Krokodyl nilowy

Zdjęcie okazu z ZOO we Wrocławiu © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl

Krokodyl nilowy (Crocodylus niloticus) to gad z rodziny krokodyli właściwych. Jest największym krokodylem zamieszkującym Afrykę. Cechą charakterystyczną krokodyla nilowego jest głęboko wcięta paszcza i duże zęby w kształcie stożka o różnej wielkości. W górnej szczęce ząb piąty, w dolnej ząb czwarty są zębami największymi. Przy zamkniętej paszczy zęby te wchodzą w specjalne zagłębienia w szczęce i żuchwie. Grzbiet ma kolor zielony lub brązowy i usiany jest małymi, czarnymi plamkami. Brzuch jest żółtawy.

Oczy krokodyla nilowego mają zielone lub żółtozielone tęczówki i pionowe źrenice w kształcie szpary. Grzbiet pokrywa 4,5 lub 6 rzędów grubych, zrogowaciałych tarcz, każda z wzdłużnym guzem. Ogon na końcu jest silnie spłaszczony bocznie. Kończyny są krótkie, palce zakończone pazurami.

Występowanie i środowisko

Występuje w Afryce i na Madagaskarze, wyspach Seszelskich oraz Komorach. Zamieszkuje większe jeziora, rzeki, bagna, nawet przybrzeżne strefy mórz. W północnej części afryki krokodyle nilowe zostały zupełnie wytępione. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu krokodyla nilowego można było spotkać w dolnym biegu nilu i w Jordanie na Półwyspie Arabskim.

Tryb życia i zachowanie

Prowadzi wodno-lądowy tryb życia. Na lądzie przebywa w dzień, zawsze w pobliżu wody. Wygrzewa się wówczas na słońcu. Noc spędza w wodzie. Żeruje w nocy. Na lądzie jest powolny i ociężały. Gdy atakuje potrafi szybko biegać z uniesioną głową i tułowiem. W wodzie szybki i zwinny. Świetnie pływa. Pomaga mu w tym ogon.

Pożywienie

Małe krokodyle żywią się stawonogami. Większe rybami, mięczakami, skorupiakami. Duże osobniki zjadają duże ryby, gady (w tym mniejsze krokodyle), ptaki, ssaki (nawet znacznej wielkości jak konie, osły, wielbłądy, krowy).

Rozmnażanie

Gody przypadają na porę suchą. Samica wygrzebuje w piasku gniazdo o głębokości od 50 do 60 cm. Samice składają od 25 do 95 jaj (najczęściej 55-60n sztuk) na lądzie, w niewielkiej odległości od wody. Jaj są osłonięte wapiennymi skorupkami i są podobne do jaj kurzych. Samica przysypuje je piaskiem i przykrywa szczątkami roślin. Samica strzeże gniazda nie przyjmując w tym czasie pokarmu. Jaja są nagrzewane przez glebę. Młode wykluwają się po 60-90 dniach. Mają 20-30 cm długości. Matka pomaga młodym wydostać się z gniazda i prowadzi je do wody. Podczas wędrówki wiele młodych ginie, porywanych przez drapieżne ptaki. Po roku młode mają już 60 cm długości, po 2 latach - 90 cm, po pięciu - 1,7 m, po 10 latach - 2,5 m, po 20 latach - 4 m.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. Jest zagrożonym gatunkiem ze względu na tępienie przez miejscowych jako zwierzę groźne dla człowieka. Jest też odławiany dla smacznego mięsa i cennej skóry. W Północnej Afryce zostały w ostatnich latach całkowicie wytępione.

Ciekawostki

Jest największym krokodylem Afryki.

Krokodyl atakuje także duże ssaki, gdy te korzystają z wodopoju. Krokodyl czyha w wodzie blisko brzegu całkowicie zanurzony w wodzie (wystają tylko oczy i nozdrza). Gdy się nadarza okazja, chwyta ofiarę za nogi lub głowę, wciąga je do wody i topi. Utopione zwierzę jest następnie rozrywane i połykane w kawałkach.

Krokodyl nilowy jest groźny dla człowieka. Krokodyle nieraz pożerały dzieci, topiły ludzi dorosłych lub ich poważnie okaleczały.

Krokodyl wraz z pokarmem połyka kamienie, które ułatwiają trawienie pokarmu.

Jest bardzo wytrzymały na brak pokarmu. Krokodyl nilowy może nie jeść przez kilka miesięcy.

Pokrewne gatunki gadów

Czym się różni krokodyl od aligatora?

Czy krokodyl i aligator to synonimy? Czy łatwo je odróżnić od siebie? Jakie cechy charakteryzują te zwierzęta?

Krokodyle łzy - czy krokodyl płacze?

Czy krokodyle płaczą? Co to znaczy wylewać krokodyle łzy? Co to wszystko ma wspólnego ze szczerością?

Gdzie żyją krokodyle?

Czy krokodyle żyją tylko w Nilu i prowadzą tylko wodny tryb życia? Czy można spotkać krokodyla w Polsce?