Księżyc

Charakterystyka orbity wokół Ziemi
Wielka półoś orbity: 384400 km
Najmniejsza odległość od środka Ziemi: 356 374 km
Największa odległość od środka Ziemi: 406 707 km
Mimośród: 0,0549 ± 0,0011
Nachylenie do ekliptyki: 5°08'43''±10' co 173 dni
Średnia prędkość na orbicie: 1,02 km/s
Satelita: Ziemi
Charakterystyka księżyca
Masa: 7,342·1022 kg = 1/81,300587 MZ
Średnia gęstość: 3338 kg/m3
Objętość: 21,97 mld km3
Pole powierzchni 37,93 mln km2
Promień równikowy: 1737,4 km
Spłaszczenie: 0,0000
Albedo: 0,073
Czas obrotu wokół własnej osi: 27d7h43m11s,6
Nachylenie równika do ekliptyki: 1°32'47''
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni: 1,62 m/s2 = 0,1656 g
Druga prędkość kosmiczna: 2,38 km/s
Średnia temperatura powierzchni: -170°C (noc) do 140°C (dzień)
Atmosfera

Występowanie atmosfery: śladowa
Skład chemiczny: gazy szlachetne

Widoczność z Ziemi
Średnica kątowa: 29'20'' do 33'32''
Jasność: -12,7 mag (w pełni)
Okres między górowaniami: 24h50m42s
Czas między nowiami: 29d53059
Powierzchnia nigdy niewidoczna z Ziemi: 41%
Fazy: bardzo dobrze widoczne

Księżyc jest jedynym naturalnym satelitą Ziemi. Jest dość dużym obiektem w porównaniu z naszą planetą.

Temperatura przy powierzchni wynosi od około -170°C w nocy do 110-140°C za dnia.

Księżyc nie krąży wokół ziemskiego równika. Jego orbita jest nachylona do płaszczyzny orbity pod katem 5°. Jedno okrążenie wokół ziemi trwa 27,3 dni. To tak zwany miesiąc gwiazdowy.

Budowa Księżyca

Powierzchnia usiana jest kraterami. Jest ich bardzo dużo. Takich o średnicy większych niż 2 km znajdziemy na Księżycu około 200 000. są to pozostałości po zderzeniach z obiektami kosmicznymi. Tylko nieliczne mają pochodzenie geologiczne (wulkany).

Cała powierzchnia pokryta jest ciemnym pyłem (regolit). Księżyc ma bardzo małe albedo. To najsłabiej odbijający światło obiekt w Układzie Słonecznym. Względne różnice wysokości na Księżycu nie przekraczają 8 km. Skorupa jest bazaltowa. Ma grubość około 25 km. Pod skorupą znajduje się płaszcz. Brak płyt tektonicznych.

Jądro jest częściowo plastyczne, prawdopodobnie żelazne i ma promień 200-500 km. Panuje w nim temperatura około 1200-1400°C.

Wiek skał na Księżycu datuje się na 3,2-4,6 mld lat.

Atmosfera

Atmosfery praktycznie brak, choć, istnieje śladowa atmosfera, złożona głównie z gazów szlachetnych. Na 1 cm3 przypada zaledwie 100 000 atomów.

Magnetosfera

Księżyc posiada bardzo słabe pole magnetyczne. Jest ono 100 razy słabsze niż pole magnetyczne wytwarzane przez naszą planetę.

Powstanie Księżyca

Dziś obowiązującą, aczkolwiek nie w pełni przekonującą teorią powstania Księżyca jest hipoteza uderzenia w Ziemię obiektu wielkości Marsa około 50 milionów lat po powstaniu Ziemi. Ogromne fragmenty planety zostały wówczas wyrzucone w kosmos na orbitę. Materia ta scaliła się w znany nam dziś Księżyc.

Widoczność

Prędkość obrotu Księżyca wokół własnej osi jest skorelowana z jego obiegiem wokół Ziemi. W wyniku tego widzimy stale tylko jedną stronę Księżyca. Nazywamy ją jasną stroną księżyca. Ta niewidoczna to tak zwana ciemna strona Księżyca. Obie strony wyglądają odmiennie. Synchronizacja jest wynikiem oddziaływania grawitacyjnego Ziemi i Księżyca, pływów.

Co ciekawe, widzimy więcej niż połowę Księżyca z uwagi na różną jego prędkość na orbicie. Zjawisko to nosi nazwę libracji. Widać je na poniższym zestawieniu kolejnych faz Księżyca.

Ciekawe obiekty

Księżyc jest pełen ciekawych obiektów. Ciemniejsze obszary widoczne gołym okiem to tak zwane morza (mare). Morza są basenami będącymi pozostałościami ze zderzeń z dużymi obiektami, wypełnionymi zastygłą lawą. Występują tylko po widocznej stronie. Obszary jaśniejsze to góry i wyżyny.

Najważniejsze obiekty, widoczne gołym okiem przedstawia poniższa mapa:

Wybrane kratery na Księżycu

Nazwa krateru Średnica [km] Wysokość [m]
Clavius 225 4900
Grimaldi 222 3000
Kopernik 90 3900
Platon 100 2440
Tycho 85 4460

Morza księżycowe

Nazwa polska Nazwa łacińska
Ocean Burz Oceanus Procellarum
Morze Brzegowe Mare Marginis
Morze Chmur Mare Nubium
Morze Deszczów Mare Imbrium
Morze Humboldta Mare Humboldtianum
Morze Jasności Mare Serenitatis
Morze Moskwy Mare Moscoviense
Morze Nektaru Mare Nectaris
Morze Oparów Mare Vaporum
Morze Płodności Mare Fecunditatis
Morze Południowe Mare Australe
Morze Pomysłów Mare Ingenii
Morze Poznane Mare Cognitum
Morze Przesileń (Morze Kryzysów) Mare Crisium
Morze Smytha Mare Smythii
Morze Spokoju Mare Tranquillitatis
Morze Wilgoci Mare Humorum
Morze Wschodnie Mare Orientale
Morze Zimna Mare Frigoris
Jezioro Snów Lacus Somniorum
Jezioro Śmierci Lacus Mortis
Zatoka Rosy Sinus Rosis
Zatoka Środkowa Sinus Medii
Zatoka Tęczy Sinus Iridium
Zatoka Upałów Sinus Aestuum

Zaćmienie Słońca

Szczęśliwym trafem (tak, to przypadek!) Księżyc jest 400 razy mniejszy od Słońca i 400 razy bliżej Ziemi niż Słońce. Gdy orbita Księżyca wejdzie w pole tarczy słonecznej, zakrywa ją i mamy zaćmienie Słońca.

Zaćmienia Księżyca

Księżyc rzuca cień w przestrzeń kosmiczną. Jego długość wynosi 374 200 km. Ziemia zaś rzuca cień o długości 1 384 000 km. Czasem Księżyc wchodzi w ten cień i widzimy go wówczas w postaci zaćmienia księżyca. Poszczególne fazy zaćmieni Księżyca widać na poniższym zdjęciu. Warto zauważyć, że zmienia się też barwa Księżyca podczas takiego zaćmienia.

Zaćmienie Księżyca nie ma nic wspólnego z tak zwanymi fazami Księżyca.

Fazy Księżyca

Księżyc i Ziemia poruszają się po swoich orbitach. Konfiguracja Ziemia-Księżyc-Słońce nieustannie się zmienia, ale co 29,5 dnia powtarza się. Ten zmienny kąt układu trzech obiektów ma znaczenie przy tym, jaką Słońce oświetla część Księżyca. Widzimy fazy księżyca. Widzimy je w odwrotnej kolejności z różnych półkul. Poniższa ilustracja odpowiada widokowi z półkuli południowej.

Kolejne fazy to:

Obliczanie faz Księżyca

Poniższy kalkulator wylicz na podstawie daty fazę Księżyca.

Kalkulator naukowy Kalkulator
Obliczanie fazy Księżyca


Wpisz dane:

Data:



Faza Księżyca:

Oświetlona część tarczy Księżyca:



Powyższy wynik należy traktować orientacyjnie. Jeśli zależy Ci na dokładnej odpowiedzi, skorzystaj z kalendarza faz Księżyca.

Oprogramowanie: Natalia Okoń

Historia obserwacji i badań

Księżyc jako najjaśniejszy obiekt po Słońcu na niebie znany jest od zarania ludzkości.

Misje kosmiczne

Ciekawostki

Fragmenty księżycowego gruntu to jedne z najcenniejszych na Ziemi substancji. Ich źródłem są:

Kilka razy dokonano kradzieży próbek. Zawsze je jednak odzyskiwano przy próbie sprzedaży.

Pytania

Czy grawitacja na Księżycu jest mniejsza niż na Ziemi?

Tak. Siła grawitacji jest 6 razy mniejsza niż na Ziemi.

Dlaczego Księżyc przy wschodzie wydaje się większy?

To tylko złudzenie związane z punktem odniesienia. Oko przy horyzoncie ma możliwość porównania rozmiarów Księżyca z obiektami na Ziemi, przez co mózg ludzki widzi Księżyc za dużo większy, choć tak wcale nie jest. Jeśli nie wierzysz, porównaj wielkość Księżyca na przykład w wyciętym kółkiem z kartonu podczas wschodu i gdy Księżyc znajduje się wysoko na niebie.

Ile było lotów załogowych na Księżyc i ile było lądowań?

Odbyło się 9 lotów załogowych na Księżyc, z czego 6 zakończyło się lądowaniem. Odbyło się też około 50 misji bezzałogowych. Człowiek był zatem 6 razy na księżycu.

Ile trwa lot na Księżyc?

Jak pokazały misje Apollo lot taki trwa 3 dni.

Czy Księżyc się obraca wokół własnej osi?

Tak. Obraca się wokół własnej osi. Ponieważ obrót trwa tyle co obieg wokół Ziemi, wydaje nam się, że Księżyc nie wykonuje takiego obrotu.

Co ile jest pełnia?

Pełnia zdarza się co 29,5 dnia.

Dlaczego Księżyc świeci?

Księżyc sam z siebie nie emituje światła. To co widzimy, to tylko niewielka część światła słonecznego odbitego od powierzchni Księżyca.

Czy Księżyc to planeta?

Nie.




Ziemia
Ziemia jest trzecią planetą w Układzie Słonecznym, licząc od Słońca. Jest jedyną zamieszkałą przez organizmy żywe znaną planetą. Większość jej powierzchni pokrywają oceany. Wokół Ziemi krąży samotnie Księżyc.

© medianauka.pl, 2020-05-22, A-3814



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.