Kozica północna

Kozica północna (dawniej po prostu kozica) (Rupicapra rupicapra) to rodzimy ssak z rodziny krętorogich. Kozice mają rogi biegnące prostopadle do głowy, haczykowato zakończone. Poroże występuje u samców i samic. Ciało jest pokryte sierścią, krótką latem, długą zimą. Ubarwienie szarobrunatne z ciemną pręgą na grzbiecie. Nogi przystosowane do poruszania się po stromych skałach, pod kopytami znajdują się elastyczne, wgłębione zgrubienia.

Występowanie i środowisko PL

Obszar występowania tego gatunku to Tatry, Góry Kantabryjskie, Pireneje, Alpy, Apeniny, Karpaty Wschodnie, góry Półwyspu Bałkańskiego, Azji Mniejszej i Kaukaz. Mieszka wysoko w górach. Tylko zimą schodzi do lasów w dolinach.

Zamieszkuje wysokie partie gór. Nie lubi upału.

W Tatrach kozice można obserwować w okolicy Czerwonych Wierchów, na Kasprowym Wierchu, w Dolinie Rybiego Potoku, na zboczach Miedzianego od strony Doliny Pięciu Stawów, a także pomiędzy Świnicą a Wielkim Wołoszynem. Niestety wpływ turystyki bardzo negatywnie odbija się na tych zwierzętach.

Tryb życia i zachowanie

Latem kozica jest aktywna rano i wieczorem, zimą o różnych porach. Żyje w stadach do kilkunastu sztuk. Lubi odpoczywać w dzień na nasłonecznionych stokach. Stare samce są samotnikami. Młode samce trzymają się w stadkach. Stadu przewodzi zawsze samica. Stado trzyma się swojego terytorium.

Morfologia i anatomia

Długość ciała wynosi od 100 do 130 cm. Maksymalna wysokość w kłębie to 80-90 cm. Rogi posiadają samce i samice. Mają do 25 cm długości, są zakrzywione na końcach ku tyłowi. Za rogami kozica ma specjalne gruczoły, które wydzielają substancję wykorzystywaną do znaczenia terytorium. Samica waży 25-45 kg, samiec kozicy może ważyć od 30 do 60 kg. Waga jest uzależniona od pory roku. Największe zapasy tłuszczu kozice mają zgromadzone w swoim ciele tuż przed zimą.

Pożywienie

Latem zjada rośliny zielne, trawy, pędy drzew i krzewów, zimą zaś mech, porosty, korę drzew. Wodę pozyskuje z lizania śniegu. Latem gromadzi duży zapas tłuszczu, który zużywa zimą.

Rozmnażanie

Ruja przypada na listopad-grudzień. Ciąża trwa 153-210 dni. Samica w maju lub czerwcu rodzi zwykle jedno młode, które po urodzeniu jest w dużym stopniu samodzielne już po 2 godzinach od porodu. Laktacja trwa 3-4 miesiące. Młode pozostają przy matce do 1,5 roku. Dojrzałość płciową samice uzyskują po 3 latach życia, samce po czterech.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce gatunek ten znajduje się pod ochroną. Podgatunek - kozica tatrzańska (R. r. tatrica), który żyje w naszych Tatrach jest krytycznie zagrożony wymarciem. Ma status CR w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Podgatunek R. r. cartusiana ma status VU - jest narażony na wymarcie.

Ciekawostki

Kozica może skoczyć z wysokości 8 m, nie ponosząc przy tym żadnej szkody dla organizmu. Może też stać pochylona w dół na stromej ścianie skalnej.

Kozica tatrzańska to jeden z najrzadziej występujących ssaków w naszym kraju. Po naszej stronie Tatr żyje zaledwie około 100-200 osobników.

Kozica jest symbolem Tatrzańskiego Parku Narodowego

Podgatunki

Wyróżniamy następujące podgatunki:

Rupicapra r. asiatica - kozica anatolijska, Lydekker, 1908
Rupicapra r. balkanica - kozica bałkańska, Bolkay, 1925 - zasiedla Bałkany
Rupicapra r. carpatica - kozica karpacka, Coutourier, 1938 - zasiedla Karpaty (Rumunia)
Rupicapra r. cartusiana - kozica kartuska, Coutourier, 1938
Rupicapra r. caucasica - kozica kaukaska, Lydekker, 1910 - zasiedla Kaukaz
Rupicapra r. rupicapra - kozica alpejska, (Linnaeus, 1758) - zasiedla Alpy
Rupicapra r. tatrica - kozica tatrzańska, Blahout, 1971 - zasiedla Tatry

Pytania

Co to jest kozica górska?

Kozica górska to pospolite określenie w naszym kraju kozicy tatrzańskiej.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
										◂	●	Trwa okres rui u kozicy
					▸							Rodzą się młode kozice

Pokrewne gatunki ssaków

Ile śpią ssaki?

Ssaki potrafią przesypiać w głębokim śnie naprawdę długi okres czasu. Jakie ssaki śpią najdłużej, a które nie potrzebują zbyt wiele snu?

Najmniejszy ssak

Jakie ssaki osiągają najmniejsze rozmiary na świecie, a jakie w Polsce? Gdzie można je spotkać?

Największy ssak

Który z saków jest największy na świecie, a który w Polsce? Czy w historii żyły większe ssaki niż obecnie? Czy są to ssaki wodne czy lądowe?

Jak dużo jedzą zwierzęta?

Czy tylko człowiek bywa obżartuchem? Czy w świecie zwierząt również można znaleźć łakomczuchów? Ile pokarmu zjadają różne zwierzęta?

Powiązane quizy

Ssaki Polski — quiz

Liczba pytań: 30
Quiz szkolny
Średni wynik:
19.5 / 65%
2024-01-20

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
pod red. Kazimierza Kowalskiego – Mały słownik zoologiczny - ssaki, Wiedza Powszechna 1975
Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska-Jurgiel, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz – Polskie nazewnictwo ssaków świata, 978-83-88147-15-9, Muzeum i Instytut Zoologii PAN 2015
Alfred Brehm – Życie zwierząt. Ssaki, PWN 1963
Włodzimierz Serafiński, Ewa Wielgus-Serafińska – Ssaki zwierzęta świata, ISBN 83-01-05877-3, PWN 1988
Praca zbiorowa – Ilustrowana encyklopedia ssaków Polski - atlas, ISBN 978-83-7705-871-8, P.H.W. FENIX 0