Kolibry

Kolibrowate, kolibry (Trochilidae) to jedna z największych rodzin ptaków. Są to ptaki z rzędu krótkonogich. Rodzina ta liczy dziś 356 gatunków w 112 rodzajach. W Polsce nie żyją żadne gatunki z tej rodziny ptaków.

Kolibry są najmniejszymi ptakami na Ziemi. Ich wielkość waha się od 5 do 22 cm, a ciężar od 1,9 do 21 g. Upierzenie kolorowe, mające metaliczny połysk, opalizujące. Na grzbiecie najczęściej kolor zielony. Występuje zwykle dymorfizm płciowy. Samce są nieco większe i mogą mieć pióra ozdobne. Nogi bardzo krótkie, z czterema palcami zakończonymi ostrym pazurkami. Dziób bardzo długi prosty, zagięty w dół lub zadarty. Skrzydła długie, lotki pierwszorzędowe długie, w ogonie 10 sterówek.

Podrodziny

Kolibry dzieli się na dwie podrodziny

• topaziki (Florisuginae),
• pustelniki (Phaethornithinae),
• kolibrzyki (Polytminae),
• paziaki (Lesbiinae),
• giganciki (Pitagoninae),
• kolibry (Trochilinae).

Występowanie i środowisko

Gdzie żyją kolibry? Występują wyłącznie w Ameryce Południowej i Północnej. Najwięcej gatunków życie w subtropikalnej strefie Andów. Są obecne wszędzie, gdzie rosną kwiaty wytwarzające nektar. Pionowy zasięg występowania: od poziomu morza po granicę śniegu w Andach, czyli 4500 m n.p.m.

Tryb życia i zachowanie

Kolibry charakteryzuje specyficzny lot. Zwykle ptak wykonuje 50 uderzeń skrzydłami na sekundę. Koliberek rubinobrody osiąga 200 uderzeń skrzydłami na sekundę. Gigancik uderza skrzydłami 10-15 razy na sekundę. Ludzkie oko odbiera ten ruch jako mgiełkę. Tak szybkie uderzenia powodują wydawanie brzęku podczas lotu. Potrafią zawisać w miejscu, są też bardzo szybkie. Mogą lecieć z prędkością 120 km/h. Potrafią też lecieć z miejsca prostopadle do góry. Mogą latać bokiem i do tyłu. Muszą brać kąpiele wodne, aby utrzymać skrzydła w czystości oraz dla ochłody w gorące dni. Samce są terytorialne.

Morfologia i anatomia

Metabolizm kolibrów jest bardzo intensywny. Potrafią zjeść pokarm o ciężarze dwa razy większym niż one same. Niektóre gatunki na noc wpadają w odrętwienie, podczas którego zwalnia przemiana materii. Częstotliwość oddechów na minutę w spoczynku wynosi 300, w locie wzrasta do 500. Umożliwia to specjalna budowa układu oddechowego. Płuca są zwarte i symetryczne, dodatkowo 9 cienkościennych worków powietrznych tłoczy powietrze do płuc.

Rozmnażanie

W pary łączy się podczas lęgów. Gniazdo buduje samica. Jest ono zwykle misterną konstrukcją z mchu, porostów, puchu, pajęczych nici. Samica składa 2 białe jaja. Wysiadywanie trwa 14-19 dni. Pisklęta wykluwają się ślepe i nagie. Gniazdo opuszczają po 22-24 dniach.

Pożywienie

Co jedzą kolibry? Żywią się drobnymi bezkręgowcami i nektarem kwiatowym (90% diety), zawisając nieruchomo nad kwiatem. Jeden koliber może odwiedzić od 1000 do 2000 kwiatów dziennie. Spełniają ważną rolę w ich zapylaniu.

Ochrona i zagrożenia

8 gatunków uznano za krytycznie zagrożone, 15 jest zagrożonych, 6 - narażonych.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danej rodziny. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Kolibry to najmniejsze ptaki na świecie. Są też jednocześnie najmniejszymi zwierzętami stałocieplnymi na świecie. Ich zdolność lotu pionowego lub do tyłu, zawisania w powietrzu oraz prędkość lotu są zdumiewające.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

Inne gatunki

• zielaczek (Abeillia abeillei)
• iskrzyk purpurowy (Aglaeactis aliciae)
• iskrzyk białoplamy (Aglaeactis castelnaudii)
• iskrzyk czarnogłowy (Aglaeactis pamela)
• komecik wenezuelski (Aglaiocercus berlepschi)
• komecik fioletowosterny (Aglaiocercus coelestis)
• komecik długosterny (Aglaiocercus kingii)
• szmaragdzik namorzynowy (Amazilia boucardi)
• szmaragdzik honduraski (Amazilia luciae)
• szmaragdzik cynamonowy (Amazilia rutila)
• szmaragdzik jukatański (Amazilia yucatanensis)
• szmaragdzik zielony (Amazilis amazilia)
• zębodziobek (Androdon aequatorialis)
• pustelnik białosterny (Anopetia gounellei)
• kolumbijczyk białosterny (Anthocephala berlepschi)
• kolumbijczyk płowosterny (Anthocephala floriceps)
• węglik antylski (Anthracothorax dominicus)
• antylak szmaragdowy (Anthracothorax holosericeus)
• węglik purpurowy (Anthracothorax mango)
• węglik czarnogardły (Anthracothorax nigricollis)
• węglik krawatowy (Anthracothorax prevostii)
• węglik panamski (Anthracothorax veraguensis)
• węglik zielonogardły (Anthracothorax viridigula)
• węglik szmaragdowy (Anthracothorax viridis)
• koliberek czarnobrody (Archilochus alexandri)
• zalotnik czarnołbisty (Augastes lumachella)
• zalotnik hiacyntowy (Augastes scutatus)
• szafirczyk białouchy (Basilinna leucotis)
• szafirczyk rudobrzuchy (Basilinna xantusii)
• koliberek wspaniały (Calothorax pulcher)
• zapylak zaroślowy (Campylopterus calcirupicola)
• zapylak skalny (Campylopterus diamantinensis)
• zapylak wenezuelski (Campylopterus duidae)
• zapylak lazurowy (Campylopterus falcatus)
• zapylak rdzawosterny (Campylopterus hyperythrus)
• zapylak szary (Campylopterus largipennis)
• zapylak kolumbijski (Campylopterus phainopeplus)
• zapylak ekwadorski (Campylopterus villaviscensio)
• brzęczek kolumbijski (Chaetocercus astreans)
• brzęczek oliwkowy (Chaetocercus berlepschi)
• brzęczek trzmieli (Chaetocercus bombus)
• brzęczek kryzowany (Chaetocercus heliodor)
• brzęczek rdzawosterny (Chaetocercus jourdanii)
• brzęczek białobrzuchy (Chaetocercus mulsant)
• brodaczek tęczowy (Chalcostigma herrani)
• brodaczek miedziany (Chalcostigma heteropogon)
• brodaczek oliwkowy (Chalcostigma olivaceum)
• brodaczek rdzawołbisty (Chalcostigma ruficeps)
• brodaczek niebieskawy (Chalcostigma stanleyi)
• kwiaciarek niebieskosterny (Chalybura buffonii)
• kwiaciarek rudosterny (Chalybura urochrysia)
• szafirek mleczny (Chionomesa lactea)
• szafirek zielonosterny (Chlorestes candida)
• szafirek białobrody (Chlorestes cyanus)
• szafirek złotosterny (Chlorestes eliciae)
• szafirek modrogardły (Chlorestes notata)
• złocik wenezuelski (Chlorostilbon alice)
• złocik ogrodowy (Chlorostilbon assimilis)
• złocik czerwonodzioby (Chlorostilbon gibsoni)
• złocik złotobrzuchy (Chlorostilbon lucidus)
• złocik czarnodzioby (Chlorostilbon melanorhynchus)
• złocik szmaragdowy (Chlorostilbon mellisugus)
• złocik zielony (Chlorostilbon olivaresi)
• złocik krótkosterny (Chlorostilbon poortmani)
• złocik miedziany (Chlorostilbon russatus)
• złocik wąskosterny (Chlorostilbon stenurus)
• miłek białogardły (Chrysuronia brevirostris)
• miłek niebieskogardły (Chrysuronia coeruleogularis)
• miłek zielony (Chrysuronia goudoti)
• szafirek niebieskogłowy (Chrysuronia grayi)
• szafirek kolumbijski (Chrysuronia humboldtii)
• miłek nadbrzeżny (Chrysuronia leucogaster)
• miłek namorzynowy (Chrysuronia lilliae)
• elfik złotobrzuchy (Coeligena bonapartei)
• elfik brązowy (Coeligena coeligena)
• elfik różowobrzuchy (Coeligena helianthea)
• elfik tęczowy (Coeligena iris)
• elfik zielony (Coeligena orina)
• elfik białosterny (Coeligena phalerata)
• elfik czarny (Coeligena prunellei)
• elfik płowy (Coeligena violifer)
• elfik szarawy (Coeligena wilsoni)
• uszatek szmaragdowy (Colibri cyanotus)
• uszatek zielonobrzuchy (Colibri serrirostris)
• złocik złotogłowy (Cynanthus auriceps)
• złocik turkusowy (Cynanthus doubledayi)
• złocik wyspowy (Cynanthus forficatus)
• złocik północny (Cynanthus latirostris)
• kolcosterek zielony (Discosura conversii)
• kolcosterek czarnobrzuchy (Discosura langsdorffi)
• kolcosterek miedziany (Discosura letitiae)
• rakietnik (Discosura longicaudus)
• kolcosterek czubaty (Discosura popelairii)
• koliberek widłosterny (Doricha eliza)
• koliberek brzytwosterny (Doricha enicura)
• włócznik modroczelny (Doryfera johannae)
• włócznik zielonoczelny (Doryfera ludovicae)
• szafirek białobrzuchy (Elliotomyia chionogaster)
• szafirek zielonosterny (Elliotomyia viridicauda)
• mieczodziobek (Ensifera ensifera)
• puchatek zielony (Eriocnemis aline)
• puchatek miedzianobrzuchy (Eriocnemis cupreoventris)
• puchatek czarnonogi (Eriocnemis derbyi)
• puchatek modrogłowy (Eriocnemis glaucopoides)
• puchatek turkusowy (Eriocnemis godini)
• puchatek modrogardły (Eriocnemis isabellae)
• puchatek szafirowy (Eriocnemis luciani)
• puchatek barwny (Eriocnemis mirabilis)
• puchatek złotawy (Eriocnemis mosquera)
• puchatek czarnopierśny (Eriocnemis nigrivestis)
• puchatek szmaragdowy (Eriocnemis vestita)
• ametyścik cienkodzioby (Eugenes fulgens)
• ametyścik wspaniały (Eugenes spectabilis)
• brzęczek chilijski (Eulidia yarrellii)
• miedziaczek (dawn. Aphantochroa) (Eupetomena cirrochloris)
• diamencik niebieskogłowy (Eupherusa cyanophrys)
• diamencik pręgosterny (Eupherusa eximia)
• diamencik czarnobrzuchy (Eupherusa nigriventris)
• diamencik białosterny (Eupherusa poliocerca)
• diamencik meksykański (Eupherusa ridgwayi)
• orłodziobek ciemnosterny (Eutoxeres aquila)
• orłodziobek białosterny (Eutoxeres condamini)
• nektareczek czarny (Florisuga fusca)
• pustelnik spiżowy (Glaucis aeneus)
• pustelnik hakodzioby (Glaucis dohrnii)
• pustelnik rdzawogardły (Glaucis hirsutus)
• diamencik rudosterny (Goldmania bella)
• diamencik modrogłowy (Goldmania violiceps)
• puchatek peruwiański (Haplophaedia assimilis)
• puchatek andyjski (Haplophaedia aureliae)
• puchatek łuskowany (Haplophaedia lugens)
• rogatek (Heliactin bilophus)
• lordzik purpurowogardły (Heliangelus amethysticollis)
• lordzik pomarańczowogardły (Heliangelus mavors)
• lordzik mały (Heliangelus micraster)
• lordzik królewski (Heliangelus regalis)
• lordzik różowogardły (Heliangelus spencei)
• lordzik ekwadorski (Heliangelus strophianus)
• lordzik widłosterny (Heliangelus viola)
• lordzik czarny (Heliangelus zusii)
• brylancik złotawy (Heliodoxa aurescens)
• brylancik rdzawoskrzydły (Heliodoxa branickii)
• brylancik różowogardły (Heliodoxa gularis)
• brylancik niebieskogardły (Heliodoxa jacula)
• brylancik modroczelny (Heliodoxa leadbeateri)
• brylancik rubinowy (Heliodoxa rubinoides)
• brylancik czarnolicy (Heliodoxa schreibersii)
• brylancik zielonoczelny (Heliodoxa xanthogonys)
• aksamitek białowąsy (Heliomaster constantii)
• aksamitek brodaty (Heliomaster furcifer)
• aksamitek łuskowany (Heliomaster squamosus)
• skrzacik czarnouchy (Heliothryx auritus)
• skrzacik czapkowy (Heliothryx barroti)
• szafirek złotawy (Hylocharis chrysura)
• szafirek rdzawobrody (Hylocharis sapphirina)
• nożycosterek (Hylonympha macrocerca)
• fioletek (Klais guimeti)
• nimfik (Lafresnaya lafresnayi)
• malachicik ametystowy (Lampornis amethystinus)
• malachicik purpurowogardły (Lampornis calolaemus)
• malachicik ciemny (Lampornis clemenciae)
• malachicik białobrzuchy (Lampornis hemileucus)
• malachicik zielony (Lampornis sybillae)
• malachicik zielonogardły (Lampornis viridipallens)
• tęczownik (Lamprolaima rhami)
• paziak zielonosterny (Lesbia nuna)
• płowiaczek (Leucippus fallax)
• szmaragdzik fioletowy (Leucolia violiceps)
• szmaragdzik zielonoczelny (Leucolia viridifrons)
• lodigezja (Loddigesia mirabilis)
• sylfik białoczuby (Lophornis adorabilis)
• sylfik krótkoczuby (Lophornis brachylophus)
• sylfik zielonokryzy (Lophornis chalybeus)
• sylfik rdzawoczuby (Lophornis delattrei)
• sylfik plamkouchy (Lophornis gouldii)
• sylfik czarnoczuby (Lophornis helenae)
• sylfik wspaniały (Lophornis magnificus)
• sylfik pawi (Lophornis pavoninus)
• sylfik lśniący (Lophornis stictolophus)
• sylfik zielonoczelny (Lophornis verreauxii)
• koliberek miodowy (Mellisuga minima)
• metalik łuskowany (Metallura aeneocauda)
• metalik fioletowogardły (Metallura baroni)
• metalik czerwonogardły (Metallura eupogon)
• metalik złotawy (Metallura iracunda)
• metalik purpurowogardły (Metallura odomae)
• metalik czarniawy (Metallura phoebe)
• metalik miedziany (Metallura theresiae)
• metalik krasnosterny (Metallura tyrianthina)
• metalik zielonawy (Metallura williami)
• diamencik zielony (Microchera chionura)
• diamencik kostarykański (Microchera cupreiceps)
• brzęczek cienkosterny (Microstilbon burmeisteri)
• lilipucik (Myrmia micrura)
• cęgosterek (Myrtis fanny)
• koliberek bahamski (Nesophlox evelynae)
• koliberek lilioczelny (Nesophlox lyrura)
• szablodziobek (Opisthoprora euryptera)
• góralik (Oreonympha nobilis)
• górzak klinosterny (Oreotrochilus adela)
• górzak fioletowogłowy (Oreotrochilus chimborazo)
• górzak modrogardły (Oreotrochilus cyanolaemus)
• górzak andyjski (Oreotrochilus estella)
• górzak białoboczny (Oreotrochilus leucopleurus)
• górzak czarnobrzuchy (Oreotrochilus melanogaster)
• górzak zielonogłowy (Oreotrochilus stolzmanni)
• igłodziobek (Orthorhyncus cristatus)
• hełmik purpurowobrody (Oxypogon cyanolaemus)
• hełmik wenezuelski (Oxypogon lindenii)
• hełmik modrobrody (Oxypogon stuebelii)
• klinosterek krzywodzioby (Pampa curvipennis)
• klinosterek okazały (Pampa excellens)
• klinosterek rdzawy (Pampa rufa)
• złotniczek (Panterpe insignis)
• gigancik (Patagona gigas)
• łuskowiaczek (Phaeochroa cuvierii)
• pląśnik ciemny (Phaeoptila sordida)
• pustelnik rzeczny (Phaethornis aethopygus)
• pustelnik jasnobrzuchy (Phaethornis anthophilus)
• pustelnik andyjski (Phaethornis atrimentalis)
• pustelnik rdzaworzytny (Phaethornis augusti)
• pustelnik prostodzioby (Phaethornis bourcieri)
• pustelnik łuskogardły (Phaethornis eurynome)
• pustelnik szarogardły (Phaethornis griseogularis)
• pustelnik zielony (Phaethornis guy)
• pustelnik białobrody (Phaethornis hispidus)
• pustelnik peruwiański (Phaethornis koepckeae)
• pustelnik długodzioby (Phaethornis longirostris)
• pustelnik rdzawy (Phaethornis longuemareus)
• pustelnik wielkodzioby (Phaethornis malaris)
• pustelnik meksykański (Phaethornis mexicanus)
• pustelnik płowosterny (Phaethornis nattereri)
• pustelnik cienkodzioby (Phaethornis philippii)
• pustelnik ubogi (Phaethornis pretrei)
• pustelnik rdzawobrzuchy (Phaethornis ruber)
• pustelnik ciemnogardły (Phaethornis rupurumii)
• pustelnik skromny (Phaethornis squalidus)
• pustelnik kolumbijski (Phaethornis striigularis)
• pustelnik białobrewy (Phaethornis stuarti)
• pustelnik ochrowy (Phaethornis subochraceus)
• pustelnik długosterny (Phaethornis superciliosus)
• pustelnik płowy (Phaethornis syrmatophorus)
• pustelnik białowąsy (Phaethornis yaruqui)
• koliberek kostarykański (Philodice bryantae)
• koliberek andyjski (Philodice mitchellii)
• srokaczek płowy (Phlogophilus harterti)
• srokaczek białopierśny (Phlogophilus hemileucurus)
• szafirek modrowstęgi (Polyerata amabilis)
• szafirek strojny (Polyerata decora)
• szafirek zdobny (Polyerata rosenbergi)
• górokomecik (Polyonymus caroli)
• kolibrzyk białobrewy (Polytmus guainumbi)
• kolibrzyk wenezuelski (Polytmus milleri)
• kolibrzyk zielonosterny (Polytmus theresiae)
• szafirolotek (Pterophanes cyanopterus)
• piłodziobek (Ramphodon naevius)
• kolcodziobek czarnogrzbiety (Ramphomicron dorsale)
• kolcodziobek fioletowy (Ramphomicron microrhynchum)
• pląśnik hiacyntowy (Riccordia bicolor)
• pląśnik bahamski (Riccordia bracei)
• pląśnik karaibski (Riccordia elegans)
• złocik portorykański (Riccordia maugaeus)
• pląśnik kubański (Riccordia ricordii)
• pląśnik czarnopierśny (Riccordia swainsonii)
• safo (Sappho sparganurus)
• szmaragdzik berylowy (Saucerottia beryllina)
• szmaragdzik rudobrzuchy (Saucerottia castaneiventris)
• szmaragdzik lazurowy (Saucerottia cyanocephala)
• szmaragdzik modrosterny (Saucerottia cyanura)
• szmaragdzik złotogrzbiety (Saucerottia edward)
• szmaragdzik stalowy (Saucerottia hoffmanni)
• szmaragdzik plantacjowy (Saucerottia saucerottei)
• szmaragdzik zielonobrzuchy (Saucerottia viridigaster)
• zalotnik białogardły (Schistes albogularis)
• zalotnik klinodzioby (Schistes geoffroyi)
• rudaczek panamski (Selasphorus ardens)
• rudaczek liliobrody (Selasphorus calliope)
• rudaczek lśniący (Selasphorus ellioti)
• rudaczek kryzowany (Selasphorus flammula)
• rudaczek szarouchy (Selasphorus heloisa)
• rudaczek kalifornijski (Selasphorus sasin)
• fernandezik wyspowy (Sephanoides fernandensis)
• fernandezik chilijski (Sephanoides sephaniodes)
• strojniś czubaty (Stephanoxis lalandi)
• strojniś fioletowy (Stephanoxis loddigesii)
• fiołkowik (Sternoclyta cyanopectus)
• oliwiarczyk (Talaphorus chlorocercus)
• komecik szarobrzuchy (Taphrolesbia griseiventris)
• kwiatowczyk (Taphrospilus hypostictus)
• widłogonek modrobrzuchy (Thalurania colombica)
• widłogonek zielonogardły (Thalurania furcata)
• widłogonek fioletowoczelny (Thalurania glaucopis)
• widłogonek długosterny (Thalurania watertonii)
• agawowczyk płowy (Thaumasius baeri)
• agawowczyk plamisty (Thaumasius taczanowskii)
• pustelnik jasnosterny (Threnetes leucurus)
• pustelnik czarny (Threnetes niger)
• pustelnik pręgosterny (Threnetes ruckeri)
• koliberek jaskółczy (Tilmatura dupontii)
• topazik szkarłatny (Topaza pella)
• topazik ognisty (Topaza pyra)
• koliber czarnogłowy (Trochilus polytmus)
• koliber czarnodzioby (Trochilus scitulus)
• szmaragdzik andyjski (Uranomitra franciae)
• andokoliberek rudolicy (Urochroa bougueri)
• andokoliberek modrolicy (Urochroa leucura)
• białosterek zielony (Urosticte benjamini)
• białosterek rdzaworzytny (Urosticte ruficrissa)

Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?

Ptaki online na żywo

W Internecie jest wiele stron z możliwością podglądania ptaków na żywo online, za pośrednictwem kamer. Najczęściej podgląda się ptaki w ich gniazdach oraz przy karmnikach.

Największe jaja na świecie

Jaki ptak znosi największe jaja na świecie, a jaki najmniejsze? Ile jaj kurzych mieści się w takim jaju. Czy takie jajo jest jadalne?

Czy ptaki się kąpią?

Zimą często dokarmiamy nasze ptaki. Czy jednak równie dobrze pamiętamy o nich latem? Wówczas również można im pomóc przetrwać trudne okresy suszy i wysokich temperatur.

Czy tylko kukułki podrzucają swoje jaja?

To, co robi kukułka nosi nazwę pasożytnictwa lęgowego. Czy w świecie przyrody kukułka jest wyjątkiem, czy też jest to zjawisko spotykane także u innych gatunków?

Największe gniazda ptaków

Jak duże może być gniazdo ptaka? Jakie ptaki są rekordzistami pod tym względem? Oto krótki przegląd rekordzistów wśród ptasich budowniczych gniazd na świecie i w Polsce.

Jak dokarmiać ptaki?

Czym i jak mądrze dokarmiać ptaki, aby im nie zaszkodzić?

Najmniejsze ptaki na świecie

Jaki jest najmniejszy ptak na świecie? Jaki polski ptak jest najmniejszy?

Największe ptaki na świecie

Jaki ptak jest największy na świecie, a jaki w Polsce? Jakie gatunki są najcięższe, które mają największą rozpiętość skrzydeł i które są najwyższe?

© medianauka.pl, 2014-01-07, RODZ-192
Data aktualizacji artykułu: 2021-11-27