Karpiokształtne
Karpiokształtne (Cypriniformes) to rząd ryb kostnoszkieletowych, których przodkowie pochodzą z górnej kredy. Do tej grupy zwierząt zaliczamy ponad 2000 gatunków ryb. Ich ciało jest nagie lub pokryte łuską lub kostnymi tarczkami. Aż 80% wszystkich gatunków z tego rzędu należy do rodziny karpiowatych. Niektóre gatunki mają zaznaczony dymorfizm płciowy.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
| Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
|---|---|---|---|---|
| Świat | Polska | |||
| karpiowate | Cyprinidae | 1500 | Tak | |
| okrągłoprzyssawkowe | Gyrinocheilidae | 3 | 0 | Nie |
| piskorzowate | Cobitidae | 4 | Tak | |
| przylgowate | Balitoridae | 47 | 1 | Tak |
Inne rodziny
- Czukuczanowate (Catostomidae)
- Psilorhynchidae
Występowanie i środowisko
To ryby głównie słodkowodne. Występują na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Tylko niektóre gatunki żyją w morskiej wodzie.
Tryb życia i zachowanie
Brak danych.
Morfologia i anatomia
Ryby z tego rzędu charakteryzuje obecność aparatu Webera. Pęcherz pławny łączy się z przełykiem. Płetwy brzuszne położone są za płetwami piersiowymi. W płetwach nie występują lub występują pojedyncze promienie cierniste. Niektóre gatunki posiadają płetwę tłuszczową. W szczęce brak jest zębów. Występują tu jednak zęby gardłowe, które trą pokarm o żarna - zrogowaciały twór w gardzieli. Żarna są cechą charakterystyczną tej grupy ryb. Ryby te nie mają też pary kości gardłowych górnych.
Rozmnażanie
Wszystkie gatunki składają jaja. Poza kilkoma wyjątkami ryby te nie sprawują opieki nad potomstwem.
Pożywienie
Najczęściej są to ryby wszystkożerne, choć narybek zazwyczaj żywi się zwierzęcym planktonem.
Ochrona i zagrożenia
Wiele gatunków to zwierzęta zagrożone wymarciem.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Ryby z tego rzędu należą do najbardziej znaczących w światowym rybołówstwie śródlądowym. Wiele karpiokształtnych to ryby akwariowe.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | Amur biały: Okres tarła (sztucznego w Polsce) amura białego | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | Amur biały: Najlepszy okres połowu na amura białego. | ||||||||
| ● | ● | Boleń pospolity: Trwa okres tarła u bolenia pospolitego. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | Boleń pospolity: Trwa okres ochronny dla połowu bolenia pospolitego. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Boleń pospolity: Najlepszy okres połowu bolenia. | ||||||||
| ● | ● | ● | Brzana: Brzana przystępuje do tarła | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Brzana: Trwa okres ochronny brzany. W tym czasie nie można łowić tej ryby. | ||||||
| ● | ● | ● | Certa: Trwa okres ochronny połowu certy w Wiśle od zapory we Włocławku do samego ujścia. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | Certa: Trwa okres ochronny połowu certy w Wiśle powyżej zapory we Włocławku oraz we wszystkich innych rzekach. | ||||||
| ● | ● | ● | Certa: Okres tarła u certy. | |||||||||
| ● | ● | ● | Certa: Optymalny okres połowu certy. | |||||||||
| ● | Czebaczek amurski: Okres tarła czebaczka amurskiego. | |||||||||||
| ● | ● | Jaź: Trwa okres rozrodu jazia. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Jaź: Najlepszy okres dla połowu jazia. | |||||||||
| ◂ | ● | ▸ | Jelec pospolity: Trwa okres rozrodczy jelca. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Jelec pospolity: W tym okresie jelec ma najlepsze branie przez wędkarzy. | ||||||||
| ● | ● | ● | Karaś pospolity: Trwa okres rozrodczy karasia pospolitego. | |||||||||
| ● | ● | ● | Karaś pospolity: Okres najlepszych brań karasia przez wędkarzy. | |||||||||
| ● | ● | ● | Karaś srebrzysty: Trwa okres rozrodczy karasia srebrzystego. | |||||||||
| ● | ● | Karp: Karp przystępuje do tarła | ||||||||||
| ● | ● | ● | Karp: W tym okresie karp ma najlepsze branie dla wędkarzy. | |||||||||
| ● | ● | ● | Kiełb, kiełb krótkowąsy: Kiełb przystępuje do tarła | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Kiełb, kiełb krótkowąsy: Najlepszy okres na połów kiełbi. | |||||||
| ● | ● | Kleń: Trwa okres rozrodczy klenia. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Kleń: Najlepszy okres na połów klenia. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | Koza dunajska: Okres tarła kozy dunajskiej. | ||||||||
| ● | ● | ● | Koza pospolita, koza, kózka: Okres tarła u kozy pospolitej (kózki). | |||||||||
| ● | ● | Krąp: Trwa okres rozrodczy krąpia. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Krąp: W tym czasie krąp najlepiej bierze podczas wędkowania. | |||||||||
| ● | ▸ | Leszcz: Trwa okres tarła u leszcza. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | Leszcz: Sezon na leszcza dla wędkarzy. | ||||||||
| ● | ● | ▸ | Lin: Lin przystępuje do tarła | |||||||||
| ● | ● | Lin: Najlepszy czas na połów lina. | ||||||||||
| ◂ | ● | ● | Piekielnica: Trze się piekielnica. | |||||||||
| ● | ● | ● | Piskorz: Okres tarła u piskorza. | |||||||||
| ● | ● | ▸ | Płoć: Trwa okres rozrodczy płoci. | |||||||||
| ● | ● | ● | Płoć: Najlepszy okres na połów płoci. | |||||||||
| ● | ● | Rozpiór, siniec: Okres tarła u rozpióra. | ||||||||||
| ● | ● | Rozpiór, siniec: Najlepszy czas na połów rozpióra. | ||||||||||
| ● | ● | Sapa, klepiec: Trwa okres ochronny dla sapy. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Słonecznica pospolita: Okres rozrodczy u słonecznicy pospolitej. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Strzebla potokowa: Okres tarła u strzebli potokowej. | |||||||
| ● | Świnka pospolita: Okres tarła świnki pospolitej. | |||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ▸ | Świnka pospolita: Okres ochronny dla świnki pospolitej. | |||||||
| ● | ● | ● | Świnka pospolita: Najlepszy okres na połów świnki. | |||||||||
| ● | ● | Tołpyga biała: Okres tarła u tołpygi białej. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Tołpyga biała: Okres najlepszych połowów tołpygi białej. | |||||||||
| ● | ● | Ukleja: Okres tarła u uklei. | ||||||||||
| ● | ● | ● | Ukleja: Okres najlepszych brań uklei. | |||||||||
| ● | ● | Wzdręga: Okres tarła u wzdręgi. | ||||||||||
| ● | ● | Wzdręga: Sezon na wzdręgi u wędkarzy. |
© medianauka.pl, 2019-02-05, RZAD-78