Macierzanka tymianek, tymianek

Macierzanka tymianek, tymianek, tymianek pospolity (Thymus vulgaris) to roślina z rodziny jasnotowatych. To krzewinka o leczniczych właściwościach. To także roślina przyprawowa, stosowana do dań mięsnych i rybnych.

Występowanie i środowisko PL

W Polsce roślina uprawiana w całym kraju. Pochodzi z południowej części Europy. Występuje też w północnej części Afryki. Lubi tereny suche, nasłonecznione.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od maja do października.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 20-40 cm.

Łodyga jest silnie rozgałęziona.

Liście są od eliptycznych do równowąskich, podwinięte na brzegu, owłosione od spodu. Ulistnienie naprzeciwległe.

Kwiaty są różowe lub fioletowe, dwuwargowe, zebrane w główkowaty lub wydłużony kwiatostan.

Owoc to rozłupnia.

Ochrona i zagrożenia LC

Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych.

Synonimy

W literaturze można spotkać następujące synonimy dla określenia nazwy tego gatunku:

Origanum thymus Kuntze
Thymus collinus Salisb.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: krzewinka.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: zioła, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 6-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: chamefit zdrewniały.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=30.
Status popularności rośliny: gatunek mało popularny w Polsce, mało osób interesuje się tym gatunkiem rośliny.

Kalendarz przyrody

Opis

●

Kwitnie tymianek.

●

Termin zbioru ziela tymianku pospolitego.

●

Wysiew nasion tymianku pod szkło.

●

Wysadzanie siewek tymianku pospolitego do gruntu lub doniczek.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	Odczyn lekko zasadowy. pH 7.0-8.0
Właściwości gleby	Gleba przepuszczalna.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Nie lubi uprawy bezpośrednio po sobie.
Czas uprawy	Wieloletnia.
Nawożenie	W małych ilościach. Nie wolno stosować obornika. Nie nawozić od lipca.
Podlewanie	W małych ilościach.
Mrozoodporność	Tymianek nie jest odporny na mróz.
Stanowisko	Miejsce nasłonecznione, ciepłe, suche.
Rozstawa	30 cm.
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Uprawa doniczkowa	Tak.
Rozmnażanie	Przez wysiew nasion, sadzonki, podział korzeni.
Choroby i szkodniki	Szara pleśń.
Zimowanie	Na zimę tymianek przykrywamy ziemią, włókniną, słoma, gałązkami.
Dodatkowe informacje	Po 4 latach łodyga drewnieje i obumiera. W pierwszym roku roślinę należy jednokrotnie przyciąć. W drugim i kolejnym roku przycinamy ją dwa razy.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina przyprawowa i lecznicza.
Zastosowanie terapeutyczne	przeziębienie, grypa kaszel
Sposób działania, właściwości lecznicze	Tymianek ma działanie wykrztuśne i rozkurczowe. Jest stosowany przy kaszlu. Ma działanie przeciwbakteryjne i antywirusowe w chorobach górnych dróg oddechowych.
Przyjmowana postać	tabletki i kapsułki herbata, napar syrop
Przepisy zielarskie	Herbata - zalać 1-2 łyżeczki świeżych liści i/lub kwiatów bądź suszu 250 ml wrzątku, kilka minut zaparzać i odcedzić.
Dawkowanie	Herbata - 3 razy na dzień.
Przeciwwskazania	To bezpieczne zioło, jednak nie zaleca się przyjmowania nadmiernych dawek i przez długi czas.
Surowiec	Liście i kwiaty.
Przyprawa	To roślina przyprawowa, stosowana do dań mięsnych i rybnych.

Pokrewne gatunki roślin

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Przepisy kucharskie

Przepis na kotlety mielone z indyka

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Praca zbiorowa – 500 przypraw i ziół leczniczych, 978-83-7845-996-5, SBM 2015
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Franz-Xaver Treml – Zioła z ogrodu i balkonu - 500 ziół przyprawowych i leczniczych, ISBN 978-83-7175-702-0, Delta
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001