Kąsaczowate

Kąsaczowate (Characidae) to rodzina ryb kostnoszkieletowych z rzędu kąsaczokształtnych, do której zaliczamy 130 gatunków ryb w Afryce i 900 gatunków w obu Amerykach. W Polsce nie występują żadne gatunki z tej rodziny ryb. Do tej rodziny zaliczamy słynne ze swojej krwiożerczości (choć nie zawsze słusznie) piranie, które tworzą odrębną podrodzinę piraniowatych (Serrasalminae). Jest to najliczniejsza w gatunki rodzina kąsaczokształtnych.

Zwykle ryby te mają srebrzyste ubarwienie ciała z żółtym lub turkusowym odcieniem. Wiele gatunków lśni różnymi kolorami.

Występowanie i środowisko

Jest to jedyna rodzina kąsaczokształtnych, która zamieszkuje wody Ameryki i Afryki. W Afryce najliczniej występują w rzekach przybrzeżnych zachodniej części kontynentu oraz w Zairze.

Tryb życia i zachowanie

Wiele gatunków żyje w ławicach.

Morfologia i anatomia

Ryby z tej rodziny osiągają rozmiary od 3 cm do 1,3 m. Szczęki są uzębione. W budowie anatomicznej pojawia się płetwa tłuszczowa.

Rozmnażanie

Większość gatunków rozrzuca swoją ikrę pośród roślinności wodnej. Część gatunków migruje na tarło. W przypadku około 50 gatunków ikra jest zapładniana w ciele samicy.

Pożywienie

Mniejsze gatunki polują na owady, bezkręgowce i w mniejszym stopniu zjadają pokarm roślinny. Gatunki większe są drapieżnikami. Są też gatunki żywiące się płetwami i łuskami innych ryb.

Ciekawostki

Wiele gatunków z tej rodziny uchodzi za ryby sportowe w wędkarstwie.

Wiele gatunków to ryby akwariowe.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

błyszczyk brylantowy, błyszczyk Pittiera (Moenkhausia pittieri)
błyszczyk cesarski, tetra cesarska (Nematobrycon palmeri)
błyszczyk parański (Moenkhausia sanctaefilomenae)
bystrzyk barwny (Hyphessobrycon callistus)
bystrzyk czarny, bystrzyk Axelroda, neon czarny (Hyphessobrycon herbertaxelrodi)
bystrzyk czerwonoplamy, bystrzyk Pereza (Hyphessobrycon erythrostigma)
bystrzyk karlik (Hyphessobrycon amandae)
bystrzyk ozdobny (Hyphessobrycon bentosi)
bystrzyk pięknopłetwy, bystrzyk cytrynowy (Hyphessobrycon pulchripinnis)
bystrzyk Socolofa (Hyphessobrycon socolofi)
bystrzyk tęczowy, tetra tęczowa (Nematobrycon lacortei)
fantom czarny, barwieniec czarny (Hyphessobrycon megalopterus)
hokejówka amazońska (Thayeria boehlkei)
kąsacz dwuplamy, kąsacz czarnoplamy (Exodon paradoxus)
kruszczyk wielkołuski (Chalceus erythrotrurus)
miedzik obrzeżony (Hasemania nana)
neon czerwony (Paracheirodon axelrodi)
neon Innesa, bystrzyk neonowy (Paracheirodon innesi)
prystelka (Pristella maxillaris)
ślepczyk jaskiniowy, ślepiec jaskiniowy (Astyanax mexicanus)
zwinnik Blehera (Hemigrammus bleheri)
zwinnik Costello, zwinnik zielony (Hemigrammus hyanuary)
zwinnik czerwonousty (Hemigrammus rhodostomus)
zwinnik jarzeniec (Hemigrammus erythrozonus)
zwinnik latarnik (Hemigrammus ocellifer)
żałobniczka, czarna tetra (Gymnocorymbus ternetzi)
żwawik czerwieniak (Aphyocharax anisitsi)
żwawik paragwajski (Aphyocharax paraguayensis)

Inne gatunki

Acestrocephalus anomalus
Acestrocephalus boehlkei
żwawik srebrzysty (Aphyocharax alburnus)
Argopleura chocoensis
Argopleura conventus
Argopleura diquensis
Argopleura magdalenensis
Asphonichthys condei
Astyanacinus multidens
Astyanacinus yariguies
Astyanax atratoensis
Astyanax caucanus
Astyanax chaparae
Astyanax cordovae
Astyanax daguae
Astyanax fasslii
Astyanax filiferus
Astyanax gisleni
Astyanax guaporensis
Astyanax kennedyi
Astyanax longior
Astyanax megaspilura
Astyanax microlepis
Astyanax orthodus
lustrzeń (Astyanax sp.)
Astyanax trierythropterus
Astyanax villwocki
Attonitus bounites
Attonitus ephimeros
Attonitus irisae
Boehlkea fredcouchui
Brachychalcinus nummus
Bryconacidnus ellisi
Bryconacidnus hemigrammus
Bryconacidnus paipayensis
Bryconamericus andresoi
Bryconamericus bolivianus
Bryconamericus dahli
Bryconamericus deuterodonoides
Bryconamericus diaphanus
Bryconamericus emperador
Bryconamericus galvisi
Bryconamericus grosvenori
Bryconamericus guaytarae
Bryconamericus guizae
Bryconamericus huilae
Bryconamericus icelus
Bryconamericus ichoensis
Bryconamericus miraensis
Bryconamericus multiradiatus
Bryconamericus osgoodi
Bryconamericus pachacuti
Bryconamericus pectinatus
Bryconamericus phoenicopterus
Bryconamericus plutarcoi
Bryconamericus simus
Bryconamericus tolimae
Bryconamericus zamorensis
Carlastyanax aurocaudatus
Ceratobranchia binghami
Ceratobranchia delotaenia
Ceratobranchia elatior
Ceratobranchia obtusirostris
Charax macrolepis
Charax tectifer
Cheirodon australe
Cheirodon galusdae
Cheirodon kiliani
Cheirodon luelingi
Cheirodon ortegai
Cheirodon pisciculus
Chrysobrycon eliasi
Chrysobrycon hesperus
Chrysobrycon myersi
skrzelopiór (Corynopoma riisei)
Creagrutus amoenus
Creagrutus brevipinnis
Creagrutus britskii
Creagrutus caucanus
Creagrutus changae
Creagrutus flavescens
Creagrutus gracilis
Creagrutus guanes
Creagrutus holmi
Creagrutus kunturus
Creagrutus magdalenae
Creagrutus manu
Creagrutus maracaiboensis
Creagrutus muelleri
Creagrutus nigrostigmatus
Creagrutus ortegai
Creagrutus ouranonastes
Creagrutus paralacus
Creagrutus pearsoni
Creagrutus peruanus
Creagrutus pila
Creagrutus ungulus
Creagrutus yanatili
Crenuchus spilurus
tarczyk srebrzysty (Ctenobrycon spilurus hauxwellianus)
Cynopotamus atratoensis
Cynopotamus magdalenae
Deuterodon singularis
Diapoma terofali
Genycharax tarpon
Gephyrocharax caucanus
Gephyrocharax chaparae
Gephyrocharax chocoensis
Gephyrocharax major
Gephyrocharax martae
Gephyrocharax melanocheir
Gephyrocharax sinuensis
Gephyrocharax torresi
Gnathocharax steindachneri
Grundulus bogotensis
Grundulus cochae
Gymnocharacinus bergii
żałobniczka "Thayera" (Gymnocorymbus cf. thayeri)
Hemibrycon beni
Hemibrycon boquiae
Hemibrycon brevispini
Hemibrycon cairoense
Hemibrycon carrilloi
Hemibrycon colombianus
Hemibrycon decurrens
Hemibrycon dentatus
Hemibrycon divisorensis
Hemibrycon helleri
Hemibrycon huambonicus
Hemibrycon inambari
Hemibrycon mikrostiktos
Hemibrycon orcesi
Hemibrycon paez
Hemibrycon palomae
Hemibrycon polyodon
Hemibrycon quindos
Hemibrycon rafaelense
Hemibrycon raqueliae
Hemibrycon santamartae
Hemibrycon tridens
Hemibrycon velox
Hemibrycon virolinica
Hemibrycon yacopiae
zwinnik ogonopręgi (Hemigrammus caudovittatus)
Hemigrammus luelingi
Hemigrammus megaceps
zwinnik nadobny (Hemigrammus pulcher)
zwinnik Ulreya (Hemigrammus ulreyi)
zwinnik jednopręgi (Hemigrammus unilineatus)
Hemiodopsis gracilis
zwinnik złoty, zwinnik mosiężny (Hemmigrammus rodwayi)
Hyphessobrycon amaronensis
bystrzyk dwupręgi, bystrzyk żółty (Hyphessobrycon bifasciatus)
Hyphessobrycon chocoensis
Hyphessobrycon columbianus
Hyphessobrycon condotensis
bystrzyk czerwony (Hyphessobrycon flammeus)
Hyphessobrycon frankei
Hyphessobrycon gracilior
bystrzyk Griema (Hyphessobrycon griemi)
bystrzyk trójpręgi (Hyphessobrycon heterorhabdus)
bystrzyk loretański (Hyphessobrycon loretoensis)
Hyphessobrycon nigricinctus
Hyphessobrycon ocasoensis
Hyphessobrycon oritoensis
Hyphessobrycon pando
Hyphessobrycon peruvianus
Hyphessobrycon poecilioides
Hyphessobrycon proteus
Hyphessobrycon robustulus
bystrzyk czarnopręgi (Hyphessobrycon scholzei)
Hyphessobrycon sebastiani
Hyphessobrycon taguae
Hyphessobrycon tenuis
Hyphessobrycon tortuguerae
Hyphessobrycon wajat
Iguanodectes cf. spilurus
Inpaichthys kerri
Jupiaba poranga
Knodus delta
Knodus gamma
Knodus hypopterus
Knodus longus
Knodus megalops
Knodus mizquae
Knodus pasco
Knodus shinahota
Lepidarchus adonis
Lobodeuterodon euspilurus
Markiana nigripinnis
barwieniec czarny (Megalamphodus megalopterus)
barwieniec różowy, fantom różowy (Megalamphodus roseus)
barwieniec czerwony (Megalamphodus sweglesi)
Microgenys lativirgata
Microgenys minuta
Microgenys weyrauchi
Microschemobrycon elongatus
gruczołowiec niebieskopręgi (Mimagoniates barberi)
Moenkhausia atahualpiana
błyszczyk przezroczysty (Moenkhausia colletti)
Moenkhausia crisnejas
bystrzyk pręgoogonowy (Moenkhausia dichroura)
Moenkhausia dorsinuda
Moenkhausia georgiae
Moenkhausia margitae
Moenkhausia orteguasae
Moenkhausia ovalis
Moenkhausia simulata
bystrzyk matogrossański (Moenkhausia sp.)
Monotocheirodon pearsoni
Odontostilbe dierythrura
Odontostilbe ecuadorensis
Odontostilbe microcephala
Oligosarcus bolivianus
Oligosarcus longirostris
Oligosarcus schindleri
Othonocheirodus eigenmanni
Paracheirodon simulans
Paragoniates alburnus
Parastremma album
Parastremma pulchrum
Parastremma sadina
czerwonogłówka (Petitella georgiae)
Phenacogaster beni
Phenacogaster calverti
Poecilocharax weitzmani
Priocharax pygmaeus
promieniak białopłetwy (Prionobrama filigera)
Pseudochalceus bohlkei
Pseudochalceus kyburzi
Pseudochalceus lineatus
Pseudochalceus longianalis
płotwianka Dorii (Pseudocorynopoma doriae)
Pterobrycon landoni
Rhoadsia minor
Roadsia altipinna
Roeboides affinis
Roeboides bonariensis
Roeboides occidentalis
szklarek (Roeboides sp.)
Saccoderma hastata
Saccoderma robusta
Scopaeocharax atopodus
Stygichthys typhlops
Tetragonopterus argenteus
hokejówka krótkopręga (Thayeria obliqua)
kątnik cętkowany (Triportheus angulatus)
Trochilocharax ornatus
Tyttobrycon dorsimaculatus
Tyttobrycon hamatus
Tyttobrycon spinosus
Tyttocharax tambopatensis
Xenurobrycon heterodon
Xenurobrycon polyancistrus

Elektryczne ryby

Wiele ryb potrafi wytwarzać prąd elektryczny. Czy prąd taki może być niebezpieczny dla człowieka? Czy można w jakiś sposób wykorzystać tę energię elektryczną?

Latające ryby

Czy i jak daleko latają latające ryby? Po co to robią? Czy oddychają w powietrzu?

Jadowite ryby

Czy istnieją ryby, które są jadowite na tyle, aby zagrozić zdrowiu i życiu człowieka? Czy w Polsce żyją jadowite gatunki ryb?

Najszybsza ryba świata

Z jaką maksymalną prędkością może płynąć ryba? Jak gatunek jest rekordzistą na świecie? Czy w Polsce można spotkać takich rekordzistów?