Kowalik (zwyczajny)
Kowalik, bargiel (Sitta europaea) to chroniony ptak z rodziny kowalików o pięknym ubarwieniu, niebieskopopielatym z wierzchu i białokasztanowym spodzie. Przez oczy biegną charakterystyczne czarne prążki. Wielkość obu płci jest taka sama, równa wielkości wróbla domowego.
Występowanie i środowisko PL
Europa oprócz Skandynawii, Azja Mniejsza, Azja. W Polsce średnio liczny ptak.
Lasy, parki liściaste lub mieszane. Unika gęstych lasów i suchych borów.
Tryb życia i zachowanie
Ptak osiadły. Nie jest towarzyski, żyje samotnie. Tylko na okres lęgów łączy się w pary.
Charakterystyczne dla kowalików jest to, że sprawnie poruszają się po pniu drzewa głową w dół.
Zdarza się, że kowalik stuka dziobem w drzewo jak dzięcioł.
W odróżnieniu od pełzaczy i dzięciołów kowaliki nie podpierają się ogonem podczas wspinania się po pniu drzewa.
Nie wyróżnia się charakterystycznym lotem.
Najczęściej odgłos brzmi "sit-sit", "tlit-tlit". Śpiew jest głośny i przypomina gwizdy.
Morfologia i anatomia
Jajo kowalika ilustruje poniższy rysunek. Średnie wymiary: 19,4 mm × 14,8 mm.
Pożywienie
Zjada owady i nasiona drzew iglastych i liściastych, nasiona zbóż, orzechy laskowe, żołędzie, nasiona buka. Robi zapasy pokarmu, wpinając go w korę drzewa.
Rozmnażanie
Samiec wczesną wiosną wołaniem oznacza swój teren, którego nie odstępuje cały rok. Gniazdo zakłada w dziuplach, czasami w budkach lęgowych, zbudowane jest z kory, liści, łyka i łusek kory sosnowej. Gdy otwór do dziupli jest za duży, zamurowuje go gliną. Zamurowywanie może trwać nawet dwa tygodnie. Wyściółka gniazda wyłącznie z płatków koty sosnowej. Jeden lęg w roku. Od końca kwietnia do czerwca samica składa 5-8 jaj, które wysiaduje przez 15-24 dni. Młode pozostają w gnieździe aż 22-24 dni Jeszcze po opuszczeniu dziupli są karmione przez ponad tydzień przez rodziców.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce jest to ptak objęty ochroną gatunkową.
Ciekawostki
Potrafi chodzić po pniach drzew głową w dół.
Gdy dziupla jest za duża, samica kowalika zalepia ją gliną, pozostawiając otwór na tyle duży, aby sama mogła się dostać do środka. Takie zachowanie jest unikalne dla rodzimych ptaków. Jednak nie chroni to piskląt przed wszystkimi drapieżnikami. Zdarza się, że gliniastą ochronę niszczą dzięcioły i wynoszą z gniazda pisklęta. Obserwowano też niezwykłe zachowania kowalików, gdy dziuplę zajmował inny ptak (np. włochatka). Samica wówczas zamurowuje ptaka w dziupli, narażając go na pewną śmierć.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ◂ | ● | ▸ | Trwa okres lęgowy kowalika. |
Pokrewne gatunki ptaków
- kowalik turecki (Sitta krueperi)
- kowalik czarnogłowy (Sitta canadensis)
- kowalik karoliński (Sitta carolinensis)
- kowalik kasztanowaty (Sitta castanea)
- kowalik krasnodzioby (Sitta frontalis)
- kowalik malutki (Sitta pusilla)
- kowalik skalny (Sitta neumayer)
Powiązane quizy
© medianauka.pl, 2012-03-05, GAT-111