Masa

wzorzec masy

Masa jest jedną z podstawowych wielkości fizycznych, która charakteryzuje ciała fizyczne pod względem ich zdolności do stawiania oporu podczas zmian ruchu (bezwładność, inercja). Im większą masę posiada ciało, tym trudniej zmienić jego stan ruchu (na przykład przyspieszyć lub spowolnić jego ruch). Masa jest często mylona z inną wielkością fizyczną - ciężarem. Ciężar jest zależny od masy, jednak nie są to wielkości równoważne. Jednostką masy jest 1 kg.

Obecna (obowiązujaca od 20 maja 2019 roku) definicja kilograma jest następująca:

Kilogram, oznaczenie kg, jest to jednostka SI masy. Jest ona zdefiniowana poprzez przyjęcie ustalonej wartości liczbowej stałej Plancka h, wynoszącej 6,626 070 15×10-34, wyrażonej w jednostce J·s, która jest równa kg·m2/s, przy czym metr i sekunda zdefiniowane są za pomocą c i ∆νCs.

Wcześniejsza definicja kilograma była następująca:

1 kilogram jest równy masie wzorca platynowo-irydowego przechowywanego w Sevres pod Paryżem.

Wzorzec ma kształt walca i jest przechowywany w specjalnych warunkach. Na świecie znajdują się kopie tego wzorca na wypadek zniszczenia oryginału. Wzorzec ten ma wszystkie wady jakie może posiadać. Jest mało dostępny, nietrwały, mało dokładny, jednakże jak do tej pory nie znaleziono lepszej metody wzorcowania masy. Jak jednak mierzyć masy pojedynczych atomów, czy nawet jego składników? Stosuje się do takich celów drugi wzorzec masy, który ma zastosowanie jedynie dla bardzo małych wielkości. Wzorzec ten, choć często stosowany przez naukowców, nie należy do układu SI. Mowa tu o masie atomowej.

Masa atomu węgla 12C równa jest 12 jednostkom masy atomowej. Jednostkę masy atomowej oznacza się literą u.

Nie ma sensu mierzyć masy lokomotywy w jednostkach masy atomowej, tak jak nie ma sensu mierzyć mas cząstek używając wzorca platynowo-irydowego. Można jednak w sposób przybliżony podać zależność pomiędzy tymi jednostkami. Oto ona:

1 u = 1,66057 x 10 -27kg

Poniżej zestawiono inne jednostki masy:

Nazwa jednostkiSymbolPrzelicznikOpis
tonat1 t = 1000 kg = 1 Mg Legalna jednostka masy
kwintalq1 q = 100 kg Nielegalna jednostka masy, stosowana w obrocie płodami rolnymi.
funt (ang. pound)lb1 lb = 0,45359273 kgAngielska jednostka masy.
1 lb = 16 oz = 7000 gr(granów)
uncja (ang. ounce)oz1 oz = 0,0283495 kgAngielska jednostka masy.
karatkr1 kr = 0,2 g = 0,0002 kgJednostka masy stosowana w jubilerstwie.
atomowa jednostka masyu1 u = 0,2 g = 1,66057 x 10-27kgJednostka masy stosowana dla atomów i cząstek elementarnych. Jest równa 1/12 masy atomu izotopu węgla 12C.

CiekawostkiCiekawostki

Poniżej kilka przykładowych wartości mas:

WielkośćOdległość
masa Drogi Mlecznej2,2 x 1041 kg
masa Słońca2 x 1030 kg
masa Ziemi6,0 x 1024 kg
masa Księżyca7,4 x 1022 kg
słoń4,4 x 103 kg
masa cząsteczki kurzu7,0 x 10-10 kg
masa atomu uranu4,0 x 10-26 kg
masa protonu1,7 x 10-27 kg
masa elektronu9,1 x 10-31 kg

ciekawostki Ciekawostki

masa wszechświata

Trudno jest oszacować masę Wszechświata. Znamy przybliżoną gęstość Wszechświata. Otóż 1 cm3 Wszechświata ma masę około 4 x 10-30g. Większą część Wszechświata stanowi tak zwana ciemna materia - materia, której nie można zaobserwować bezpośrednio, a której istnienie zdradzają jedynie wywierane przez nią efekty grawitacyjne. Stanowi ona większość masy Wszechświata. Do dzisiaj nie wiadomo z czego się składa. Ciemna materia jest obecnie jedną z największych zagadek w fizyce.



Inne zagadnienia z tej lekcji

Długość


Długość jest jedną z podstawowych wielkości fizycznych. Jest to jeden z wymiarów przestrzeni. Długość pozwala nam ustalić położenie ciała fizycznego w przestrzeni względem innego ciała. Wielkość tę wyrażamy w układzie SI w metrach.

Czas


Czas jest podstawową wielkością fizyczną. Opisuje ona kiedy zachodzą i jak długo trwają zdarzenia. Jednostką czasu w układzie SI jest sekunda.

Test wiedzy


Sprawdź swoje umiejętności z materiału zawartego w tej lekcji.


Wybrane karty pracy

ikona - karta pracy

Porównywanie ciężarów.

ikona - karta pracy

Ile waży słoń?

ikona - karta pracy

Ile waży tort?

ikona - karta pracy

Co jest cięższe?




© medianauka.pl, 2008-06-18, A-55
Data aktualizacji artykułu: 2021-10-23



Udostępnij
©® Media Nauka 2008-2023 r.