Kwazar

Kwazary są to gwiazdopodobne ciała niebieskie, bardzo odległe, emitujące silne promieniowanie elektromagnetyczne w zakresie od promieniowania rentgenowskiego po radiowe, które są w rzeczywistości aktywnymi jądrami galaktyk. Są obiektami punktowymi, znajdowanymi także wewnątrz galaktyk.

Wizja artystyczna kwazara © IgorZh - stock.adobe.com

Kwazary oznaczamy symbolem QSO (quasi-stellar object) lub symbolem QSR. Kwazar po angielsku to quasar, czyli quasi-stellar radio source, co oznacza gwiazdopodobny obiekt emitujący promieniowanie radiowe.

Dla kwazarów charakterystyczne są szerokie linie emisyjne i ogromne przesunięcia ku czerwienie w widmie badanego promieniowania, co oznacza, że mamy do czynienia z bardzo odległymi obiektami, które poruszają się z prędkościami bliskimi prędkości światła. Są to czasem obiekty odległe od nas o kilkanaście miliardów lat świetlnych.

Pierwszych obserwacji kwazara dokonano za pomocą teleskopów radiowych. W 1963 roku wykonano pierwszą analizę widma tego obiektu i jednoznacznie stwierdzono, że obiekt ten znajduje się daleko poza naszą galaktyką.

Szacuje się, że kwazar ma masę co najmniej 10¹⁰ mas Słońca. Nie ma też dużych rozmiarów, gdyż jego jasność może zmieniać się w ciągu zaledwie dni. Szacuje się, że kwazar ma co najwyżej 100 AU, czyli jest porównywalny od rozmiaru Układu Słonecznego.

Kwazary to najjaśniejsze obiekty we Wszechświecie. Ich moc promieniowania może wynosić nawet 10⁴¹ W. Część kwazarów emituje silne promieniowanie w postaci dżetów, czyli strumieni energii wyrzucanych z okolic biegunów obiektu. Kwazary mają prawdopodobnie dyski akrecyjne. Prawdopodobnie obecność supermasywnych czarnych dziur we wnętrzu kwazarów jest przyczyną tak jasnego promieniowania.

Ile jest kwazarów we Wszechświecie?

Odkryto ogromną liczbę kwazarów, wszystkie w ogromnej odległości od Drogi Mlecznej. Nie są to częste obiekty w kosmosie. Ich liczba stanowi zaledwie około 0,001% liczby wszystkich jasnych galaktyk.

Przykłady kwazarów

Przykładem kwazara jest obiekt 3C 273 w gwiazdozbiorze Panna. Kwazar ten jest odległy od Słońca o około 2,2 miliarda lat świetlnych. Jego prędkość ucieczki wynosi 47469 km/s.

Ciekawostki

W 2007 roku odkryto potrójny kwazar.

Odkryto kwazar o przesunięciu ku czerwieni 7,5. To rekord. Światło z tego kwazara, które do nas dotarło, zostało wyemitowane w chwili, gdy cały Wszechświat miał zaledwie około 700 mln lat.

Większość kwazarów wcale nie emituje fal radiowych.

Kwazar, będący małym obiektem jest źródłem silniejszego światła niż cała galaktyka!