Lilak pospolity

Lilak pospolity, bez turecki (Syringa vulgaris L.) to pospolity krzew z rodziny oliwkowatych, kwitnący na fioletowo lub biało o wielu odmianach. Czasem roślinę tę zalicza się do drzew o niewielkiej wysokości.

Najczęściej występujące odmiany (spośród ponad tysiąca):

'Andenken an Ludwig Späth' - fioletowe kwiaty w walcowatych wiechach, kwitnie w połowie maja;
'Aucubaefolia' - liście mają żółte plamy, przypominają liście aukuby.
'Charles Joly' - pachnące fioletowe kwiaty, płatki mają różne kształty, kwiatów bardzo dużo;
'Indija' - kwiaty różowawe, o bardzo powyginanych płatkach;
'Jaga' o ciemnofioletowych pąkach, kwiatostany wąskie i długie; początkowo słabo rośnie;
'Jules Simon' - duże kwiatostany, pąki różowe, po otwarciu kwiaty niebieskawe;
'Nike' - niski krzew, słabo rozgałęziony, o ciemnych kwiatach, fioletowych;

Często dla tego krzewu używa się nazwy "bez" - roślina ta jednak z bzami nie ma wiele wspólnego.

Występowanie i środowisko PL

Preferuje suche gleby gliniasto-piaszczyste z zawartością próchnicy. Lubi miejsca nasłonecznione, ale znosi też miejsca zacienione. Naturalnym środowiskiem są kamieniste zbocza górskie do wysokości około 800 m n.p.m. To gatunek pochodzący z Półwyspu Bałkańskiego. Do ogrodów Europy został sprowadzony w 1563 roku i stąd szybko się rozprzestrzenił. W Polsce pojawił się w XVI wieku. Dziś rośnie również dziko na skrajach lasów i terenach ruderalnych. Został introdukowany w Ameryce Północnej. Tam stał się gatunkiem inwazyjnym.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie kwiecień-maj.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 7 m.

Pień osiąga średnicę 20 cm.

Liście są ogonkowe, całobrzegie, blaszka sercowata o zaostrzonym wierzchołku. Jesienią zachowują zielony kolor i opadają.

Kwiaty znajdują się w okazałych kwiatostanach, wyrastającymi parami na zeszłorocznych pędach. Są liczne i niewielkie, fioletowe lub białe. Kielich zakończony jest czterema ząbkami. Korona na początku jest rurkowata, potem ma cztery rozchylone prostopadle płatki. Kwiaty wyjątkowo pięknie i intensywnie pachną.

Owoc to mała brązowa torebka.

Korzeń. Wytwarza odrosty korzeniowe.

Ochrona i zagrożenia

Nie wymaga ochrony.

Ciekawostki

Około 20 gatunków ciem korzysta z lilaka jako rośliny żywicielki.

Mimo, iż jest to gatunek nektarodajny, dla naszych pszczół jest niedostępny, gdyż rurka korony jest zbyt długa.

Pielęgnacja

To krzew całkowicie mrozoodporny. Podczas kwitnienia i puszczania pąków jest wrażliwy na brak wody. Zalecane jest obcinanie przekwitłych kwiatostanów.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: krzew.
Stanowisko: nasłonecznione, półcień, cień.
Środowsko: leśne, synantropijne.
Użytek: rośliny ogrodowe.
Strefy mrozoodporności: 5-9. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: megafanerofit, nanofanerofit.
Kategoria przybysza: kenofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=46.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.
Liście: ogonkowe, całobrzegie

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
			●	●								Kwitnie lilak pospolity.

Pokrewne gatunki roślin

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004