Niepylak apollo
Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze © Krzysztof Trawiński - medianauka.pl
Niepylak apollo (Parnassius apollo) to bardzo rzadki w Polsce motyl dzienny. Jest wyjątkowo piękny. To największy w Polsce motyl o rozpiętości skrzydeł do 8-9 cm. Cechuje się dużą zmiennością. Znanych jest około 600 form tego motyla. Jest pod ścisłą ochroną gatunkową. Dorosła gąsienica jest aksamitnie czarna, pokryta drobnymi, stalowoniebieskimi brodawkami, po bokach występują pomarańczowe plamki. Białe ubarwienie skrzydeł z czarnymi plamkami ma cel ochronny. Dzięki niemu motyl zlewa się z barwą skał wapiennych i białych kwiatów. Nazwę "niepylak" zawdzięcza temu, że nie ma łusek, dlatego nie zostawia na palcach pyłku.
Występowanie i środowisko PL
Europa środkowa i Azja. W Polsce w Pieninach i Górach Kruczych. Zasiedla łąki dolin i zboczy górskich. Zamieszkuje zbocza i łąki górskie. W Europie sięga 2000 m n.p.m.
Tryb życia i zachowanie
Lata dość wolno trzepocącym lotem, przechodzącym w szybowanie. Nie jest płochliwy. Siada często na kwiatach ostów. Zimuje gąsienica oraz jaja.
Morfologia i anatomia
To duży motyl. Rozpiętość skrzydeł wynosi 7-8 cm.
Pożywienie
Żeruje na rozchodniku i rojniku.
Rozmnażanie
Stadium poczwarki trwa od 8 dni do kilku tygodni. Samica składa białawe jaja. Poczwarka jest brunatna z woskowym, niebieskawym nalotem, krępa.
Po kopulacji samiec buduje na odwłoku samicy chitynową osłonkę, która zabezpiecza samicę przed próbą zapłodnienia przez innego samca. To swoisty pas cnoty i ciekawy sposób na przekazanie swoich genów następnym pokoleniom. zjawisko to występuje nie tylko u niepylaka apollo.
Ochrona i zagrożenia LC
Gatunek ten nie jest zagrożony wymarciem. Ma status LC w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych. W Polsce motyl ten znajduje się pod całkowitą ochroną prawną i jest krytycznie zagrożony wymarciem. Znajduje się na liście Polskiej czerwonej księgi zwierząt.
Istnieje pewne zagrożenie, które istotnie może wpłynąć na populację tego motyla. Otóż samce pojawiają się zwykle dużo wcześniej (nawet 2 tygodnie) niż samice. W przypadku fatalnej pogody większość samców może zginąć, przez co samice mogą nie wydać na świat potomstwa.
Ciekawostki
Niepylak apollo jest ginącym gatunkiem. W Polsce jest ich (w 2009 roku) niewiele ponad tysiąc sztuk. Do odtwarzania ich populacji przyczynia się w Polsce pewien amator entomolog - pan Jerzy Budzik, który samodzielnie i na własny koszt prowadzi hodowlę tego motyla. Z dwudziestu poczwarek udało mu się uzyskać ponad 20 tysięcy sztuk gąsienic. Pan Budzik próbuje odtworzyć populację w Sudetach oraz innych regionach kraju, gdzie motyl ten już dawno wyginął. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj.
Kalendarz przyrody
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
| ● | ● | ● | Możliwa obserwacja motyli niepylaka apollo. | |||||||||
| ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | ● | Możliwa obserwacja gąsienic niepylaka apollo. |
Pokrewne gatunki owadów
Kolorowanka dla dzieci
Kolorowanki edukacyjne dla dzieci do kolorowania online i wydruku powiązane tematycznie z artykułem.
Powiązane quizy
Bibliografia
Wykaz całej bibliografii dla wszystkich artykułów opublikowanych w niniejszym serwisie znajduje się w odnośniku w stopce. Poniżej znajduje się wykaz publikacji, które w szczególności były wykorzystywane w przygotowaniu niniejszego artykułu:
- IUCN – Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych, ISSN 2307-8235 https://www.iucnredlist.org
- Heiko Bellmann – Owady – Spotkania z przyrodą, ISBN 978-83-7763-356-4, Multico Oficyna Wydawnicza 2015
- Henryk Sandner – Owady – zwierzęta świata, ISBN 83-01-08369-7, PWN 1990
- V. J. Stanek – Wielki atlas owadów, Państwowe Wydawnictwo Leśne i Rolnicze 1972
- Jarosław Buszko, Janusz Masłowski – Motyle dzienne Polski, 978-83-930500-9-3, Koliber 2015
- Jacek Twardowski, Kamila Twardowska – Atlas motyli, ISBN 978-83-7845-469-4, SBM 2014
- red. Zbigniew Głowaciński, Janusz Nowacji – Polska czerwona księga zwierząt - Bekręgowce, ISBN 83-88934-60-0, Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie
- Adam Warecki – Motyle dzienne Polski Atlas bionomii, 978-83-925150-9-8, Koliber 2010
- Henryk Sandner – Mały Słownik Zoologiczny Owady, ISBN 83-214-0046-9, Wiedza Powszechna 1979
© medianauka.pl, 2009-10-04, GAT-22
Data aktualizacji artykułu: 2021-11-12