Marchew zwyczajna

Marchew zwyczajna (Daucus carota) to gatunek rośliny z rodziny baldaszkowatych, popularne warzywo uprawiane niemalże na całym świecie. To roślina lecznicza. Znanych jest ponad 300 odmian marchwi, w tym wczesne, letnie i późne. Odmiany różnią się walorami smakowymi, barwą i kształtem korzenia.

Wybrane odmiany:

'Berlikumer' - odmiana późna na przechowywanie.
'Gonsenheimer Treib' - czerwona odmiana wczesna.
'Juwarot' - odmiana o dużej zawartości karotenu.
'Nantaise' - odmiana wczesna, smaczna na surowo.
'Pariser Markt' - odmiana o okrągłym korzeniu na przetwory.
'Rote Reisen' - odmiana żółtej marchwi pastewnej.
'Rotin' - odmiana letnia, gładka.

Występowanie i środowisko PL

Porasta tereny przydrożne, ruderalne w Palearktyce. Nie lubi gleb zasadowych.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od końca maja do września.

Morfologia i anatomia

Morfologia

Osiąga wysokość 30-100(150) cm.

Liście są 2-3 lub więcej-krotnie pierzasto złożone.

Kwiaty są drobne, białe zebrane w złożone baldachy.

Korzeń jest cienki, jasny, palowy, białawy lub żółtawy. Marchew zwyczajna ma korzeń pomarańczowy i gruby u marchwi uprawnej (D. c. sativus). W zależności od odmiany kolor może być także inny: od białego, poprzez żółty do prawie czarnego.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Zbiory i zastosowanie

Warzywo to jest spożywane na surowo i po ugotowaniu, a także nadaje się na przetwory, a nawet jako dodatek do ciast. Z marchwi można też zrobić dżem. Wyśmienite są także soki z marchwi. Marchew jest lekkostrawna i nie uczula. Może być podawana nawet niemowlętom.

Zawiera karoten, wiele witamin i soli mineralnych.

Pomaga w zwalczaniu cukrzycy i biegunki.

Pielęgnacja

Brak wody, szczególnie podczas kiełkowania i intensywnego wzrostu, silnie wpływa na wysokość plonu.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: roślina zielna dwuletnia.
Stanowisko: nasłonecznione.
Środowsko: synantropijne.
Użytek: rośliny uprawne, warzywa.
Strefy mrozoodporności: 3-11. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa na terenie całego kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: hemikryptofit.
Kategoria przybysza: roślina uprawiana.
Częstośc występowania gatunku: pospolity na całym terenie lub prawie całym terenie.
Dynamika rozprzestrzeniania się gatunku: gatunek zajmujący nowe stanowiska.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=18.
Status popularności rośliny: gatunek znany, znajduje się pośród 1000 najbardziej popularnych i znanych wśród Polaków roślin.
Jadalność: Gatunek jadalny.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
				●	●	●	●	●				Kwitnie marchew zwyczajna.
		◂	▸									Wysiew nasion marchwi. Dosiewamy do połowy czerwca.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Odczyn gleby	pH 6.5-7.5
Właściwości gleby	Podłoże , próchnicze głęboko spulchnione, piaszczyste. Gleba nie może być zbita i zagęszczona.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Zmianowanie	Zalecana 3-letnia przerwa po uprawie roślin baldaszkowatych.
Czas uprawy	Jeden sezon.
Nawożenie	Dla późnych odmian wymagane obfite nawożenie.
Podlewanie	Wymaga podlewania, gdy brak owadów.
Rozstawa	Rządki w odległości 20-25 cm
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Rozmnażanie	Wysiew nasion, niezbyt gęsto (można zmieszaćnasiona z piaskiem w stosunku nasion do piasku jak 1:2.
Choroby i szkodniki	Połyśnica marchwianka, nicienie.
Czas kiełkowania	12-30 dni.
Dodatkowe informacje	Aby ułatwić plewienie grządek warto zasiać marchew z koprem lub rzodkiewką do oznaczenia grządek. Zbyt gęsto posianą marchew przerywamy.

Pokrewne gatunki roślin

Przepisy kucharskie

Przepis na bitki wieprzowe

Przepis na kotlety ziemniaczane z marchewką

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Agnieszka Gawłowska – 500 owoców i warzyw, 978-83-7845-874-6, SBM 2015
Anna i Łukasz Przybyłowiczowie – Ilustrowana Encyklopedia Roślin Polski, ISBN 978-83-7705-826-8, PWN
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005