Muchówki

Muchówki, dwuskrzydłe (Diptera) to bardzo liczny rząd owadów, który liczy dziś około 120 000 gatunków. W Polsce żyje około 6600 gatunków w 109 rodzinach. Można się spodziewać potwierdzenia występowania w Polsce jeszcze około 2000 gatunków. Najstarsze szczątki muchówek znamy sprzed 240 mln lat.

Wyróżniamy tu dwa podrzędy: muchówki długoczułkie (Nematocera) oraz muchówki krótkoczułkie (Brachycera).

To bardzo trudne do oznaczania owady, nawet te średniej wielkości. W Polsce jest to między innymi z tego względu bardzo słabo poznana grupa owadów.

Rodziny

Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.

Inne rodziny

• Miniarkowate (Agromyzidae)
• Mikozkowate (Blephariceridae)
• Wszolinkowate (Braulidae)
• Pryszczarkowate (Cecidomyiidae)
• Kuczmany (Ceratopogonidae)
• Chamaemyiidae
• Wodzieniowate (Chaoboridae)
• Błyskleniowate (Dolichopodidae)
• Wodarkowate (Ephydridae)
• Zgniłówkowate (Fanniidae)
• Błotniszkoate (Heleomyzidae)
• Hybotidae
• Keroplatidae
• Lauxaniidae
• Sygaczowate (Limoniidae)
• Lonchaeidae
• Grzybiarkowate (Mycetophilidae)
• Wróblinkowate (Neottiophilidae)
• Mrokawkowate (Nycteribiidae)
• Zadrowate (Phoridae)
• Łebunkowate (Pipunculidae)
• Połyśnicowate (Psilidae)
• Kobyliczkowate (Rhagionidae)
• Stonoginie (Rhinophoridae)
• Scatopsidae
• Zmróżkowate (Scenopinidae)
• Ziemiórkowate (Sciaridae)
• Sphaeroceridae
• Dziewierkowate (Therevidae)
• Trichoceridae
• Ulidiidae

Występowanie i środowisko

Muchówki występują na całym świecie. Zajmują wszelkie środowiska.

Tryb życia i zachowanie

Muchówka to owad o dziennej i nocnej aktywności. Lot Nematocera jest powolny, zaś przedstawiciele Brachycera to świetni lotnicy, wiele gatunków potrafi zawisać w powietrzu.

Morfologia i anatomia

To najbardziej zróżnicowany biologicznie rząd bezkręgowców. Tylko pierwsza para skrzydeł jest w pełni rozwinięta. Druga para skrzydeł to tylko drobne wypustki, zwane przezmiankami. Ich rola to zachowanie równowagi podczas lotu. Skrzydła są zwykle przeźroczyste, czasem półprzezroczyste, z plamami, rzadko kolorowymi. Są też gatunki bez skrzydeł. Rozmiary są zwykle niewielkie, nie przekraczające kilku milimetrów. Ciało ma kolor zazwyczaj czarny lub brązowy, wiele gatunków jest kolorowych. Ciało często pokrywają małe włoski. Oczy są zwykle duże o złożonej budowie. Różne grupy muchówek mają różne aparaty gębowe. Niektóre gatunki są zdolne do świecenia (zjawisko luminescencji). Kształt ciała jest dwojakiego typu: komarowaty i muchowaty (muskoidalny). Pierwszy charakteryzuje się wydłużonym ciałem, długimi skrzydłami i odnóżami. Drugi typ charakteryzuje się krępą budową ciała, szerokim odwłokiem i krótkimi odnóżami.

Rozmnażanie

W rozwoju tych owadów ma miejsce przeobrażenie zupełne. Samice składają jaja lub rodzą rozwinięte larwy. Larwy nazywamy czerwiami i są robakowate, bez odnóży. Larwy rozwijają się na lądzie i w wodzie. Larwy bywają pasożytami, drapieżnikami, roślinożercami lub padlinożercami. Wiele z nich odżywia się grzybami.

Pożywienie

Pokarm jest bardzo różnorodny, od materii nieożywionej, poprzez krew po pokarm roślinny, w tym nektar kwiatowy. Są też gatunki drapieżne, żerujące na padlinie i odchodach. Muchówki zawsze pobierają pokarm w postaci płynnej. Są gatunki, których osobniki dojrzałe nie odżywiają się wcale.

Ochrona i zagrożenia

Nie ma gatunku w tym rzędzie owadów, który jest w Polsce objęty ochroną. W Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt znalazło się 19 gatunków.

Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.

Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.

Ciekawostki

Muchówki odpowiadają za rozkładanie martwej materii organicznej, zapylanie kwiatów. Stanowią też podstawę diety wielu innych zwierząt. Wiele gatunków to roznosiciele chorób takich jak malaria, śpiączka afrykańska, słoniowacizna, roznoszą też wiele wirusów. Na malarię co roku w Afryce umiera ponad milion dzieci!

Kalendarz przyrody

Największa mucha świata

Czy muchy mogą osiągać duże rozmiary? Który gatunek jest największy na świecie, a który w Polsce?

Czy w Polsce można jeszcze odkryć nowe gatunki zwierząt?

Można się spotkać z przekonaniem, że w świecie zwierząt w Polsce wszystko już zostało zbadane. Czy rzeczywiście?

Jak szybko latają owady?

Owady są jedynymi bezkręgowcami, które potrafią latać. Rozpiętość prędkości i różnych gatunków jest znaczna i może być zaskakująco duża.

© medianauka.pl, 2014-11-23, RZAD-69