Mrówkowate

Mrówkowate (Formicidae), powszechnie zwane mrówkami, to rodzina owadów, która liczy dziś około 11 000 gatunków. W Polsce żyje 101 gatunków z tej rodziny owadów, z czego 5 żyje w pomieszczeniach ogrzewanych przez człowieka.

Wygląd tych błonkówek jest charakterystyczny i dość jednolity. Robotnice nie mają skrzydeł. Skrzydła pojawiają się wyłącznie podczas godów u królowych i samców. Głowa mrówek jest stosunkowo duża w porównaniu z resztą ciała. Tułów jest wąski, a odwłok duży i kulisty. Wygląd poszczególnych osobników różni się w zależności do jakiej kasty w swojej społeczności dana mrówka należy. Krajowe mrówki są rude, czarne lub brunatne. Niektóre gatunki są wyposażone w żądła, wszystkie mają gruczoły jadowe, które produkują zazwyczaj kwas mrówkowy. Czułki są dość krótkie i załamane.

Występowanie i środowisko

Mrówki występują na wszystkich kontynentach świata poza rejonami polarnymi. Największą liczbę gatunków można spotkać w tropikach i rejonach subtropikalnych. Są obecne prawie we wszystkich lądowych środowiskach.

Tryb życia i zachowanie

Mrówki to owady społeczne. Tworzą różne kasty takie jak: robotnice, żołnierze, królowe. Mrówki żyją w koloniach, których gniazda nazywamy mrowiskami. W mrowisku może żyć wiele setek tysięcy osobników. Mrowiska są zwykle wieloletnie. Kolonie nie przemieszczają się. Prowadzą osiadły tryb życia.

Robotnice karmią królową, szukają pokarmu, opiekują się jajami i larwami, odpowiadają za porządek w mrowisku.

Żołnierze odpowiadają za bezpieczeństwo w mrowisku, toczą walki z napastnikami, napadają na inne mrowiska.

Królowa zakłąda gniazdo, początkowo opiekuje się larwami, potem już tylko składa jaja.

Zdarzają się społeczeństwa dwugatunkowe.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Jaja składają jedynie królowe. Podczas rozwoju mamy do czynienia z przeobrażeniem zupełnym. Gdy królowa zginie, niektóre robotnice mogą przejąć jej rolę. Z jaj niezapłodnionych, także tych złożonych przez robotnice, rodzą się tylko samce, czasem jednak samice i królowe. Samce biorą udział w locie godowym, zapładniają królową i giną zaraz potem. Zapłodnione królowe wracają do mrowiska lub zakładają nowe. Ich skrzydła zostają odrzucone.

Larwy są czerwiowate, nie mają odnóży i oczu.

Pożywienie

Mrówki zjadają pokarm zwierzęcy (żywy i martwy) i roślinny (liście, nasiona). Niektóre mrówki uprawiają grzyby i hodują mszyce oraz czerwce.

Ochrona i zagrożenia

Sześć gatunków krajowych z rodzaju Formica jest pod ochroną, a cztery z nich znajdują się pod ścisłą ochroną. Aż 56 gatunków uznano za zagrożone wyginięciem.

Ciekawostki

Mrówki czasem prowadzą wojny między mrowiskami, podkradając sobie jaja i larwy na pokarm lub w celach hodowania niewolników. Niektóre mrówki uprawiają grzyby, hodują mszyce. Do takich hodowców grzybów zaliczamy krajową kartonówkę zwyczajną. Do hodowców mszyc i czerwców zaliczamy krajową podziemnicę zwyczajną.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

Inne gatunki

• gmachówka drzewotoczna (Camponotus ligniperdus)
• hurtnica podobna (Lasius alienus)
• żniwiarka śródziemnomorska (Messor structor)
• wścieklica uszatka (Myrmica scabrinodis)
• złośnica ukrytka (Ponera coarctata)
• społecznica lokatorka (Solenopsis fugax)
• koczowniczka szara (Tapinoma erraticum)
• wysmuklica darniówka (Temnothorax tuberum)

Ćwiczenia

Ćwiczenia interakcyjne pomogą przygotować się na sprawdzian, test, egzamin, a ponadto usystematyzują wiedzę z danej dziedziny. To także świetny trening do matury.

Jak mrówki nawigują i co mają z tym wspólnego wektory?

Istnieje pewien rodzaj mrówek, który posługuje się specyficznym sposobem orientowania się w przestrzeni. Czy ma to coś wspólnego z wektorami? Otóż okazuje się, że tak!

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.

© medianauka.pl, 2014-11-22, RODZ-232