Mszycowate

Mszyce (Aphidoidea) to nadrodzina niewielkich owadów z podrzędu piersiodziobych, która liczy dziś około 5000 gatunków. W Polsce żyje około 700 gatunków z tej nadrodziny owadów. Wszystkie krajowe gatunki należą do rodziny mszycowatych (Aphididae), choć niektóre źródła podają inne klasyfikacje, w których wyróżnia się także inne rodziny.

Wszystkie gatunki mają niewielkie rozmiary. Ich ciało jest delikatne. Kolor ciała może być zielony, brunatny, biały, czarny, czerwony. Na ciele występują włoski, z których często rozszczepione są te znajdujące się na grzbiecie. Całe ciało pokryte jest zwykle woskowatą wydzieliną, która chroni delikatne ciało owada. Czułki są krótkie, nitkowate. Wszystkie mszyce mają tak zwane trójoczko, znajdujące się za oczami złożonymi. Odnóża są kroczne. Skrzydła mają błoniastą budowę, pierwsza para jest dużo większa od drugiej. Odwłok zwykle jest bardzo duży, zawierający specjalne twory wydzielające feromony i inne związki chemiczne. Odwłok często zakończony jest tak zwanym ogonkiem, za pomocą którego owad zrzuca z siebie spadź.

Występowanie i środowisko

Mszyce są obecne na całym świecie w bardzo różnych środowiskach. Najwięcej gatunków, bo aż około 4000 żyje w klimacie umiarkowanym.

Tryb życia i zachowanie

To owady niewielkie, które żyją w koloniach. Ich życie jest mocno wyspecjalizowane, uzależnione od roślin żywicielek, a nierzadko i od relacji z mrówkami lub innymi owadami.

Zimują zapłodnione jaja.

Morfologia i anatomia

Brak danych.

Rozmnażanie

Mszyce przechodzą przemianę pokoleń. Samce i samice pojawiają się zazwyczaj późnym latem i jesienią. Owady kopulują i samice składają jaja na roślinach żywicielkach. Jaja zimują. Wiosną pojawiają się larwy. Te przeobrażają się w samice, które składają niezapłodnione jaja. Z tych jaj wykluwają się znów same samice. Samice niektórych gatunków rodzą od razu larwy. Późnym latem z jaj wylęgają się także samce, zamykając tym samym cykl pokoleniowy. Ponadto w różnych stadiach rozwoju pojawiają się formy bezskrzydłe, żerujące na jednej roślinie i formy uskrzydlone, migrujące.

Pożywienie

Mszyce są roślinożercami. Aż 90% gatunków związanych jest z konkretnym gatunkiem rośliny żywicielki. Owady te żerują głównie na roślinach dwuliściennych. Część gatunków deformuje roślinę żywicielkę, część tworzy tak zwane galasy i żeruje wewnątrz nich.

Mszyce żywią się sokiem roślinnym. Nadmiar cukrów jest wydalany z organizmu w postaci spadzi - słodkich odchodów mszyc. Spadź jest z kolei pokarmem dla błonkówek (głównie mrówek), muchówek i chrząszczy.

Ochrona i zagrożenia

W dużej mierze są to szkodniki upraw, aktywnie zwalczane przez hodowców roślin.

Ciekawostki

Szczególna więź tworzy się często między mrówkami i mszycami. Mrówki wręcz hodują mszyce, pobudzają je do wydalania spadzi i bronią ich przed napastnikami (np. biedronkami i złotookami). Mrówki potrafią też przenosić mszyce na inne części roślin.

Rozpoznawanie mszyc rozpoczyna się od rozpoznania rośliny żywicielskiej i wyglądzie kolonii.

Gatunki

To wykaz gatunków, przynależących do danej rodziny:

mszyca bzowa (Aphis sambuci) PL

Inne gatunki

mszyca burakowa (Aphis fabae) PL
mszyca kapuściana (Brevicoryne brassicae) PL
mszyca krwista, bawełnica korówka (Eriosoma lanigerum) PL
mszyca brzoskwiniowa (Myzus persicae) PL
włochatka (Periphyllus sp.) PL
bawełnica wiązowo-porzeczkowa (Schizoneura ulmi) PL
mszyca ostowniczka (Uroleucon aeneum) PL
mszyca chabrowa (Uroleucon jaceae) PL

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.