Kózkowate
Kózkowate (Cerambycidae) to rodzina owadów, która liczy dziś około 25 000 gatunków. W Polsce żyje około 180 gatunków z tej rodziny owadów.
Najbardziej charakterystyczną cechą tej rodziny owadów są długie czułki, które mogą przekraczać pięciokrotnie długość ich ciała. Nie mniej charakterystyczna jest smukła budowa ciała. Ubarwienie ciała od jednolitego do wzorzystego, często z metalicznym połyskiem. Zwykle odwłok jest schowany pod pokrywą skrzydeł. Samice są zwykle większe od samców. Zdarza się też inne ubarwienie obu płci. Larwy są robakowate z uwstecznionymi odnóżami, ciało z dobrze wyodrębnioną, ciemną głową.
Występowanie i środowisko
To owady obecne w całym kraju, choć wiele gatunków występuje wyłącznie na ograniczonym obszarze.
Tryb życia i zachowanie
Niektóre gatunki w obronie wydają skrzypiące dźwięki. Czasem też wydzielają w obronie substancje obronne. Pośród gatunków tej rodziny są też takie, które swoim wyglądem upodobniają się do os.
To zwykle owady trudne do zaobserwowania, gdyż starają się prowadzić skryty tryb życia. Postać dorosła zwykle jest aktywna w nocy.
Morfologia i anatomia
Brak danych.
Rozmnażanie
Mniejsze gatunki mają roczny cykl życiowy, gatunki większe nawet kilka lat. Wiele gatunków ma charakterystyczne rójki. Samica składa jaja na lub w roślinie żywicielce. Larwy na ogół rozwijają się w drewnie.
Pożywienie
To owady roślinożerne, zarówno osobniki dorosłe jak i larwy. Rośliny żywicielki to zwykle drzewa i krzewy. Osobniki dorosłe żywią się także nektarem i pyłkiem oraz sokiem ze zranionych roślin, larwy zwykle żywią się drewnem.
Ochrona i zagrożenia
Niektóre gatunki, jak spuszczel domowy, są uważane za szkodniki drewna. Aż 56 gatunków uznawanych jest za zagrożone wyginięciem. Aż 13 gatunków znajduje się w naszym kraju pod ochroną gatunkową.
Ciekawostki
Czułki kózkowatych mogą być 5 razy dłuższe niż całe ciało!
Gatunki
To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:
- Phytoecia nigricornis PL
- baldurek pręgowany (Leptura quadrifasciata) PL
- biegowiec osowaty (Clytus arietis) PL
- borodziej próchnik (Ergates faber) PL
- dłużynka dwukropkowa (Oberea oculata) PL
- kozioróg bukowiec (Cerambyx scopolii) PL
- kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) PL
- kurtek mniejszy (Molorchus minor) PL
- kwiatomir czteroplamy (Pachyta quadrimaculata) PL
- nadobnica alpejska (Rosalia alpina) PL
- paśnik pałączasty, biegowiec łucznik (Plagionotus arcuatus) PL
- rębacz szary, rębacz pniowiec (Rhagium mordax) PL
- rzemlik topolowiec (Saperda carcharias) PL
- spuszczel pospolity, spuszczel domowy (Hylotrupes bajulus) PL
- strangalia plamista (Strangalia maculata) PL
- ściga dębowa (Phymatodes testaceus) PL
- średzinka plamista (Mesosa curculionoides) PL
- tycz cieśla (Acanthocinus aedilis) PL
- wonnica piżmówka (Aromia moschata) PL
- zgrzypik twardokrywka (Lamia textor) PL
- zgrzytnica zielonkawowłosa (Agapanthia villosoviridescens) PL
- żerdzianka sosnówka (Monochamus galloprovincialis) PL
- żerdzianka szewc (Monochamus sutor) PL
- Titanus giganteus
Inne gatunki
- Dorcadion fuliginator
- kusokrywka większa (Necydalis major)
- Phytoecia coerulea
- rzemlik dziesięcioplamkowy (Saperda perforata)
- strangalia czarniawa (Strangalia melanura)
Kalendarz przyrody
Poniższy kalendarz zawiera wszystkie gatunki, które nie znalazły się w opisie żadnego rodzaju. Każdy rodzaj zawiera niezależny kalendarz przyrody.
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | Spotkać można postać dorosłą biegowca osowatego. | |||||||||
| ● | ● | ● | Okres występowania borodzieja cieśli. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania imago dłużynki dwukropkowej. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania imago kozioroga dębosza w Polsce. | ||||||||
| ● | ● | ● | Okres występowania imago chrząszcza o nazwie kurtek mniejszy. | |||||||||
| ◂ | ● | ● | ● | Możliwość obserwacji postaci dorosłej kwiatomira czteroplamego. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania imago nadobnicy alpejskiej. | ||||||||
| ● | ● | ● | Występuje postać imago paśnika pałączastego. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania imago rębacza pniowca. | ||||||||
| ● | ● | ● | ● | Okres występowania strangalii plamistej. | ||||||||
| ● | ● | ● | Trwa rójka ścigi dębowej. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania postaci dorosłej chrząszcza tycz cieśla. | |||||||
| ● | ● | ▸ | Okres lotu wonnicy piżmówki. | |||||||||
| ● | ● | Okres występowania imago zgrzypika twardokrywki. | ||||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | Okres występowania imago zgrzytnicy zielonkawowłosej. | |||||||
| ● | ● | ● | ▸ | Okres występowania żerdzianki sosnówki. |
© medianauka.pl, 2015-02-16, RODZ-248