Kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec biały

Kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec biały (Aesculus hippocastanum L.) to drzewo z rodziny kasztanowcowatych (niektóre źródła zaliczają je do mydleńcowatych), gatunek obcy, ale zadomowiony w Polsce, jedno z lepiej rozpoznawalnych gatunków drzew.

Oto niektóre odmiany:

'Baumannii' - z pełnymi, białymi kwiatami, nie wytwarzające owoców;
'Memmingerii' - z liśćmi cętkowanymi wiosną;
'Monstrosa' - wolno rosnąca odmiana z poskręcanymi pędami i liśćmi;

To głównie drzewo ozdobne, sadzone w naszych parkach i przy alejach.

Występowanie i środowisko PL

Preferuje żyzne gleby, z dużą zawartością wapnia, stanowiska słoneczne. Rośnie taż w cieniu. rośnie w Europie i Azji.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od maja do czerwca. To u nas gatunek obcy. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego i Azji Mniejszej.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 25 m.

Pień jest pokryty szarą i łuszczącą się korą. Drewno jest miękkie. Korona jest gęsta, rozbudowana, kopulasta.

Liście są długoogonkowe, dłoniaste, złożone z 5-6 listków, odwrotnie jajowate, krawędź piłkowana. Młode liście są owłosione.

Kwiaty są białe z żółtoczerwonymi plamami, kwiatostany są świecowate, stożkowate. Kwiaty są miododajne.

Owoc kolczasta, pękająca torebka z kasztanem w środku. W jednej torebce może się znajdować do 3 kasztanów. Owoce są niejadalne dla ludzi, są natomiast zjadane przez leśne zwierzęta.

Rozmnażanie

Zapylanie przez owady, głównie pszczoły i trzmiele.

Ochrona i zagrożenia

Nie podlega i nie wymaga ochrony.

Ciekawostki

Zakwitanie kasztanowca zbiega się zwykle z egzaminami maturalnymi.

Wielkim wrogiem kasztanowca jest motyl szrotówek kasztanowcowiaczek, którego larwy minują liście, które z kolei usychają i zbyt wcześnie opadają. Skuteczną metodą walki ze szrotówkiem jest zgrabianie i palenie opadających liści. Pomocne są też ptaki, szczególnie bogatki.

Kasztanowiec to jeden z najwcześniej wprowadzonych obcych gatunków drzew. Pojawił się już w XVII wieku. Został prawdopodobnie sprowadzony przez króla Jana III Sobieskiego.

Drewno kasztanowca wykorzystywane jest do produkcji beczek, mebli, elementów dekoracyjnych. Kasztany to karma dla leśnych zwierząt. Z kasztanów można też wytworzyć klej do papieru. To także surowiec do produkcji leków i kosmetyków.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: drzewo.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień.
Środowsko: leśne, synantropijne.
Użytek: zioła, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 6-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit.
Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=40.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Liście: złożone, odwrotnie jajowate, piłkowane

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●							Okres kwitnienia kasztanowca.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn od lekko kwaśnego po zasadowe.
Właściwości gleby	Gleba żyzna, umiarkowanie wilgotna.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Czas uprawy	Wieloletnia.
Mrozoodporność	W zależności od odmiany strefa 5a-5b, 6a ('Monstrosa')
Strefa mrozoodporności	6a
Stanowisko	Preferuje stanowisko dobrze nasłonecznione.
Wysiew do gruntu	Tak.
Rozmnażanie	Wysiew nasion, i wegetatywnie poprzez szczepienie i okulizację. Nasiona z zarodkami przed kiełkowaniem należy przemrozić lub pos
Choroby i szkodniki	Szrotówek kasztanowcowiaczek.
Dodatkowe informacje	Nie znosi dużego zagęszczenia wierzchu gleby.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina o leczniczych właściwościach.
Zastosowanie terapeutyczne	żylaki hemoroidy
Sposób działania, właściwości lecznicze	Maść z kory i owoców kasztanowca w ludowej medycynie była stosowana na hemoroidy, urazy stawów. Dziś kasztanowiec stosuje się na żylaki, obrzęki nóg. Potwierdza się też działanie wyciągu z nasion na złagodzenie objawów hemoroidów.
Przyjmowana postać	maść
Przeciwwskazania	Nie można stosować żelu na uszkodzone obszary skóry. Kasztany są silnie toksyczne i można stosować tylko ekstrakty odpowiednio przygotowane.
Surowiec	Nasiona.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Bronisław Szmit, Bronisław Jan Szmit, Maciej Mynett – Drzewa i krzewy liściaste, ISBN 978-83-7073-724-5, Multico Oficyna Wydawnicza 2013
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005