Nagietek lekarski

Nagietek lekarski (Calendula officinalis) to roślina z rodziny złożonych o charakterystycznym, żywicznym aromacie. To roślina jednoroczna, ozdobna i lecznicza o pięknych kwiatach.

Występowanie i środowisko PL

Nagietek lekarski zwykle spotykany jest w naszych ogrodach, rzadziej w stanie dzikim (forma zdziczała). Zasiedla w naturze skraje dróg, tereny ruderalne, pola. Preferuje półcień lub stanowisko dobrze nasłonecznione, gleby żyzne i przepuszczalne. Gatunek ten nadaje się na rabaty.

Tryb życia i zachowanie

Kwitnie w okresie od czerwca do września.

Morfologia i anatomia

Osiąga wysokość 15-70 cm.

Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona, łatwo się łamie.

Liście dolne są łopatkowate, szerokie, krótkoogonkowe, górne liście są szerokolancetowate, siedzące, obejmujące nasadą łodygę.

Kwiaty są żółte lub pomarańczowe, zebrane w koszyczek o szerokości do 5 cm. Płatki języczkowate korony są łódeczkowato wygięte, kwiaty wewnętrzne rurkowate.

Owoc niełupka.

Rozmnażanie

Przez wysiew nasion.

Ochrona i zagrożenia

Brak danych.

Biologia i ekologia

Kolor kwiatów:
Grupa roślin: roślina zielna jednoroczna.
Stanowisko: nasłonecznione.
Użytek: zioła, rośliny ozdobne doniczkowe, rośliny ogrodowe, roślina lecznicza.
Strefy mrozoodporności: 6-10. Uprawa w Polsce na zewnątrz jest możliwa w wybranych rejonach kraju.
Forma życiowa według klasyfikacji Raunkiaera: terofit.
Kategoria przybysza: efemerofit, roślina uprawiana.
Diploidalna liczba chromosomów: 2n=28.
Status popularności rośliny: gatunek znany, roślina popularna, znajduje się pośród 500 najbardziej znanych wśród Polaków roślin.

Kalendarz przyrody

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Opis
					●	●	●	●				Kwitnie nagietek lekarski.
		●	●	●								Wysiew nasion nagietka lekarskiego do gruntu.
					●	●	●	●	▸			Czas zbioru surowca zielarskiego nagietka lekarskiego.

Uprawa

Czynności i właściwości	Opis
Właściwości gleby	Nadaje się każda gleba ogrodowa, najlepiej przepuszczalna.
Trudność uprawy	Uprawa i pielęgnacja łatwa.
Czas uprawy	Jeden rok.
Nawożenie	Wymaga regularnego nawożenia.
Podlewanie	Wymaga regularnego podlewania.
Stanowisko	Nasłonecznione.
Rozsada	Tak.
Wysiew do gruntu	Tak.
Terminy siewu / zbioru plonów / pielęgnacji	Zobacz w kalendarzu.
Uprawa doniczkowa	Tak.
Zalecenia uprawy w doniczce	Przekwitłe kwiaty usuwać wraz z łodygą (w uprawie balkonowej, doniczkowej).
Rozmnażanie	Przez wysiew nasion lub z rozsady.
Czas kiełkowania	10-15 dni.

Zbiory i zastosowanie w zielarstwie

Zastosowanie	Opis
Zastosowanie ogólne	Roślina przyprawowa i lecznicza.
Zastosowanie terapeutyczne	stany zapalne rany
Sposób działania, właściwości lecznicze	Wyciąg z nagietka ma działanie przeciwzapalne, ma wpływ na szybsze gojenie się ran, jest stosowany w zapaleniach skóry. Płukanie jamy ustnej leczy zapalenia dziąseł. Wywar z kwiatów działa antyseptycznie i koi ból. Nagietek lekarski świetnie się spisuje przy popękanej skórze i spierzchniętych ustach.
Przyjmowana postać	ekstrakt, esencja herbata, napar
Przeciwwskazania	W przypadku wystąpienia reakcji alergicznych należy zaprzestać stosowanie nagietka lekarskiego.
Surowiec	Kwiaty - całe koszyczki lub tylko kwiaty języczkowe.
Przyprawa	Kwiaty służyły do barwienia nabiału. Pocięte koszyczki kwiatów stosuje się czasem do mięs i zup rybnych oraz ciast.

Pokrewne gatunki roślin

nagietek polny (Calendula arvensis)

Zioła
Zobacz atlas ziół, roślin leczniczych i przyprawowych.

Bibliografia

Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:

Lucjan Rutkowski – Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, ISBN 978-83-01-14342-8, PWN SA 2004
Barbara Sudnik-Wójcikowska – Rośliny synantropijne, ISBN 978-83-7073-514-2, Multico Oficyna Wydawnicza 2011
Rebecca L. Johnson, Steven Foster, Tieraona Low Dog, David Kiefer – Przewodnik po ziołach leczniczych, ISBN 978-83-274-8955-5, wydawnictwo Olesiejuk 2019
Wolfgang Kawollek – Wielka księga ogrodnika i działkowca, ISBN 978-83-245-1259-1, Publicat 2001
Praca zbiorowa – Botanica ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, ISBN 3-8331-1916-0, Könemann 2005