mocno wygrzbiecony. Wyróżniamy cztery odmiany karpia udomowionego, spotykane w Polsce:

• karp łuskowy (pełnołuski) - ułożenie i wygląd łusek jest podobny do sazana;
• karp liniowy - na linii bocznej ma rząd dużych łusek lustrzanek;
• karp lustrzeń, karp królewski, karp galicyjski - ma 1 lub 3 rzędach łusek lustrzanych po bokach ciała lub rozrzuconych;
• karp bezłuski, golec - nie posiada łusek.

Ponadto w Polsce mamy pięć odmian barwnych: złotą, szarą, żółto-białą, brązową i niebieską.

Karp koi

Karp koi jest hodowlaną, ozdobną i udomowioną odmianą karpia. Jego hodowlę rozpoczęto w XIX wieku w Japonii. Dziś znamy wiele odmian barwnych (ponad 100). Ubarwienie zwykle pomarańczowe, białe, czarne, w plamy. Kilka zdjęć znajduje się w naszej galerii.

Występowanie i środowisko PL

Karp jest u nas obcym gatunkiem, który nie może się u nas rozmnażać. W naturze występuje w południowej i południowo-wschodniej części Europy oraz we wschodniej części Azji. Zamieszkuje wolno płynące rzeki o mulistym dnie i bogatej roślinności wodnej oraz zbiorniki wody stojącej. Zamieszkuje też laguny przymorskie. Znosi zasolenie wody do 2%.

Informacje dla wędkarzy

Uwaga: szczegółowe zasady połowu, tj. okres ochronny, wymiar, a także limity połowu określają dzierżawcy danego zbiornika wodnego.

Tryb życia i zachowanie

To ryba denna, przeszukująca w poszukiwaniu pokarmu muliste podłoże. Jest ciepłolubna. Lubi wodę o temperaturze 18-30 °C. Na żer wychodzi o zmroku.

Pożywienie

Zjada larwy owadów, skąposzczety, ślimaki. Zjada też pokarm pochodzenia roślinnego. Ryba w charakterystyczny sposób pobiera pokarm. Wsysa muł wraz z pokarmem, wypluwa i wchłania ponownie. Ponieważ muł opada wolniej, ryba wybiera właściwy pokarm. W hodowli może być karmiony paszami i nasionami roślin strączkowych.

Rozmnażanie

W Polsce karp w naturze nie jest zdolny do rozrodu! Tarło odbywa się wyłącznie w specjalnych stawach tarliskowych lub w wylęgarniach. W normalnych warunkach karp potrzebuje do rozrodu wody o temperaturze 18-20 °C. Tarło odbywa się od maja do czerwca na zalanych łąkach nad rzekami. Ikra przyczepia sie do traw. Z jaj małe larwy wykluwają się już po 3-5 dniach, po miesiącu stają się osobnikami młodocianymi. Po 3-4 latach staje się już dojrzały płciowo, w hodowli po niecałym roku. W jednym miocie może się znaleźć od 180 tysięcy do 1 miliona (maksymalnie 1,5 mln) jaj.

Ochrona i zagrożenia VU

Gatunek ten jest narażony na wymarcie. Ma status VU w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Wymiar ochronny dla tego gatunku to 30 cm. Rozmiar ochronny nie obowiązuje w rzekach. Brak okresu ochronnego. Status VU dotyczy sazana.

Ciekawostki

Karp jest najważniejszą rybą hodowlaną w Polsce. To pierwszy udomowiony gatunek ryby. Jego hodowla rozpoczęła się prawdopodobnie w V w. p.n.e. w Chinach. Rzymianie sto lat później również go hodowali. Ważną rolę w hodowli karpia odegrał zakon cystersów, który zakładał gospodarstwa rybackie. Do Polski karp trafił w XIII w. Obecnie stanowi 50% połowu ryb słodkowodnych w Polsce. Sazana używa się do zarybiania rzek.

Kalendarz przyrody

Pokrewne gatunki ryb

• kiełb, kiełb krótkowąsy (Gobio gobio)
• złota rybka (Carassius auratus)
• leszcz (Abramis brama)
• lin (Tinca tinca)
• boleń pospolity (Aspius aspius)
• płoć (Rutilus rutilus)
• karaś pospolity (Carassius carassius)
• danio pręgowany (Danio rerio)
• razbora klinowa (Trigonostigma heteromorpha)
• kardynałek, kardynałek chiński (Tanichthys albonubes)
• brzana (Barbus barbus)

Elektryczne ryby

Wiele ryb potrafi wytwarzać prąd elektryczny. Czy prąd taki może być niebezpieczny dla człowieka? Czy można w jakiś sposób wykorzystać tę energię elektryczną?

Latające ryby

Czy i jak daleko latają latające ryby? Po co to robią? Czy oddychają w powietrzu?

Jadowite ryby

Czy istnieją ryby, które są jadowite na tyle, aby zagrozić zdrowiu i życiu człowieka? Czy w Polsce żyją jadowite gatunki ryb?

Najszybsza ryba świata

Z jaką maksymalną prędkością może płynąć ryba? Jak gatunek jest rekordzistą na świecie? Czy w Polsce można spotkać takich rekordzistów?

© medianauka.pl, 2015-11-21, GAT-1006