Okoniokształtne
Okoniokształtne (Perciformes) to rząd ryb kostnoszkieletowych, do którego zaliczamy około 160 rodzin, 1500 rodzajów i około 900 gatunków ryb zarówno słodkowodnych jak i morskich. Do tej drugiej grupy należy większość gatunków tego rzędu. Nazwa myli, gdyż należą tu ryby o bardzo różnych kształtach. Długość może wynosić od 1 cm u babki do ponad 4 m u miecznika. Klasyfikacja tych ryb jest dyskusyjna. Nie istnieje żadna cecha morfologiczna, charakterystyczna dla wszystkich okoniokształtnych. Na ogół w płetwach grzbietowej i odbytowej znajdują się promienie twarde i miękkie. Płetwy brzuszne są umieszczone pod piersiowymi lub nieco z przodu. Płetwy te są też wyposażone w kolec. Dość często występują dwie płetwy grzbietowe. Do 17 kolców występuje w pletwie ogonowej. Pierwsze gatunki pochodzą z górnej kredy.
Rodziny
Alfabetyczny wykaz opublikowanych rodzin.
Nazwa rodziny | Nazwa łacińska | Liczba gatunków | Czy występuje w Polsce? | |
---|---|---|---|---|
Świat | Polska | |||
Pholidichthyidae | Pholidichthyidae | 0 | Nie | |
Odontobutidae | Odontobutidae | 1 | Tak | |
Teraponidae | Teraponidae | 21 | 0 | Nie |
Plesiopidae | Plesiopidae | 0 | Nie | |
Clinidae | Clinidae | 80 | 0 | Nie |
Pinguipedidae | Pinguipedidae | 0 | Nie | |
Bathymasteridae | Bathymasteridae | 7 | 0 | Nie |
Oplegnathidae | Oplegnathidae | 0 | Nie | |
Chironemidae | Chironemidae | 4 | 0 | Nie |
Nematistiidae | Nematistiidae | 1 | 0 | Nie |
argusowate | Scatophagidae | 4 | 0 | Nie |
babkowate, babki | Gobiidae | 1500 | 7 | Tak |
badisowate | Badidae | 15 | 0 | Nie |
barrakudowate | Sphyraenidae | 25 | 0 | Nie |
barwenowate | Mullidae | 60 | 0 | Tak |
bassowate | Centrarchidae | 30 | 2 | Tak |
beloncjowate | Belontiidae | 78 | 0 | Nie |
bielankowate | Channichthyidae | 17 | 0 | Nie |
całuskowate | Helostomatidae | 1 | 0 | Nie |
chetonikowate, motylowate | Chaetodontidae | 115 | 0 | Nie |
diademkowate | Pseudochromidae | 114 | 0 | Nie |
dobijakowate | Ammodytidae | 1 | Tak | |
garbikowate | Pomacentridae | 321 | 0 | Nie |
geresowate | Gerreidae | 50 | 0 | Nie |
guramiowate | Osphronemidae | 0 | Nie | |
idolkowate | Zanclidae | 1 | 0 | Nie |
kardynałkowate, apogonowate | Apogonidae | 200 | 0 | Nie |
kobiowate | Rachycentridae | 1 | 0 | Nie |
koryfenowate | Coryphaenidae | 2 | 0 | Nie |
kulbinowate | Sciaenidae | 270 | 0 | Nie |
kuliowate | Kuhliidae | 8 | 0 | Nie |
labraksowate, moronowate | Moronidae | 4 | 1 | Tak |
latarnikowate | Priacanthidae | 18 | 0 | Nie |
letrowate | Lethrinidae | 38 | 0 | Nie |
lirowate | Callionymidae | 0 | Nie | |
loretkowate | Grammatidae | 17 | 0 | Nie |
lucjanowate | Lutjanidae | 108 | 0 | Nie |
luszczowate | Haemulidae | 132 | 0 | Nie |
łaźcowate | Anabantidae | 30 | 0 | Nie |
makrelowate | Scombridae | 49 | 1 | Tak |
malkanikowate | Malacanthidae | 40 | 0 | Nie |
miecznikowate | Xiphiidae | 1 | 0 | Nie |
monetowate | Menidae | 1 | 0 | Nie |
mydliczkowate | Leiognathidae | 39 | 0 | Nie |
nitecznikowate | Nemipteridae | 62 | 0 | Nie |
nomeuszowate | Nomeidae | 0 | Nie | |
okoniowate | Percidae | 160 | 3 | Tak |
ostrobokowate | Carangidae | 140 | 1 | Tak |
ostroszowate | Trachinidae | 0 | Nie | |
pałaszowate | Trichiuridae | 18 | 0 | Nie |
pancerzykowate | Pentacerotidae | 12 | 0 | Nie |
papugoryby | Scaridae | 79 | 0 | Nie |
pielęgnice, pielęgnicowate | Cichlidae | 1500 | 0 | Nie |
podnawkowate | Echeneidae | 8 | 0 | Nie |
pokolcowate | Acanthuridae | 84 | 0 | Nie |
pomakantowate | Pomacanthidae | 74 | 0 | Nie |
prażmowate | Sparidae | 120 | 0 | Tak |
przeźroczkowate | Ambassidae | Nie | ||
skubaczowate | Kyphosidae | 42 | 0 | Nie |
srebrzycowate, monodaktylowate | Monodactylidae | 4 | 0 | Nie |
strzelczykowate | Toxotidae | 6 | 0 | Nie |
strzępiele | Serranidae | 400 | 0 | Nie |
syganowate | Siganidae | 28 | 0 | Nie |
szczęknikowate | Opistognathidae | 59 | 0 | Nie |
szpadelkowate | Ephippidae | 0 | Nie | |
szumieniowate | Embiotocidae | 24 | 0 | Tak |
ślizgowate | Blenniidae | 350 | 0 | Nie |
tasergalowate | Pomatomidae | 1 | 0 | Nie |
wargacze | Labridae | 580 | 0 | Nie |
węgorzycowate | Zoarcidae | 0 | Tak | |
wiciakowate | Polynemidae | 40 | 0 | Nie |
wrakoniowate | Polyprionidae | 0 | Nie | |
wstęgówkowate | Cepolidae | 0 | Nie | |
zębaczowate | Anarhichadidae | 4 | 0 | Nie |
zmiataczowate | Pempherididae | 0 | Nie | |
żagiewkowate | Cirrhitidae | 30 | 0 | Nie |
żaglicowate | Istiophoridae | 11 | 0 | Nie |
żmijogłowcowate | Channidae | 32 | 0 | Nie |
żuchwikowate | Centropomidae | 21 | 0 | Nie |
Inne rodziny
- Acropomatidae
- Amarsipidae
- Aplodactylidae
- Ariommatide
- Arripidae
- Banjosidae
- Bathyclupeidae
- Bathydraconidae
- Kłujkowate (Bovichthyidae)
- Bramidae
- Caesioscorpididae
- Callanthiidae
- Caristiidae
- Centracanthidae
- Pompilowate (Centrolophidae)
- Champsodontidae
- Chaudhuriidae
- Cheilodactylidae
- Cheimarrhichthyidae
- Paszczękowate (Chiasmodontidae)
- Coracinidae
- Creediidae
- Cryptacanthodidae
- Dactyloscopidae
- Dinolestidae
- Dinopercidae
- Drakonetowate (Draconettidae)
- Śpioszkowate (Eleotrididae)
- Kraśniakowate (Emmelichthyidae)
- Enoplosidae
- Gempylidae
- Girellidae
- Glaucosomatidae
- Rogownikowate (Harpagiferidae)
- Icostetidae
- Inermiidae
- Kurtidae
- Piastunowate (Kurtidae)
- Labracoglossidae
- Labrisomidae
- Lactariidae
- Latrididae
- Leptobramidae
- Leptoscopidae
- Lobotidae
- Luciocephallidae
- Luvaridae
- Microcanthidae
- Cefalowate (Mugiloidei)
- Nandidae
- Notograptidae
- Nototeniowate (Nototheniidae)
- Odacidae
- Percichthyidae
- Okonie południowe (Percichthyidae)
- Percophidae
- Pholididae
- Pristolepidae
- Ptilichthyidae
- Rhyacichthyidae
- Scombrolabracidae
- Scombropidae
- Scorpididae
- Scytalinidae
- Sillaginidae
- Stichaeidae
- Żuwakowate (Stromateidae)
- Symphysanodontidae
- Tetragonuridae
- Trichodontidae
- Trichonotidae
- Tripterygiidae
- Skaberowate (Uranoscopidae)
- Zaproridae
Występowanie i środowisko
Ryby z tego rzędu występują praktycznie na całym świecie, zarówno w wodach słonych jak i słodkich, choć morskich gatunków jest zdecydowanie najwięcej. Gatunki słodkowodne najliczniej występują w tropikach.
Tryb życia i zachowanie
Ze względu na różnorodność gatunków z tego rzędu trudno jest określić jednoznacznie tryb życia i zachowania tej grupy zwierząt.
Morfologia i anatomia
Są tu gatunki bezłuskie, pokryte łuskami grzebykowatymi lub okrągłymi. Ząbki znajdujące się na brzegach łusek są zbudowane zwykle z innej warstwy. Pęcherz pławny jest zamknięty.
Rozmnażanie
Brak danych.
Pożywienie
Brak danych.
Ochrona i zagrożenia
Aż 350 gatunków uważa się za zagrożone wymarciem, z czego aż 250 gatunków to pielęgnicowate z Jeziora Wiktorii.
Wykresy poniżej przedstawiają strukturę zagrożenia wymarcia gatunków z danego rzędu. Pierwszy diagram uwzględnia gatunki, których nie opisano w naszym serwisie (jeżeli taka sytuacja ma miejsce), drugi diagram uwzględnia wyłącznie gatunki, które opisano w portalu, trzeci diagram uwzględnia tylko gatunki rodzime.
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie wymienione gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem
(wszystkie opisane w serwisie gatunki rzędu)
Struktura zagrożenia wymarciem PL
(wszystkie wymienione polskie gatunki rzędu)
Jeżeli chcesz się więcej dowiedzieć o statusach zagrożenia wymarciem i zapoznać się z opisami poszczególnych statusów, kliknij tutaj.
Ciekawostki
Jest to największy rząd współcześnie żyjących ryb na świecie.
Kalendarz przyrody
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | Opis |
● | ● | Babka bycza: Trze się babka bycza. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | ● | Babka czarna: Trwa okres tarła u babki czarnej. | ||||||
● | ● | Babka mała: Tarło odbywa babka mała. | ||||||||||
● | ● | ● | Barwena: Barwena odbywa tarło. | |||||||||
◂ | ● | Bass słoneczny: Bass słoneczny przystępuje do tarła. | ||||||||||
● | ● | Bass wielkogębowy: Trze się bass wielkogębowy. | ||||||||||
● | ● | Jazgarz: Trwa okres tarła u jazgarza. | ||||||||||
● | ● | ● | Labraks: Trze się labraks. | |||||||||
● | ● | Makrela atlantycka: Okres tarła u makreli atlantyckiej. | ||||||||||
◂ | ● | Okoń europejski: Trwa okres rozrodczy okonia europejskiego. | ||||||||||
● | ● | ● | ● | ● | Okoń europejski: Najlepszy okres połowu okonia. | |||||||
◂ | ● | ● | ▸ | Ostrobok pospolity: Okres tarła ostroboka pospolitego | ||||||||
◂ | ● | ▸ | Sandacz: Trwa okres tarła u sandacza. | |||||||||
● | ● | ● | Sandacz: Trwa okres ochronny dla połowu sandacza. | |||||||||
● | ● | Sandacz: Najlepszy okres na połów sandacza. | ||||||||||
◂ | ● | ● | ● | ▸ | Trawianka: Trze się trawianka w Polsce. | |||||||
● | ● | Węgorzyca: Okres rozrodczy węgorzycy. |
© medianauka.pl, 2019-02-05, RZAD-80