Karpieńcokształtne
Karpieńcokształtne (Cyprinodontiformes) to rząd ryb kostnoszkieletowych, do którego zaliczamy 9 rodzin z 80 rodzajami i około 800 gatunkami. Do niedawna do tego rzędu zaliczano ryżanki. Ryby te są podobne do karpiokształtnych. Podstawową różnicą jest to, że karpiokształtne nie mają linii bocznej, mają zamknięty pęcherz pławny, czasem też różnią się budową szkieletu.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
| Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
|---|---|---|---|---|
| Świat | Polska | |||
| Nothobranchiidae | Nothobranchiidae | 0 | Nie | |
| czworookowate | Anablepidae | 13 | 0 | Nie |
| karpieńcowate | Cyprinodontidae | 100 | 0 | Nie |
| piękniczkowate | Poeciliidae | 300 | 0 | Nie |
| strumieniakowate | Rivulidae | 0 | Nie | |
| szczupieńczykowate | Aplocheilidae | 0 | Nie | |
Inne rodziny
- Fundulidae
- Żyworódkowate (Goodeidae)
- Profundulidae
- Walencjowate (Valenciidae)
Występowanie i środowisko
Gatunki ryb tego rzędu żyją w wodach słodkich i słonawych wszystkich kontynentów poza Australią i Antarktydą, głównie w strefie tropikalnej i umiarkowanej.
Tryb życia i zachowanie
Ryby te zwykle żerują przy powierzchni zbiornika.
Morfologia i anatomia
To na ogół bardzo małe ryby, największy gatunek osiąga 32 cm długości ciała. Paszcze są malutkie, oczy dość dużych rozmiarów. Jest jedna płetwa grzbietowa z miękkimi promieniami. Płetwa brzuszna czasem jest wyposażona w kolec. Płetwa ogonowa jest zwykle symetryczna, zaokrąglona. Ciało pokryte jest łuską cykloidalną. Dymorfizm płciowy bywa silnie zaznaczony. Samce są na ogół mniejsze i bardziej kolorowe.
Rozmnażanie
Ryby te składają jaja lub są żyworodne. Jaja tych ryb mają duże rozmiary, ich rozwój jest dość długi. Zapłodnienie jest zwykle wewnętrzne. Samiec składa nasienie w samicy za pomocą specjalnego narządu - gonopodium.
Niektóre gatunki składają jaja pod koniec pory deszczowej. Po wyschnięciu zbiornika osobniki dorosłe giną, a jaja wchodzą w tak zwaną diapauzę, która trwa aż do pory deszczowej.
Zwykle miesiąc po wykluciu ryby te stają się dojrzałe płciowo. Są też gatunki z osobnikami obupłciowymi. Istnieją gatunki wyłącznie z populacją żeńską.
Pożywienie
Są to ryby roślinożerne lub żywiące się robakami i owadami.
Ochrona i zagrożenia
Aż 31 gatunków znalazło się w Czerwonej Księdze IUCN, wymieniane jako gatunki zagrożone.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
To ryby bardzo często spotykane w hodowli akwarystycznej oraz w laboratoriach naukowych.
© medianauka.pl, 2016-06-23, RZAD-118